چرخه صادرات محصولات استراتژيك كشور معيوب است؛
گروه كشاورزي - سال هاست كه محصولات مختلف كشورمان پس از خروج از مرزها، با بسته بندي و ظاهري متفاوت، مجددا به چرخه صادرات بازمي گردند، مرتبه دوم اما با نام كشوري ديگر.
تجارت آنلاین-كشورهاي مختلفي با واردات محصولات توليد ايران مجددا خود را به عنوان صادركننده در جهان معرفي مي كنند. هر روز كه مي گذرد، دامنه چنين محصولاتي بيشتر و بيشتر مي شود.
اگر گذشته از اين نبود زيرساخت هاي كافي براي صادرات محصولات و توليدات داخلي و نبود بستهبندي هاي صادراتي و معرفي برندهاي داخلي عامل اصلي چنين اتفاقي بود، طي سال هاي گذشته، كشت و توليد محصولات مشابه ايران در ساير كشورها نيز به اين مشكلات اضافه شده است.
چند سال پيش بود كه حتي شنيده شد، نام شهري در چين به «كاشان» تغيير كرده تا اين كشور بتواند صادركننده «فرش كاشان» شود. هرچند اين خبر بيشتر شبيه به داستان است با اين حال و اندك شناختي از شيوه تجارت رايج در كشور چين مي توان آن را نزديك به واقعيت دانست.
در اين ميان بررسي خبرهاي مرتبط با اين حوزه آنچنان كه بايد دورنماي خوبي را تصوير نميكند. يك روز صحبت از صادرات مجدد خرماي ايران توسط امارات و ديگر همسايه هاي جنوبي در رسانه ها منعكس مي شود. روز بعد افغانستان به عنوان تهديد اصلي توليد و صادرات زعفران ايران معرفي مي شود.
ايران كه روزگاري نه چندان دور نخستين صادركننده محصول پسته بود، طي سال هاي گذشته جايگاه خود را به آمريكا واگذار كرد و امروز صحبت از چين به عنوان رقيب بعدي صادرات پسته كشور شنيده مي شود.به نظر مي رسد نبود زيرساختهاي كافي و برندهاي شناخته شده براي مهمترين مشكل در زمينه صادرات اين محصولات است و ساير كشورهاي جهان از اين راه سود كلاني را براي خود كسب كرده اند.
*از دست دادن جايگاه نخست صادرات پسته
آمریکا در سال 1387(2008) برای اولین بار توانست در صدر تولیدکنندگان پسته جهان بنشیند و محصولی ارزان تر از پسته ایران، با کیفیت مشابه به بازارهای جهانی عرضه و بخشی از بازارهای هدف ایران را تصاحب کند.
بررسي آمار نشان مي دهد كه سالانه حدود 600 هزار تن پسته در جهان توليد شده كه ايران با توليد 200 هزار تن، اولين توليدكننده اين محصول بوده اما از سال گذشته دومين رقيب توليد از ايران پيشي گرفت و كشورمان دومين توليدكننده پسته شده است.
از سال گذشته آمريكا با افزايش سطح زير كشت و افزايش عملكرد در واحد سطح به توليد بيشتري دست يافت و ايران دومين توليدكننده اين محصول شد.
سال گذشته كشورمان 160 هزار تن پسته برداشت شد كه بر اساس آمار گمرك جمهوري اسلامي ايران 108 هزار تن از اين محصول به ارزش 797 میلیون دلار صادر شد كه از نظر وزنی 4.5 درصد و از نظر ریالی 2.9 درصد نسبت به سال 1389 کاهش یافت.
امسال نيز بر اساس پيشبيني رييس انجمن پسته 200 هزار تن محصول از باغات كشور برداشت خواهد شد كه بيش از يك ميليارد دلار ارزآوري صادراتي براي كشور دارد.
در اين زمينه محسن جلالپور گفت: از سال گذشته آمريكا در توليد پسته رتبه اول جهان را به خود اختصاص داد اما با توجه به اين كه اين كشور بيشترين ميزان توليد محصول را در بازار داخلیاش مصرف ميكند، ميزان صادراتش از ايران كمتر بوده و كشورمان همچنان در صادرات پسته مقام اول را در جهان دارد.
به گفته وي آمريكا رقيب اصلي ايران در توليد و صادرات پسته محسوب میشود؛ به طوري كه سال گذشته 200 هزار تن توليد داشته و امسال نيز ميزان توليدش به 300 هزار تن خواهد رسيد.
*صادرات خرماي ايران به نام امارات
امارات با تولید مشتقات خرما از جمله روغن، قند و شیره خرما و حتی روغن هسته خرما رقیب برنده ایران شده است. سالانه هفت میلیون و 50 هزار تن خرما در جهان تولید میشود که ایران با تولید یک میلیون تن سومین کشور تولیدکننده خرمای جهان است و کشورهایی چون امارات، پاکستان و فرانسه با بستهبندیهای کوچک،خرمای ایرانی را به نام خود به بازار عرضه میکنند.
درحالیکه کشوری همچون امارات با فرآوری خرما، سود بالایی از فروش آن به دست میآورد در کشور ما به دلیل عدم توسعه صنایع تبدیلی و فرآوری خرما، این محصول به صورت فلهای و با قیمت نازل در بازارهای خارجی عرضه میشود.
بحران اقتصادی در بازارهای هدف، بیثباتی، مقررات بانکی و نبود حمایت موثر از صنایع بسته‌بندی و فرآوری خرما منجر به ایجاد بحران در این بخش شده است.
از سوی دیگر بهرهوری پایین در تولید،کمبود نقدینگی و بالا بودن هزینه تولید،قدرت رقابت بینالمللی را از تولیدکنندگان گرفته است در صورتیکه سایر کشورها از حمایتهای دولت به عنوان رقابت و ماندگاری در بازار برخوردارند و از تولیدکنندگان ایرانی پیشی گرفتهاند.
تا سال گذشته ایران با تولید یک میلیون تن خرما رتبه دوم را به خود اختصاص داده بود اما به دلیل نبود تمایل سرمایه‌گذاران در این بخش، قدیمی شدن نخلستانها،وجود برخی دلالبازیها و بی توجهی و عدم حمایت، میزان تولیدش افزایش نیافت و به دلیل بالا بودن قیمت در شرف خروج از گردونه بازارهای جهانی است.
*مشكلات بي پايان صادرات زعفران
در اين ميان طي سال هاي گذشته توليد و صادرات محصول زعفران ايران با مشكلات فراواني روبه رو بوده است. در همين زمينه به گفته يك عضو شورای ملی زعفران، به دلیل نوع صادرات و بسته‌بندی زعفران، حدود 50 درصد از این محصول پس از صادر شدن به کشورهایی مانند اسپانیا و امارات مجددا به نام آنها به کشورهای مقصد صادر میشود.
چند روز پيش از اين علی حسینی در همين رابطه به ايسنا گفته بود، در سال گذشته 126 تن و 600 کیلوگرم زعفران به 45 کشور دنیا صادر شد و میزان این صادرات طی دو ماهه نخست امسال به حدود 20 تن رسید که تقریبا نیمی از آن پس از صادر شدن به کشورهای مانند اسپانیا و امارات مجددا به نام آن کشورها بسته بندی شده و به کشورهای مقصد صادر میشود.
به گفته حسيني، در دو ماهه نخست امسال حدود یک تن زعفران در بستهبندیهای کمتر از 10 گرم، 11 تن در بستهبندیهای بین 10 تا 30 گرم و حدود هشت تن در بستهبندیهای بیش از 30 گرم صادر شده است که نشان میدهد به غیر از صادرات زعفران در بستهبندیهای کمتر از 10 گرمی مابقی آن قابلیت بسته بندی مجدد دارند.
به اعتقاد عضو شوراي ملي زعفران كشور، صادرات زعفران به برخی کشورها از جمله بحرین، عربستان، کویت، قطر،ایتالیا و فرانسه به صورت مستقیم مصرف میشود و در برخی دیگر از کشورها مانند چین پس از فرآوری شدن در پروسه تولید مجددا صادر میشود.
از طرف ديگر روز گذشته محمود بازاری، مدیرکل دفتر توسعه صادرات کالا در سازمان توسعه تجارت ایران در گفتوگو با ایلنا با اشاره به صادرات زعفران، اظهار داشت: زعفران یکی از محصولات استراتژیک در کشاورزی کشور است و بیش از ۹۵ درصد از تولید زعفران دنیا در ایران صورت میگیرد و کشور ما به عنوان بزرگترین تولیدکننده وصادرکننده زعفران در دنیا مطرح است.
وی افزود: دو کشور اسپانيا و امارات زعفران را به صورت صادرات مجدد ارسال میکنند اما منشاء اصلی آن ایران است و بر روی بستهبندیها نیز مبدا ایران قید میشود كه این موضوع بر اساس اهداف تجاری و مصارف داخلی (كشورهای هدف) صورت میگیرد.
به گفته بازاري، با ارسال پیاز زعفران از مناطق مختلف ایران به افغانستان این کشور نیز در بحث تولید زعفران وارد شده که این موضوع هشدار مهمی برای ايران است.
در همين زمينه يك كارشناس اقتصادي در گفتگو با «تجارت» مشكل اصلي صادرات توليدات به ويژه محصولات كشاورزي را نبود زيرساخت هاي كافي مي داند. فرهاد تبشيري با اشاره به اينكه طي سال هاي گذشته تلاش هايي در زمينه بهبود زيرساخت هاي صادراتي كشور صورت گرفته است، گفت: بسياري از محصولات استراتژيك كشاورزي كشور نظير پسته، زعفران، زيتون، خرما و ... پس از صادرات از ايران با بسته بندي هاي جديد صادرات مجدد ميشوند. هرچند در اكثر بسته‌بندي‌هاي صورت گرفته نام ايران به عنوان مبدا ذكر مي شود، اما حقيقت آن است كه سود و منفعت بيشتري نصيب صادركنندگان مجدد ميشود.
تبشيري افزود: نبود برندهاي شناخته شده ايراني در زمينه صادرات اينگونه محصولات يكي ديگر از مشكلات اصلي موثر است. برخي كشورها، محصولات ايران را با برندهاي معتبر ديگري به فروش مي رسانند و از اين راه سود فراواني كسب مي كنند.
به گفته تبشيري، وضع عوارض صادراتي براي اينگونه از محصولات كه جنبه استراتژيك نيز دارند، از حجم صدارات آنها كاسته است. با اين حال طي سال هاي گذشته عوارض صادرات براي بسياري از اين محصولات حذف شده است.
اين كارشناس اقتصادي ادامه داد: طي سال هاي گذشته حمايت خاصي از اين صادركنندگان نشده، با اين حال نبود زيرساختهاي كافي براي برندسازي و بستهبندي هاي مناسب براي صادرات محصولاتي مانند زعفران، پسته و حتي خرما موجب از دست رفتن بازار مصرفي بسياري از اين محصوات شده است.
فرهاد تبشيري ادامه داد: در سال هاي گذشته حتي بذر محصولات و فناوري كشت برخي از محصولات نيز از كشور خارج شده است و امروز همان كشورها تبديل به تهديدي براي صادرات محصولات ايران شده اند.
تبشيري در پايان گفت: طي ماه هاي گذشته مسئولان وزارت جهاد كشاورزي و صنعت، معدن و تجارت صحبت هاي مثبتي در اين زمينه داشته اند و اين اميدواري وجود دارد كه وضعيت صادارات اين محصولات از اين حالت خارج شود.
انتهای پیام/
اگر گذشته از اين نبود زيرساخت هاي كافي براي صادرات محصولات و توليدات داخلي و نبود بستهبندي هاي صادراتي و معرفي برندهاي داخلي عامل اصلي چنين اتفاقي بود، طي سال هاي گذشته، كشت و توليد محصولات مشابه ايران در ساير كشورها نيز به اين مشكلات اضافه شده است.
چند سال پيش بود كه حتي شنيده شد، نام شهري در چين به «كاشان» تغيير كرده تا اين كشور بتواند صادركننده «فرش كاشان» شود. هرچند اين خبر بيشتر شبيه به داستان است با اين حال و اندك شناختي از شيوه تجارت رايج در كشور چين مي توان آن را نزديك به واقعيت دانست.
در اين ميان بررسي خبرهاي مرتبط با اين حوزه آنچنان كه بايد دورنماي خوبي را تصوير نميكند. يك روز صحبت از صادرات مجدد خرماي ايران توسط امارات و ديگر همسايه هاي جنوبي در رسانه ها منعكس مي شود. روز بعد افغانستان به عنوان تهديد اصلي توليد و صادرات زعفران ايران معرفي مي شود.
ايران كه روزگاري نه چندان دور نخستين صادركننده محصول پسته بود، طي سال هاي گذشته جايگاه خود را به آمريكا واگذار كرد و امروز صحبت از چين به عنوان رقيب بعدي صادرات پسته كشور شنيده مي شود.به نظر مي رسد نبود زيرساختهاي كافي و برندهاي شناخته شده براي مهمترين مشكل در زمينه صادرات اين محصولات است و ساير كشورهاي جهان از اين راه سود كلاني را براي خود كسب كرده اند.
*از دست دادن جايگاه نخست صادرات پسته
آمریکا در سال 1387(2008) برای اولین بار توانست در صدر تولیدکنندگان پسته جهان بنشیند و محصولی ارزان تر از پسته ایران، با کیفیت مشابه به بازارهای جهانی عرضه و بخشی از بازارهای هدف ایران را تصاحب کند.
بررسي آمار نشان مي دهد كه سالانه حدود 600 هزار تن پسته در جهان توليد شده كه ايران با توليد 200 هزار تن، اولين توليدكننده اين محصول بوده اما از سال گذشته دومين رقيب توليد از ايران پيشي گرفت و كشورمان دومين توليدكننده پسته شده است.
از سال گذشته آمريكا با افزايش سطح زير كشت و افزايش عملكرد در واحد سطح به توليد بيشتري دست يافت و ايران دومين توليدكننده اين محصول شد.
سال گذشته كشورمان 160 هزار تن پسته برداشت شد كه بر اساس آمار گمرك جمهوري اسلامي ايران 108 هزار تن از اين محصول به ارزش 797 میلیون دلار صادر شد كه از نظر وزنی 4.5 درصد و از نظر ریالی 2.9 درصد نسبت به سال 1389 کاهش یافت.
امسال نيز بر اساس پيشبيني رييس انجمن پسته 200 هزار تن محصول از باغات كشور برداشت خواهد شد كه بيش از يك ميليارد دلار ارزآوري صادراتي براي كشور دارد.
در اين زمينه محسن جلالپور گفت: از سال گذشته آمريكا در توليد پسته رتبه اول جهان را به خود اختصاص داد اما با توجه به اين كه اين كشور بيشترين ميزان توليد محصول را در بازار داخلیاش مصرف ميكند، ميزان صادراتش از ايران كمتر بوده و كشورمان همچنان در صادرات پسته مقام اول را در جهان دارد.
به گفته وي آمريكا رقيب اصلي ايران در توليد و صادرات پسته محسوب میشود؛ به طوري كه سال گذشته 200 هزار تن توليد داشته و امسال نيز ميزان توليدش به 300 هزار تن خواهد رسيد.
*صادرات خرماي ايران به نام امارات
امارات با تولید مشتقات خرما از جمله روغن، قند و شیره خرما و حتی روغن هسته خرما رقیب برنده ایران شده است. سالانه هفت میلیون و 50 هزار تن خرما در جهان تولید میشود که ایران با تولید یک میلیون تن سومین کشور تولیدکننده خرمای جهان است و کشورهایی چون امارات، پاکستان و فرانسه با بستهبندیهای کوچک،خرمای ایرانی را به نام خود به بازار عرضه میکنند.
درحالیکه کشوری همچون امارات با فرآوری خرما، سود بالایی از فروش آن به دست میآورد در کشور ما به دلیل عدم توسعه صنایع تبدیلی و فرآوری خرما، این محصول به صورت فلهای و با قیمت نازل در بازارهای خارجی عرضه میشود.
بحران اقتصادی در بازارهای هدف، بیثباتی، مقررات بانکی و نبود حمایت موثر از صنایع بسته‌بندی و فرآوری خرما منجر به ایجاد بحران در این بخش شده است.
از سوی دیگر بهرهوری پایین در تولید،کمبود نقدینگی و بالا بودن هزینه تولید،قدرت رقابت بینالمللی را از تولیدکنندگان گرفته است در صورتیکه سایر کشورها از حمایتهای دولت به عنوان رقابت و ماندگاری در بازار برخوردارند و از تولیدکنندگان ایرانی پیشی گرفتهاند.
تا سال گذشته ایران با تولید یک میلیون تن خرما رتبه دوم را به خود اختصاص داده بود اما به دلیل نبود تمایل سرمایه‌گذاران در این بخش، قدیمی شدن نخلستانها،وجود برخی دلالبازیها و بی توجهی و عدم حمایت، میزان تولیدش افزایش نیافت و به دلیل بالا بودن قیمت در شرف خروج از گردونه بازارهای جهانی است.
*مشكلات بي پايان صادرات زعفران
در اين ميان طي سال هاي گذشته توليد و صادرات محصول زعفران ايران با مشكلات فراواني روبه رو بوده است. در همين زمينه به گفته يك عضو شورای ملی زعفران، به دلیل نوع صادرات و بسته‌بندی زعفران، حدود 50 درصد از این محصول پس از صادر شدن به کشورهایی مانند اسپانیا و امارات مجددا به نام آنها به کشورهای مقصد صادر میشود.
چند روز پيش از اين علی حسینی در همين رابطه به ايسنا گفته بود، در سال گذشته 126 تن و 600 کیلوگرم زعفران به 45 کشور دنیا صادر شد و میزان این صادرات طی دو ماهه نخست امسال به حدود 20 تن رسید که تقریبا نیمی از آن پس از صادر شدن به کشورهای مانند اسپانیا و امارات مجددا به نام آن کشورها بسته بندی شده و به کشورهای مقصد صادر میشود.
به گفته حسيني، در دو ماهه نخست امسال حدود یک تن زعفران در بستهبندیهای کمتر از 10 گرم، 11 تن در بستهبندیهای بین 10 تا 30 گرم و حدود هشت تن در بستهبندیهای بیش از 30 گرم صادر شده است که نشان میدهد به غیر از صادرات زعفران در بستهبندیهای کمتر از 10 گرمی مابقی آن قابلیت بسته بندی مجدد دارند.
به اعتقاد عضو شوراي ملي زعفران كشور، صادرات زعفران به برخی کشورها از جمله بحرین، عربستان، کویت، قطر،ایتالیا و فرانسه به صورت مستقیم مصرف میشود و در برخی دیگر از کشورها مانند چین پس از فرآوری شدن در پروسه تولید مجددا صادر میشود.
از طرف ديگر روز گذشته محمود بازاری، مدیرکل دفتر توسعه صادرات کالا در سازمان توسعه تجارت ایران در گفتوگو با ایلنا با اشاره به صادرات زعفران، اظهار داشت: زعفران یکی از محصولات استراتژیک در کشاورزی کشور است و بیش از ۹۵ درصد از تولید زعفران دنیا در ایران صورت میگیرد و کشور ما به عنوان بزرگترین تولیدکننده وصادرکننده زعفران در دنیا مطرح است.
وی افزود: دو کشور اسپانيا و امارات زعفران را به صورت صادرات مجدد ارسال میکنند اما منشاء اصلی آن ایران است و بر روی بستهبندیها نیز مبدا ایران قید میشود كه این موضوع بر اساس اهداف تجاری و مصارف داخلی (كشورهای هدف) صورت میگیرد.
به گفته بازاري، با ارسال پیاز زعفران از مناطق مختلف ایران به افغانستان این کشور نیز در بحث تولید زعفران وارد شده که این موضوع هشدار مهمی برای ايران است.
در همين زمينه يك كارشناس اقتصادي در گفتگو با «تجارت» مشكل اصلي صادرات توليدات به ويژه محصولات كشاورزي را نبود زيرساخت هاي كافي مي داند. فرهاد تبشيري با اشاره به اينكه طي سال هاي گذشته تلاش هايي در زمينه بهبود زيرساخت هاي صادراتي كشور صورت گرفته است، گفت: بسياري از محصولات استراتژيك كشاورزي كشور نظير پسته، زعفران، زيتون، خرما و ... پس از صادرات از ايران با بسته بندي هاي جديد صادرات مجدد ميشوند. هرچند در اكثر بسته‌بندي‌هاي صورت گرفته نام ايران به عنوان مبدا ذكر مي شود، اما حقيقت آن است كه سود و منفعت بيشتري نصيب صادركنندگان مجدد ميشود.
تبشيري افزود: نبود برندهاي شناخته شده ايراني در زمينه صادرات اينگونه محصولات يكي ديگر از مشكلات اصلي موثر است. برخي كشورها، محصولات ايران را با برندهاي معتبر ديگري به فروش مي رسانند و از اين راه سود فراواني كسب مي كنند.
به گفته تبشيري، وضع عوارض صادراتي براي اينگونه از محصولات كه جنبه استراتژيك نيز دارند، از حجم صدارات آنها كاسته است. با اين حال طي سال هاي گذشته عوارض صادرات براي بسياري از اين محصولات حذف شده است.
اين كارشناس اقتصادي ادامه داد: طي سال هاي گذشته حمايت خاصي از اين صادركنندگان نشده، با اين حال نبود زيرساختهاي كافي براي برندسازي و بستهبندي هاي مناسب براي صادرات محصولاتي مانند زعفران، پسته و حتي خرما موجب از دست رفتن بازار مصرفي بسياري از اين محصوات شده است.
فرهاد تبشيري ادامه داد: در سال هاي گذشته حتي بذر محصولات و فناوري كشت برخي از محصولات نيز از كشور خارج شده است و امروز همان كشورها تبديل به تهديدي براي صادرات محصولات ايران شده اند.
تبشيري در پايان گفت: طي ماه هاي گذشته مسئولان وزارت جهاد كشاورزي و صنعت، معدن و تجارت صحبت هاي مثبتي در اين زمينه داشته اند و اين اميدواري وجود دارد كه وضعيت صادارات اين محصولات از اين حالت خارج شود.
انتهای پیام/
مطالب مرتبط
