گروه اقتصاد کلان: همانطور که پیشگیری از بیماری مقدم بر درمان است و باعث جلوگیری از بروز بیماری و تخفیف درد و رنج و در نتیجه کاهش هزینه خواهد شد و در نهایت به سلامت و ثروت جامعه می انجامد، پیشگیری از فساد از طریق شناسایی گلوگاه ها و شفافیت در این خصوص نیز موجبات سلامت دستگاه ها و جلوگیری از تحمیل هزینه های سنگین و بی مورد بر کشور و جامعه خواهد شد. البته هرنوع اقدام پیشگیرانه در این باره بایستی در قالب برنامه و چارچوب تعریف شده صورت بگیرد تا نتیجه حداکثری به دست آید و مقابله با فساد به شکست و هرج و مرج منتهی نگردد.
مبارزه با فساد خصلت برنامه ای ندارد
در این راستا استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی اظهار داشت: با اینکه در مورد مسئله فساد، حرارت مسئولان رده بالای کشور در به رسمیت شناختن آن اگر از مردم عادی بیشتر نباشد، کمتر از آنها نیست، اما پرسش حیاتی این است که چرا مبارزه با فساد خصلت برنامهای ندارد؟ همه ما میدانیم که در همه جای دنیا مهمترین ویژگی برنامه ملی مبارزه با فساد تمرکز تمام عیار بر روی خصلت پیشگیرانه آن است یعنی به قاعده کلی در همه عرصه های حکمرانی به رسمیت شناخته شده است که پیشگیری کمهزینهتر و پردستاوردتر از درمان است. در واقع ذخیره دانایی بیش از ۷۰ سال اخیر جهان نیز بر آن صحه میگذارد و در سه دهه اخیر نیز کارشناسان به مقامات کشور توصیه اکید داشتهاند که بدون برنامه نمیتوان مبارزه موثر با فساد کرد اما باید پرسید چرا این بی اعتنایی استمرار داشته است؟ به گزارش تجارت به نقل از ایلنا، فرشاد مومنی در نشست هفتگی موسسه دین و اقتصاد افزود: شاید دشوارترین کار در اصول، ارائه یک تعریف جامع در مورد فساد باشد که اگر نتوانیم در این راستا گامهای اصولی برداریم گویی با موضوعی مبارزه میکنیم که ویژگیها و مشخصههای آن را نمیدانیم بنابراین به گفت وگوی ملی نیاز داریم تا به یک درک مشترک در مفهوم فساد برسیم. یکی از برجسته ترین و ممتازترین کارها در این زمینه متعلق به خانم «سوزان رز آکرمن» است که اثر ایشان به زبان فارسی نیز ترجمه شده است. چون فساد پدیده غیرشفافی است بنابراین یکی از ابزارها، استفاده از دلالتهای نشانه شناختی برای درک فساد است. بگونه ای که شاه بیت تلاش خانم آکرمن بر این موضوع تاکید دارد که فساد پدیده چندوجهی است و بنابراین از منظر نشانهشناختی این پدیده هم نشانهایی از ویژگیهای ساخت سیاسی محسوب میشود و هم دلالتهای اقتصادی و اجتماعی را نشان میدهد.مومنی متذکر شد: آنهایی که در مورد فساد صورتبندی مفهومی داشتهاند، تاکید کردهاند که اگر نسبت به پیشگیری حساسیت بایسته نباشد و ساختار نهادی اجاره وقوع فساد را بدهد حتی اگر ساختار قدرت صادقانه با آن مبارزه کند ظرفیتهای اجرایی اجازه این کار را نخواهد داد و مبارزه با فساد ناگزیر خصلت گزینشی پیدا میکند و در نتیجه آن شیوه تأثیر بازدارندگی را از دست خواهد داد چون عموم مشاهده میکنند به اجزای یک نفر، چندین نفر عقوبت کار خود را ندیدهاند. همچنین وقتی بر گستره و عمق فساد افزوده شود با وجود برخورد صادقانه و عادلانه ساختار قدرت، استنباط عمومی این خواهد بود که تحت عنوان مبارزه با فساد مشکلات دیگر خود را تسویه میکنند.این کارشناس اقتصادی با اشاره به نقش برخی رسانهها در موضوع فساد گفت: اگر در زمینه اندیشهای درک بایستهای نداشته باشیم در معرض جریانسازی فکری ذینفعان قرار خواهیم گرفت که تحت عنوان دادن آدرس غلط از آن یاد میشود و در این زمینه وضعیت فاجعهآمیزی داریم. چون یک مافیای رسانهای به صورت بیپروا از منافع دلالها و رباخواران پشتیبانی میکند و از قدرت بالایی نیز برخوردار است. مثلاً آنها ادعا دارند در راستای مبارزه با فساد باید اجازه عملکرد آزادانه به نیروهای بازار داد اما نمیگویند منظورشان کدام بازار است؟ بازاری که در یک ساخت رانتی شکل گرفته و اساس آن بر عدم شفافیت است یا بازار رقابت کامل؟
نادیده گرفتن سرچشمه های فساد، بزرگترین فساد
همانطور که پیش تر مقام معظم رهبری از لزوم مبارزه با اژدهای هفت سر فساد سخن به میان آورده اند، حال چنانچه تنها به شاخه های فساد توجه و از تنه و ریشه آن غفلت شود، مبارزه با این پدیده مذموم و ویرانگر به شکل اصولی و ریشه ای شکل نگرفته است و فساد همچنان پابرجا خواهد بود و هر بار به نوعی چهره می نماید و به زندگی خسارت بار خود ادامه خواهد داد.
چندی پیش نماینده مردم تهران در نشست علنی مجلس در نطق میان دستور، در این رابطه گفت: هرچند بیش از صد سال است که همه دولتها و شخصیتهای جویای اعتبار با شعار مبارزه با فساد سر کار میآیند و دست آخر حاصلی نداشته، اما به نظر میرسد اکنون حرکت خجستهای از سوی نظام و قوه قضاییه شروع شده و وظیفه ماست که به دور از بدبینی از آن استقبال کنیم. پروانه سلحشوری تصریح کرد: هوشیار باشیم که تکرار روند گذشته یکصد سال اخیر نباشد. لازمه هوشیاری این است که بدانیم فساد تنها اقتصادی نیست، بلکه فساد اقتصادی معلول شرایط است و نادیده گرفتن سرچشمههای فساد اقتصادی خود بزرگترین فساد است. سلحشوری ادامه داد: مبارزه با فساد نیازمند فهم عمیق از همه ابعاد پیدا و پنهان آن است، هیچ دشمنی برای نظام برآمده از خون هزاران شهید بالاتر از فساد نیست. آمریکا و هر دشمنی بیرون دیگری نمیتواند تهدید نظام باشد، بلکه این فساد است که جمهوری اسلامی را تهدید میکند و دشمنان بیرونی با بهرهگیری از زمینههای درونی میتوانند نظام را به مخاطره اندازند.
نتیجه
اگرچه فاسدستیزی در جای خود مهم و قابل توجه است اما این امر هیچ گاه نمی تواند جایگزین فسادستیزی شود چراکه اگر ساختار فساد از بین نرود و باقی بماند فاسد همچنان سر بر می کند و به موجودیت خود ادامهمی دهد و پیکره اقتصاد را زارتر و نحیف تر می کند. از اینرو فسادستیزی مهم تر از فاسد ستیزی است.
