همزمان با افزايش حفر چاه های غيرمجاز، «تجارت» بررسی كرد
ايران به سبب موقعيت جغرافيايي خود داراي اقليمي خشك است. چند سالي مي شود كه كشور، درگير مشكل خشكسالي و كمبود منابع آبي است.
به گزارش تجارت آنلاین، ايران به سبب موقعيت جغرافيايي خود داراي اقليمي خشك است. چند سالي مي شود كه كشور، درگير مشكل خشكسالي و كمبود منابع آبي است.
كاهش ميزان بارندگي، عدم استفاده از فن آوري هاي نوين، مصرف بي حساب آب در بخش هاي كشاورزي و صنعتي و نبود استراتژي مشخصي از سوي دست اندركاران و سياست گذاران براي مقابله با كمبود آب موجب شده تا خشكسالي سه سال اخير كشور را درگير بحران كند.
با اين حال، با كاهش شديد بارش هاي جوي طي سال آبي گذشته، امسال در بسياري از استان هاي كشور، مشكل كم آبي و از مرز بحران عبور كرده و به درجه هشدار رسيد.
در اين ميان، مشكل ميزان آب مصرفي بخش كشاورزي يكي از مهمترين عوامل موثر در اين بحران است.
طي چند سال گذشته و به ويژه ماه هاي اخير آب هاي سطحي و منابع آبي قابل دسترسي افت شديدي پيدا كردند و درست در همين زمان بود كه موجي از حفاري غيرمجاز چاه ها در گوشه و كنار كشور آغاز شد. کاهش بارندگي ها در کنار برداشت غير مجاز از منابع آب زير زميني، شرايطي را براي دشت هاي کشور ايجاد کرده است که مي توان آن را وضعيتي بحراني قلمداد کرد.
نشست زمین، خشک شدن چاه ها، قنات ها و چاه های کشاورزی از جمله پیامد حفر چاه های غیرمجاز است. از اين نظر هر روز بر وسعت دشت هاي ممنوعه و بحراني از نظر آب افزوده مي شود که بايد براي آن چاره اي انديشيد.
چاه هاي غير مجاز و تهديد آينده شاليزارها
با توجه به پیشبینیهای صورت گرفته در 25 سال آینده دنیا با بحران خشکسالی روبروست و نیمی از کشورهای جهان با این معضل روبرو خواهند شد که ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست.
دراین میان حفر چاههای غیرمجاز هم به دغدغهای مهم در مدیریت منابع آبهای زیرزمینی تبدیل شده است. در همين زمينه مدیر امور حفاظت و بهرهبرداری منابع آبهای زیرزمینی شرکت آب منطقه ای مازندران پيش از گفته بود: اکنون 82 هزار حلقه چاه در بخشهای کشاورزی، صنعت، خدمات شهری و روستایی استان وجود دارد که سالانه بیش از یک میلیارد مترمکعب از آنها برداشت می شود.
خدیر با اشاره به اینکه بیش از 96 درصد چاههای مازندران در بخش کشاورزی است، میافزاید: بیش از 30 درصد این چاهها غیرمجازند.
مدیرعامل آب منطقهای مازندران همچنين گفته: به منظور مدیریت بهتر مصرف آب با حفرکنندگان چاههای غیرمجاز در استان برخورد قانونی میشود.
پيش از اين فرماندار شهرستان ساحلی بابلسر هم با بیان اینکه از 8 هزار و 982 حلقه چاه کشاورزی این شهرستان 2 هزار و 982 چاه دارای پروانه فعالیت و 6 هزار چاه بدون پروانه است، اعلام كرده بود: بهتر است ضمن ساماندهی چاههای کشاورزی، سوخت کشاورزان تامین شود تا مشکلی در این بخش به وجود نیاید.
به گفته سجادی، با وجود صراحتهای قانونی، مدیران براساس ملاحظات محلی و جدی نگرفتن طرحها در کنترل اوضاع این بخش چندان موفق نبودهاند.
در همين زمينه نماینده مردم بابل و عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی هم معتقد است: قرار نیست چاه های غیرمجاز کشاورزی تعطیل شوند بلکه بحث ساماندهی مطرح است.
به گفته نیازآذری، در ساماندهی چاههای غیرمجاز هدف این است که جلوی اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی گرفته و مصرف آب در کشور بهتر شود. در حال حاضر به نظر مي رسد نمیتوان به ساماندهی اوضاع این بخش حتی در میان مدت امیدوار بود تا جایی که کویری شدن شالیزارهای مازندران چندان دور از تصور نیست.
غيرمجاز بودن نيمي از چاههاي آذربايجان غربي
وضعيت ديگر استانها نيز بهتر از استانهاي شمالي كشور نيست. پيش از اين مديرعامل شرکت آب منطقه اي آذربايجان غربي در اين ارتباط با بيان اينكه بيش از 30 درصد از چاههاي غيرمجاز در 2 سال اخير حفر شده است، گفته بود: براساس برنامهريزيهاي انجام شده كميتهاي متشكل از بازرسان اين شركت براي بازرسي از شهرهاي مختلف و شناسايي چاههای غيرمجاز تشكيل شده است تا در صورت لزوم نسبت به حذف اين چاهها و يا ارائه پروانه بهرهبرداري اقدام شود.
وي از برداشت بيش از 2 ميليون مترمكعب آب توسط چاههاي غيرمجاز به صورت ساليانه از حوزه آبخيز درياچه اروميه خبر داد و يادآور شد: اجراي طرح جمعآوري چاههاي غيرمجاز در طولاني مدت براي حفظ محيط زيست و تضمين زندگي نسل هاي آينده ضروري است و با رعايت نکردن اصول اساسي محيط زيست به بسياري از نعمتهاي الهي که در اختيار ما قرار دارد، آسيب جدي وارد شده است و نبايد به مقدار بيش از حق خودمان تعدي كنيم.
وي خاطرنشان کرد: 6 دشت ممنوعه در آذربايجان غربي وجود دارد که حفر هرگونه چاه و برداشت غير مجاز آب از سفرههاي زير زميني در آنها ممنوع است. دشتهاي اروميه، کهريز، قالقاچي، ممکان سلماس، خوي و کشمش تپه ماکو از جمله اين مناطق هستند.
کابوس 2702 چاه آب غیرمجاز در خراسان شمالی
معاون حفاظت و بهرهبرداری شرکت آب منطقهای خراسان شمالی گفت: دو هزار و 702 حلقه چاه غیرمجاز در این استان وجود دارد.
رضا نعیمی اظهار کرد: از زمان تشکیل این شرکت تاکنون، سه هزار و 482 حلقه چاه غیرمجاز در استان شناسایی و در 780 مورد با متخلفان برخورد شده است. کمبود اعتبار مانع ساماندهی بیشتر گروه های گشت و نظارت بر بهرهبرداری منابع آب زیرزمینی و برخورد قانونی با متخلفان شده است.
وی افزود: به علت تعداد زیاد چاههای غیرمجاز، برخورد با متخلفان و پر کردن چاههای غیرمجازی که در حریم چشمهها و قناتها قرار دارد در اولویت است.
به گفته نعيمي، هرگونه برداشت از این منابع بدون مجوز وزارت نیرو جرم محسوب میشود و طبق بند 5 ماده 45 قانون اساسی مستوجب کیفر است، و براساس اصل 45 قانون اساسی و ماده یک قانون توزیع عادلانه آب، منابع آب زیرزمینی از مشترکات بوده و در اختیار حکومت اسلامی است تا طبق مصالح عامه مورد بهرهبرداری قرار گیرد.
وی با بیان این که وزارت نیرو برداشت غیرمجاز و توسعه و بهره برداری از منابع آب زیرزمینی را ممنوع اعلام کرده است، افزود: حفر چاه های غیرمجاز آب و برداشت بیشتر از آنچه که در پروانه بهره برداری چاه های مجاز اعلام شده، موجب کاهش سطح آب های زیرزمینی و از بین رفتن آبخوان ها شده است.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقهای خراسان شمالی گفت: شناسایی و انسداد چاههای غیرمجاز از جمله برنامههایی است که برای جلوگیری از برداشتهای غیرمجاز در این شرکت دنبال میشود اما اجرای آن کند است.
وجود 10هزار و 418 چاه غیرمجاز در کرمان
در همين زمينه محمدجواد کامیاب در نشست شورای آب استان کرمان گفت: 17 طرح صرفهجویی در مصرف آب را مد نظر داریم که اولین راهکار استفاده از سامانههای آبیاری نوین با رعایت الگوی سطح زیر کشت است.
وی اظهار کرد: با اجرای طرحهای آبیاری نوین در مدت پنج سال به صرفهجویی یک هزار و 300 میلیون متر مکعبی در آب دست خواهیم یافت. وی بیان کرد: برای رسیدن به صرفهجویی به این میزان در بخش آبیاری نوین به 2 هزار و 700 میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
معاون استاندار کرمان گفت: در صورت اجرای 12 طرح راهکارهای صرفهجویی بخش کشاورزی که به کمیته آب استان ارایه شده در مدت پنج سال میزان مصرف آب از پنج هزار و 910 میلیون متر مکعب به سه هزار و 370 میلیون متر مکعب کاهش می یابد.
وی ادامه داد: 100 هزار هکتار از اراضی استان به سامانه آبیاری تحت فشار مجهز هستند که توسعه این سامانهها در مدت پنج سال 300 هزار هکتار هدفگذاری شده و برای اجرای آن 2 هزار و 700 میلیارد تومان نیاز است.
وی افزود: لوله گذاری در سطح مزارع و باغات برای انتقال آب یکی دیگر از راهکارهای صرفهجویی در مصرف است که متولی آن سازمان است. یکپارچه سازی اراضی کشاورزی و اصلاح و بهبود روش های آبیاری، استفاده از روش های به زراعی در زمینه کاهش تبخیر آب و تشکیل شورای حفاظت از منابع آب در شهرستان ها از دیگر بندهایی است که در کاهش مصرف آب کشاورزی موثر است.
افزایش 4 برابری مصارف کشاورزی از منابع آب زیرزمینی
از طرف ديگر يكي از آخرين گزارشهاي وزارت نيرو درباره استفاده از منابع آب زيرزميني افزایش 4 برابری مصارف کشاورزی از منابع آب زیرزمینی را نشان ميدهد كه میزان مصارف کشاورزی از منابع آب زیرزمینی از حدود 13 میلیارد مترمکعب در سال آبی 1352-1351 به بیش از 55 میلیارد مترمکعب طی سالهای اخیر رسیده است.
این روند در مورد مصرف آب شرب و صنعت نیز مشاهده میشود بهگونهای که میزان مصرف شرب و صنعت از حدود 1.5 میلیارد مترمکعب به حدود هفت میلیارد مترمکعب رسیده است.
افزایش جمعیت، بالارفتن استانداردهای زندگی، ارتقای فناوری، افزایش دمای متوسط کشور، پایین بودن بازده آبیاری، تخریب اکوسیستم ها و برهم خوردن توازن اکولوژیک، کوچک بودن قطعه زمینهای کشاورزی، پایین بودن قیمت آب و بسیاری از موارد دیگر سبب مصرف بیش از حد از منابع آب موجود کشور شده است.
با توجه به شرایط کمآبی کشور، چنانچه سدهای کنونی وجود نداشتن تا آب را برای مواقع کمآب ذخیره و تنظیم کند، بهطور یقین در سالهای اخیر بحران شدیدتری در زمینه تامین آب برای مصارف مختلف کشور را فرا میگرفت.
حتي چاه هاي مجاز هم براي كشاورزي زيان دارند
محمدمهدي كريمي، مدير اداره آب و فاضلاب روستايي شهرستان شاهرود گفت: در زمينه بررسي زيان هاي چاه هاي غيرمجاز، بايد به اين نكته هم دقت داشت كه حتي استفاده از چاه هاي مجاز نيز براي بخش كشاورزي زيان بار است.
ستون هاي آبي هر منطقه ميزان مشخصي را به خود اختصاص مي دهند، به عنوان مثال در شاهرود اين ستون آبي 50 متر است كه 30 متر آن مورد استفاده قرار گرفته است. به اين ترتيب مي توان گفت كه طي 30 سال گذشته، هر سال يك متر از ستون آبي منطقه مورد استفاده قرار گرفته است.
نكات مهمي در مورد بهره برداري از آب هاي زير زميني بايد مورد توجه قرار گيرد. نخست آنكه آب هاي شيرين در ابتداي ستون هاي آبي واقع شده اند و هرچه به سمت عمق پيشروي كنيم، آب هاي زير زميني شور و حتي ممكن است تلخ شوند.
به اين ترتيب مصرف بيش از اندازه از آب هاي زير زميني، اين آب ها به سمت شوري و تلخي ميل كرده و استفاده از آن مي تواند به كم محصول شدن و نابودي زمين هاي زراعي بيانجامد. مسئله ديگر، بحث تامين آب حوزه هاي زيرزميني است.
براي تامين آب هاي زيرزميني، به مراتب سال هاي بيشتري مورد نياز خواهد بود. در حقيقت به سادگي مي توان گفت، كه ميزان ذخاير آب هاي زيرزميني هيچ ارتباطي با بارندگي هاي سالانه نداشته و بيش از 50 سال زمان براي جايگزين شدن آنها مورد نياز است.
مسئله ديگر اينكه ميان حوزه هاي آب هاي زيرزميني ارتباطي وجود نداشته و اين حوزه ها نمي توانند پوشش دهنده يكديگر باشند و در صورت اتمام، جايگزين شدن آنها بسيار زمان بر خواهد بود.در شرايط فعلي ميزان مصرف چاه هاي مجاز به تناسب زمان و اندازه زمين تعيين مي شوند و به علت نظارتي كه بر آنها صورت مي گيرد، زيان كمتري را خواهند داشت. در عين حال چاه هاي غيرمجاز به علت عدم اندازه گيري مخزن و امكان مصرف بي رويه از آنها براي زمين هاي كشاورزي بسيار خطرناك هستند.
به اين معني كه اگر چاهي قرار باشد تا عمري ميان 30 تا 50 سال داشته باشد، طي 15 سال به مرز شوري يا تلخي رسيده و زيان آن براي زمين هاي زراعي آغاز مي شود. با اين حال زيان چاه ها و بهره برداري از آبهاي زير زميني را نبايد به تنهايي به چاه هاي غيرمجاز مرتبط دانست و از زيان چاه هاي مجاز صرفه نظر كرد.
انتهای پیام/
كاهش ميزان بارندگي، عدم استفاده از فن آوري هاي نوين، مصرف بي حساب آب در بخش هاي كشاورزي و صنعتي و نبود استراتژي مشخصي از سوي دست اندركاران و سياست گذاران براي مقابله با كمبود آب موجب شده تا خشكسالي سه سال اخير كشور را درگير بحران كند.
با اين حال، با كاهش شديد بارش هاي جوي طي سال آبي گذشته، امسال در بسياري از استان هاي كشور، مشكل كم آبي و از مرز بحران عبور كرده و به درجه هشدار رسيد.
در اين ميان، مشكل ميزان آب مصرفي بخش كشاورزي يكي از مهمترين عوامل موثر در اين بحران است.
طي چند سال گذشته و به ويژه ماه هاي اخير آب هاي سطحي و منابع آبي قابل دسترسي افت شديدي پيدا كردند و درست در همين زمان بود كه موجي از حفاري غيرمجاز چاه ها در گوشه و كنار كشور آغاز شد. کاهش بارندگي ها در کنار برداشت غير مجاز از منابع آب زير زميني، شرايطي را براي دشت هاي کشور ايجاد کرده است که مي توان آن را وضعيتي بحراني قلمداد کرد.
نشست زمین، خشک شدن چاه ها، قنات ها و چاه های کشاورزی از جمله پیامد حفر چاه های غیرمجاز است. از اين نظر هر روز بر وسعت دشت هاي ممنوعه و بحراني از نظر آب افزوده مي شود که بايد براي آن چاره اي انديشيد.
چاه هاي غير مجاز و تهديد آينده شاليزارها
با توجه به پیشبینیهای صورت گرفته در 25 سال آینده دنیا با بحران خشکسالی روبروست و نیمی از کشورهای جهان با این معضل روبرو خواهند شد که ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست.
دراین میان حفر چاههای غیرمجاز هم به دغدغهای مهم در مدیریت منابع آبهای زیرزمینی تبدیل شده است. در همين زمينه مدیر امور حفاظت و بهرهبرداری منابع آبهای زیرزمینی شرکت آب منطقه ای مازندران پيش از گفته بود: اکنون 82 هزار حلقه چاه در بخشهای کشاورزی، صنعت، خدمات شهری و روستایی استان وجود دارد که سالانه بیش از یک میلیارد مترمکعب از آنها برداشت می شود.
خدیر با اشاره به اینکه بیش از 96 درصد چاههای مازندران در بخش کشاورزی است، میافزاید: بیش از 30 درصد این چاهها غیرمجازند.
مدیرعامل آب منطقهای مازندران همچنين گفته: به منظور مدیریت بهتر مصرف آب با حفرکنندگان چاههای غیرمجاز در استان برخورد قانونی میشود.
پيش از اين فرماندار شهرستان ساحلی بابلسر هم با بیان اینکه از 8 هزار و 982 حلقه چاه کشاورزی این شهرستان 2 هزار و 982 چاه دارای پروانه فعالیت و 6 هزار چاه بدون پروانه است، اعلام كرده بود: بهتر است ضمن ساماندهی چاههای کشاورزی، سوخت کشاورزان تامین شود تا مشکلی در این بخش به وجود نیاید.
به گفته سجادی، با وجود صراحتهای قانونی، مدیران براساس ملاحظات محلی و جدی نگرفتن طرحها در کنترل اوضاع این بخش چندان موفق نبودهاند.
در همين زمينه نماینده مردم بابل و عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی هم معتقد است: قرار نیست چاه های غیرمجاز کشاورزی تعطیل شوند بلکه بحث ساماندهی مطرح است.
به گفته نیازآذری، در ساماندهی چاههای غیرمجاز هدف این است که جلوی اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی گرفته و مصرف آب در کشور بهتر شود. در حال حاضر به نظر مي رسد نمیتوان به ساماندهی اوضاع این بخش حتی در میان مدت امیدوار بود تا جایی که کویری شدن شالیزارهای مازندران چندان دور از تصور نیست.
غيرمجاز بودن نيمي از چاههاي آذربايجان غربي
وضعيت ديگر استانها نيز بهتر از استانهاي شمالي كشور نيست. پيش از اين مديرعامل شرکت آب منطقه اي آذربايجان غربي در اين ارتباط با بيان اينكه بيش از 30 درصد از چاههاي غيرمجاز در 2 سال اخير حفر شده است، گفته بود: براساس برنامهريزيهاي انجام شده كميتهاي متشكل از بازرسان اين شركت براي بازرسي از شهرهاي مختلف و شناسايي چاههای غيرمجاز تشكيل شده است تا در صورت لزوم نسبت به حذف اين چاهها و يا ارائه پروانه بهرهبرداري اقدام شود.
وي از برداشت بيش از 2 ميليون مترمكعب آب توسط چاههاي غيرمجاز به صورت ساليانه از حوزه آبخيز درياچه اروميه خبر داد و يادآور شد: اجراي طرح جمعآوري چاههاي غيرمجاز در طولاني مدت براي حفظ محيط زيست و تضمين زندگي نسل هاي آينده ضروري است و با رعايت نکردن اصول اساسي محيط زيست به بسياري از نعمتهاي الهي که در اختيار ما قرار دارد، آسيب جدي وارد شده است و نبايد به مقدار بيش از حق خودمان تعدي كنيم.
وي خاطرنشان کرد: 6 دشت ممنوعه در آذربايجان غربي وجود دارد که حفر هرگونه چاه و برداشت غير مجاز آب از سفرههاي زير زميني در آنها ممنوع است. دشتهاي اروميه، کهريز، قالقاچي، ممکان سلماس، خوي و کشمش تپه ماکو از جمله اين مناطق هستند.
کابوس 2702 چاه آب غیرمجاز در خراسان شمالی
معاون حفاظت و بهرهبرداری شرکت آب منطقهای خراسان شمالی گفت: دو هزار و 702 حلقه چاه غیرمجاز در این استان وجود دارد.
رضا نعیمی اظهار کرد: از زمان تشکیل این شرکت تاکنون، سه هزار و 482 حلقه چاه غیرمجاز در استان شناسایی و در 780 مورد با متخلفان برخورد شده است. کمبود اعتبار مانع ساماندهی بیشتر گروه های گشت و نظارت بر بهرهبرداری منابع آب زیرزمینی و برخورد قانونی با متخلفان شده است.
وی افزود: به علت تعداد زیاد چاههای غیرمجاز، برخورد با متخلفان و پر کردن چاههای غیرمجازی که در حریم چشمهها و قناتها قرار دارد در اولویت است.
به گفته نعيمي، هرگونه برداشت از این منابع بدون مجوز وزارت نیرو جرم محسوب میشود و طبق بند 5 ماده 45 قانون اساسی مستوجب کیفر است، و براساس اصل 45 قانون اساسی و ماده یک قانون توزیع عادلانه آب، منابع آب زیرزمینی از مشترکات بوده و در اختیار حکومت اسلامی است تا طبق مصالح عامه مورد بهرهبرداری قرار گیرد.
وی با بیان این که وزارت نیرو برداشت غیرمجاز و توسعه و بهره برداری از منابع آب زیرزمینی را ممنوع اعلام کرده است، افزود: حفر چاه های غیرمجاز آب و برداشت بیشتر از آنچه که در پروانه بهره برداری چاه های مجاز اعلام شده، موجب کاهش سطح آب های زیرزمینی و از بین رفتن آبخوان ها شده است.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقهای خراسان شمالی گفت: شناسایی و انسداد چاههای غیرمجاز از جمله برنامههایی است که برای جلوگیری از برداشتهای غیرمجاز در این شرکت دنبال میشود اما اجرای آن کند است.
وجود 10هزار و 418 چاه غیرمجاز در کرمان
در همين زمينه محمدجواد کامیاب در نشست شورای آب استان کرمان گفت: 17 طرح صرفهجویی در مصرف آب را مد نظر داریم که اولین راهکار استفاده از سامانههای آبیاری نوین با رعایت الگوی سطح زیر کشت است.
وی اظهار کرد: با اجرای طرحهای آبیاری نوین در مدت پنج سال به صرفهجویی یک هزار و 300 میلیون متر مکعبی در آب دست خواهیم یافت. وی بیان کرد: برای رسیدن به صرفهجویی به این میزان در بخش آبیاری نوین به 2 هزار و 700 میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
معاون استاندار کرمان گفت: در صورت اجرای 12 طرح راهکارهای صرفهجویی بخش کشاورزی که به کمیته آب استان ارایه شده در مدت پنج سال میزان مصرف آب از پنج هزار و 910 میلیون متر مکعب به سه هزار و 370 میلیون متر مکعب کاهش می یابد.
وی ادامه داد: 100 هزار هکتار از اراضی استان به سامانه آبیاری تحت فشار مجهز هستند که توسعه این سامانهها در مدت پنج سال 300 هزار هکتار هدفگذاری شده و برای اجرای آن 2 هزار و 700 میلیارد تومان نیاز است.
وی افزود: لوله گذاری در سطح مزارع و باغات برای انتقال آب یکی دیگر از راهکارهای صرفهجویی در مصرف است که متولی آن سازمان است. یکپارچه سازی اراضی کشاورزی و اصلاح و بهبود روش های آبیاری، استفاده از روش های به زراعی در زمینه کاهش تبخیر آب و تشکیل شورای حفاظت از منابع آب در شهرستان ها از دیگر بندهایی است که در کاهش مصرف آب کشاورزی موثر است.
افزایش 4 برابری مصارف کشاورزی از منابع آب زیرزمینی
از طرف ديگر يكي از آخرين گزارشهاي وزارت نيرو درباره استفاده از منابع آب زيرزميني افزایش 4 برابری مصارف کشاورزی از منابع آب زیرزمینی را نشان ميدهد كه میزان مصارف کشاورزی از منابع آب زیرزمینی از حدود 13 میلیارد مترمکعب در سال آبی 1352-1351 به بیش از 55 میلیارد مترمکعب طی سالهای اخیر رسیده است.
این روند در مورد مصرف آب شرب و صنعت نیز مشاهده میشود بهگونهای که میزان مصرف شرب و صنعت از حدود 1.5 میلیارد مترمکعب به حدود هفت میلیارد مترمکعب رسیده است.
افزایش جمعیت، بالارفتن استانداردهای زندگی، ارتقای فناوری، افزایش دمای متوسط کشور، پایین بودن بازده آبیاری، تخریب اکوسیستم ها و برهم خوردن توازن اکولوژیک، کوچک بودن قطعه زمینهای کشاورزی، پایین بودن قیمت آب و بسیاری از موارد دیگر سبب مصرف بیش از حد از منابع آب موجود کشور شده است.
با توجه به شرایط کمآبی کشور، چنانچه سدهای کنونی وجود نداشتن تا آب را برای مواقع کمآب ذخیره و تنظیم کند، بهطور یقین در سالهای اخیر بحران شدیدتری در زمینه تامین آب برای مصارف مختلف کشور را فرا میگرفت.
حتي چاه هاي مجاز هم براي كشاورزي زيان دارند
محمدمهدي كريمي، مدير اداره آب و فاضلاب روستايي شهرستان شاهرود گفت: در زمينه بررسي زيان هاي چاه هاي غيرمجاز، بايد به اين نكته هم دقت داشت كه حتي استفاده از چاه هاي مجاز نيز براي بخش كشاورزي زيان بار است.
ستون هاي آبي هر منطقه ميزان مشخصي را به خود اختصاص مي دهند، به عنوان مثال در شاهرود اين ستون آبي 50 متر است كه 30 متر آن مورد استفاده قرار گرفته است. به اين ترتيب مي توان گفت كه طي 30 سال گذشته، هر سال يك متر از ستون آبي منطقه مورد استفاده قرار گرفته است.
نكات مهمي در مورد بهره برداري از آب هاي زير زميني بايد مورد توجه قرار گيرد. نخست آنكه آب هاي شيرين در ابتداي ستون هاي آبي واقع شده اند و هرچه به سمت عمق پيشروي كنيم، آب هاي زير زميني شور و حتي ممكن است تلخ شوند.
به اين ترتيب مصرف بيش از اندازه از آب هاي زير زميني، اين آب ها به سمت شوري و تلخي ميل كرده و استفاده از آن مي تواند به كم محصول شدن و نابودي زمين هاي زراعي بيانجامد. مسئله ديگر، بحث تامين آب حوزه هاي زيرزميني است.
براي تامين آب هاي زيرزميني، به مراتب سال هاي بيشتري مورد نياز خواهد بود. در حقيقت به سادگي مي توان گفت، كه ميزان ذخاير آب هاي زيرزميني هيچ ارتباطي با بارندگي هاي سالانه نداشته و بيش از 50 سال زمان براي جايگزين شدن آنها مورد نياز است.
مسئله ديگر اينكه ميان حوزه هاي آب هاي زيرزميني ارتباطي وجود نداشته و اين حوزه ها نمي توانند پوشش دهنده يكديگر باشند و در صورت اتمام، جايگزين شدن آنها بسيار زمان بر خواهد بود.در شرايط فعلي ميزان مصرف چاه هاي مجاز به تناسب زمان و اندازه زمين تعيين مي شوند و به علت نظارتي كه بر آنها صورت مي گيرد، زيان كمتري را خواهند داشت. در عين حال چاه هاي غيرمجاز به علت عدم اندازه گيري مخزن و امكان مصرف بي رويه از آنها براي زمين هاي كشاورزي بسيار خطرناك هستند.
به اين معني كه اگر چاهي قرار باشد تا عمري ميان 30 تا 50 سال داشته باشد، طي 15 سال به مرز شوري يا تلخي رسيده و زيان آن براي زمين هاي زراعي آغاز مي شود. با اين حال زيان چاه ها و بهره برداري از آبهاي زير زميني را نبايد به تنهايي به چاه هاي غيرمجاز مرتبط دانست و از زيان چاه هاي مجاز صرفه نظر كرد.
انتهای پیام/
