سلامت نیوز:65 درصد از جامعه 200 هزار نفری پرستاران کشور، مشغول خدمت‌رسانی به مبتلایان کووید 19 هستند. این خبری بود که دیروز معاون پرستاری وزارت بهداشت همزمان با روز جهانی پرستار- 12مه- اعلام کرد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد ،بار سنگین خدمت به بیش از 4 میلیون مبتلای کووید 19 در جهان ظرف 4 ماه گذشته بر دوش اولین ردیف درمانگران؛ پرستاران سنگینی کرده است. پرستارانی که 7 آوریل سال 2020 در پیام مدیرکل سازمان جهانی بهداشت به مناسبت روز جهانی بهداشت و در نامگذاری سال 2020 به عنوان «سال حمایت از پرستار و ماما» مورد توجه مقامات بین‌المللی قرار گرفتند تا حداقل با یک اقدام نمادین، کمی از خستگی جانکاه‌شان کاسته شود.
در پیام این نهاد مشورتی ملل متحد آمده بود که «پرستاران بیش از نیمی از کادر درمانی جهان را تشکیل می‌دهند و در تمامی رده‌های نظام سلامت، خدمات حیاتی ارایه می‌دهند. از دیرباز همچنین امروز، پرستاران در خط مقدم مقابله با همه‌گیری‌های تهدیدکننده سلامت جهانی بوده‌اند. آنها با مقابله با همه‌گیری کووید-19 دلسوزی، شجاعت و سلحشوری خود را در سرتاسر دنیا به نمایش گذاشته‌اند: ارزش آنان پیش از این هیچگاه به این شکل نمایان نشده بود.»
در گزارش سازمان جهانی بهداشت از وضعیت پرستاری در جهان در سال 2020 تاکید شده بود:«پرستاری بزرگ‌ترین گروه شغلی در بخش مراقبت‌های بهداشتی است و پرستاران تقریبا ۵۹ درصد از متخصصان بهداشت را تشکیل می‌دهند. اما این رقم کافی نیست و گزارش‌ها حاکی از آن است که تقریبا ۲۸ میلیون پرستار در سطح جهان مشغول به کار هستند و با این حال دست‌کم به وجود حدود 5 میلیون و 900 هزار پرستار دیگر نیاز است تا از جمعیت رو به رشد در جهان مراقبت کنند.
بیشترین کمبود پرستار در میان کشورهای آفریقایی، آسیای جنوب شرقی، منطقه مدیترانه شرقی سازمان جهانی بهداشت همچنین تعدادی از کشورهای امریکای لاتین است ضمن آنکه بیش از 80 درصد پرستاران در کشورهایی مشغول به فعالیت هستند که نصف جمعیت جهان را در خود جا داده‌اند اما از هر 8 پرستار یک نفر در کشوری غیر از کشور محل تولد یا تحصیل خود خدمت می‌کند و به دلیل افزایش سن پرستاران که یکی از تهدیدات شغلی این قشر درمانگر است، انتظار می‌رود یک ششم جمعیت کنونی پرستاران جهان طی 10 سال آینده بازنشسته شوند.»
پرستاران با هر ملیت و نژاد و در هر کشوری که باشند، وفادار به موازین اخلاقی و حرفه‌ای‌شان تا پای جان برای حفظ حیات بیماری که روی تخت بیمارستان، چشم انتظار دست‌های مهربان آنهاست، تلاش می‌کنند. ظرف 3 ماه گذشته که ویروس کرونا به ایران رسید، رسانه‌های مکتوب و تصویری در گزارش‌های خود تلاش کردند، بخش کوچکی از زحمات این قشر زحمتکش را برای مردم به نمایش بگذارند.
در این گزارش‌ها از زبان پرستاران بسیار خواندیم و دیدیم که دلتنگ فرزندان و همسران و والدین‌شان بودند چون با نوبت کاری‌های هفتگی به دلیل افزایش بار مراجعات کووید 19 روزها و هفته‌ها بود که از رفتن به خانه و حضور در کنار خانواده محروم شده بودند. در مقابل زحمات این نیروی خدمتگزار شاید هیچ اقدامی ممکن نیست جز آنکه با رعایت توصیه‌های بهداشتی وزارت بهداشت شامل شست و شوی مکرر دست‌ها و خودداری از ترددهای غیرضروری و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی برای حفظ سلامت خود و دیگران کوشا باشیم تا به مرور از تعداد مبتلایان و مراجعات بستری به بیمارستان‌ها کاسته شده و به تدریج، وزن و سنگینی بار تحمیل شده بر دوش پرستاران کشور هم کاهش یابد.
دیروز هم معاون پرستاری وزارت بهداشت زحمت این قشر همیشه حاضر در حوزه سلامت را مورد تقدیر قرار داد و ضمن گرامیداشت یاد و خاطره پرستارانی که ظرف 3 ماه گذشته به دلیل ابتلا به کووید 19 بر اثر حضور بر بالین بیماران مبتلا جان خود را از دست دادند با اعلام تحقق وعده‌ای که در اولین روزهای پس از شیوع ویروس کرونا درباره جذب پرستاران از سوی وزارت بهداشت مطرح شد، گفت:
«ظرف ماه‌های گذشته 4هزارو 500 پرستار در بیمارستان‌های دولتی جذب شدند و ظرف ماه‌های آینده هم 3 هزار پرستار استخدام خواهند شد». مریم حضرتی با تبریک روز جهانی پرستار به همه پرستاران ایران در گفت‌وگو با ایرنا به جایگاه قابل توجه پرستاری ایران در دنیا و منطقه اشاره کرد و افزود که امروز بین کشورهای منطقه مدیترانه شرقی از نظر تولید علم پرستاری، ایران بعد از ترکیه در رتبه دوم است به این معنا که هم‌اکنون ۴۵ هزار دانشجوی پرستاری در ۱۹۲ دانشکده پرستاری کشور مشغول تحصیل هستند.
البته کمبود پرستار در ایران و ظرف دو دهه گذشته یکی از معضلات جدی حوزه سلامت بوده که سهم مهمی از این معضل هم به رفتار دولت‌ها در قبال این قشر برمی‌گردد. ناعادلانه بودن پرداخت‌ها و تبعیض درآمدی بین پزشک و پرستار شاغل در یک بیمارستان واحد، اجرا نشدن چند ساله قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری، قراردادهای ناعادلانه و فقدان امنیت شغلی برای پرستاران شاغل در مراکز درمانی بخش خصوصی از مهم‌ترین دلایلی بوده که ظرف این سال‌ها باعث کناره‌گیری پرستاران از شغل خود یا مهاجرت به کشورهایی شده که ارج و منزلت بیشتری برای این حرفه حیات‌بخش قائل بوده‌اند.
طی سال‌های گذشته، دبیر کل خانه پرستار هم بارها هشدار داده که یکی از علت‌های بروز خطا در حوزه پرستاری، کمبود کادر پرستاری است زیرا استانداردهای تعداد پرستار در ایران رعایت نمی‌شود.
محمد شریفی‌مقدم چندی قبل هم در توضیح علت این هشدار به ایرنا گفته بود:«در اروپا به ازای هر هزار نفر جمعیت حداقل ۱۰ یا ۱۱ پرستار دارند و حتی کشورهایی مثل آذربایجان و ارمنستان و گرجستان به ازای هر هزار نفر ۵ یا ۶ پرستار دارند. اگر قرار باشد مردم ما حداقل مراقبت‌های پرستاری را دریافت کنند باید به ازای هر هزار نفر 3 پرستار داشته باشیم اما در حال حاضر به ازای هر هزار نفر جمعیت ۱.۵ پرستار داریم یعنی باید تعداد پرستار در کشور ما حداقل دو برابر شود تا به کف استاندارد برسیم.
وقتی تعداد پرستار در کشور دچار کمبود است، پرستار مجبور می‌شود، فشار کاری بیشتری را تحمل کرده و در نتیجه خطا در حوزه پرستاری افزایش پیدا می‌کند چون بیشترین بار خدمات بهداشتی و درمانی بر دوش پرستاران است و اگر سلامت مردم برای ما اهمیت دارد باید کمبود پرستار جبران شود». حضرتی همچنین دیروز یادآور شد که تعداد پرستاران در مقابل تعداد تخت‌های فعال با استاندارد جهانی فاصله دارد چراکه بنا بر استانداردها نسبت کل گروه پرستاری(پرستار، بهیار، پرستار اتاق عمل، هوشبری و کمک بهیار) ۲.۳ نفر به ازای هر تخت بیمارستانی است که در حال حاضر این عدد در ایران، 1.02 پرستار به ازای هر تخت است.
حضرتی با یادآوری تداوم خدمات پرستاری در تمام بیمارستان‌های کشور ظرف 3 ماه گذشته و با وجود اپیدمی کووید 19 در کل کشور و حتی بروز شرایط بحرانی در برخی استان‌ها تاکید کرد:«از اول اسفند هیج بیمار مبتلا به کووید ۱۹ در کشور پشت در بیمارستان نماند.
هیچ بیماری روی زمین نخوابید حتی بیماران عادی و غیرکرونایی هم در این مدت مراقبت لازم را گرفتند. هیچ بیمار دیالیزی نبود که خدمات دیالیز هفته‌ای 3 بار خود را دریافت نکند و مراقبت یا داروی او قطع شود. از ابتدای اپیدمی کرونا حدود هزار و ۷۳ نفر از پرستاران اعم از هیات علمی، دانشجویان پرستاری تحصیلات تکمیلی و پرستاران بازنشسته و آزاد به صورت داوطلبانه و رایگان برای مراقبت از بیماران کووید ۱۹ و ارایه خدمات مشاوره‌ای و آموزش در بیمارستان‌های مرجع کرونا مشغول به خدمت‌رسانی شدند.
۶۷۳ نفر از پرستاران داوطلب نیز به سامانه ۴۰۳۰ معرفی و برای مشاوره رایگان یا تخصصی در این سامانه مشغول به کار شدند. تعدادی از پرستاران نیز برای خدمت‌رسانی به مراکز غیربیمارستانی مثل آسایشگاه‌های سالمندان برای پیشگیری از ابتلا به کووید ۱۹ اعزام شدند. علاوه بر این ۵۸ هزار و ۸۵۳ بیمار کووید ۱۹ هنگام ترخیص برای مراقبت از خود و اطرافیانشان توسط پرستاران آموزش دیدند. اکنون ۴۰۵ مرکز مراقبت در منزل در سطح کشور فعال است و از بیماران کووید ۱۹ خفیف که نیاز به بستری در بیمارستان نداشته اما باید در قرنطینه و مداوای خانگی باشند، مراقبت می‌کنند».
پیش از این و در فروردین ماه، فرمانده عملیات مدیریت بیماری کرونا در کلانشهر تهران با ارایه ۱۶ پیشنهاد خواستار اجرای سیاست‌ها و اقداماتی جهت افزایش انگیزه و جلوگیری از فرسایش روحی و جسمی پرستاران به عنوان سربازان خط مقدم مبارزه با بیماری کرونا شده بود. علیرضا زالی در نشست هم‌اندیشی این ستاد با اعضای هیات مدیره سازمان نظام پرستاری کشور، هیات مدیره نظام پرستاری تهران بزرگ، نمایندگان پرستاری نیروهای مسلح و روسای دانشکده‌های پرستاری و مامایی و مدیران پرستاری دانشگاه‌های علوم پزشکی مستقر در تهران در نامه‌ای خطاب به وزیر بهداشت،
پیشنهاد کرده بود که یک آیین‌نامه کشوری در بالاترین سطح حاکمیتی و با هدف تامین مطالبات مادی و معنوی پرستاران اعم از قوانین یا خواسته‌های معوق و نیز لحاظ سازوکارهای مناسب در قالب شیوه نامه تشویقی پرستاران مصوب شود همچنین حرفه پرستاری به عنوان یکی از مشاغل حاکمیتی تصویب شده و قوانین موضوعه مرتبط در این خصوص برای پرستاران هم اجرایی شود.
در این پیشنهاد مکتوب، اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری به عنوان عامل مهم و ضروری در افزایش انگیزه پرستاران مورد توجه قرار گرفته بود همچنین بر لزوم بسترسازی عاجل شرایط استخدام پرستاران شرکتی، قراردادی و سایر پرستاران دانش‌آموخته غیرشاغل در سهمیه استخدامی سال جاری تاکید شده بود.
تسری قانون ایثارگران به پرستارانی که به عنوان مدافعان سلامت حین خدمت‌رسانی به مددجویان به بیماری کووید -۱۹ مبتلا می‌شوند همچنین تمهید بسته‌های حمایت بیمه‌ای شامل بیمه درمانی پرستاران و بیمه عمر و بسته حمایت مالی متناسب با کرامت پرستاران به عنوان خط مقدم مبارزه با بیماری از دیگر تاکیدات مطرح در این پیشنهاد بود.
