گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: مدتها بود در آرزوی ارزانی بسر می بردیم اما گرانی باعث شده بود اعصاب و روانمان به هم بریزد. بی سروسامانی بازار به اندازه ای وحشتناک بود که حتی در خواب هم قیمت ها بالا می رفت بدین معنا که هنوز چشم از خواب شبانه بازنکرده بودیم و آفتاب بیرون نزده بود که قیمت ها بالا رفته بود. به هر حال انتخابات آمریکا برگزار شد و ترامپ رفت و بایدن آمد تا مردم روی ارزانی را ببینند. اگر چه امروزه روند کاهش قیمت ها کند است اما جای خوشحالی دارد که شاهد کاهش قیمت ها هستیم. اما یکی از دلایل مهمی که باعث گرانی می شود، نقدینگی سرگردانی است که هر از چند گاهی در یکی از بازارها خودنمایی می کند. خوشبختانه با ثبات نسبی که امید به کاهش قیمت ها را نشان می دهد، دلال ها خون بدل شده اند و به نظر می رسد دوران انبار کردن محصولات و تولیدات در انبارها به پایان رسیده است. روند اقتصادی در تمامی سالهای گذشته بیانگر تاثیر فصل سرما بر بسیاری از کالاها بود که این روند با آغاز فصل سرد به وضوح مشاهده می شود. نگاهی به تمامی بازارها حکایت از رکود و رخوت دارد.
لرزش ارز و سکه در سرما
در روزهایی که افزایش قیمتهای سکه و ارز چشمگیر بود، تمامی فعالان این بازار و حتی نمایندگان انجمن ها و اتحادیه ها، بسادگی حاضر به اظهار نظر بودند. از آنجا که تمامی این فعالان مقداری سکه و ارز داشتند، دست به خرید بیشتر می زدند تا بازار را به بحران بکشند و بسادگی در برابر دوربین ها آنچنان بزرگ نمایی کنند تا مردم برای خرید به سوی بازار هجوم بیاورند، اما امروز که بازار روند کاهشی را در پیش گرفته، بسیار با احتیاط سخن می گویند و مراقب بکار کلماتی هستند که در مورد قیمت ها بکار می برند. هنگامی که رییس اتحادیه طلا و جواهر از آرامش نسبی تقاضا و قیمت خبر می دهد، معلوم نیست چرا دلیل رسیدن سکه از ۳ میلیون به ۱۲ میلیون را به نقد نمی کشد و آنچنان سخن نمی گوید که مردم به فروش طلاهایی که در خانه ها انبار کرده اند و روند کاهشی را طی می کند، تشویق شوند. براستی چه دلیلی برای رسیدن سکه به ۱۲ میلیون تومان وجود دارد و اکنون چرا نباید به همان عدد قبل بازگردد؟ بخش دیگر مربوط به ارز می شود. اگرچه بیشتر صاحب نظران معتقد هستند دولت عامل اصلی گران شدن ارز است، اما مقاومت دولت در مخالفت با این اظهار نظر بر اشتباهات گذشته دولت بیشتر تاکید دارد. در روزهایی که روحانی بر مدیریت بازار تاکید می کرد و بی ارزش شدن لحظه ای پول ملی، باعث زیر سوال رفتن دولت دوازدهم بود، رییس جمهور مدعی می شد که عده ای سعی دارند قیمت ها را بالا ببرند و حتی وزارت اطلاعات هر چند وقت یک بار، عده ای را دستگیر می کرد تا از دستهای پشت پرده خبر بدهد، اما در نهایت همگان مشاهده کردیم که چگونه صرافی های دولتی با اعلام قیمت بالاتر از بازار، همه چیز را خراب کرد تا مشخص شود دولت تا چه اندازه در گران کردن دلار نقش دارد. با این وصف دلار نیز در صف کاهش قیمتها قرار دارد و به آرامی سیر نزولی را طی می کند، فقط باید آرزو کنیم که آقای روحانی مانند گران شدن بنزین در خواب باشد و یک باره متوجه شود که قیمت دلار پایین آمده زیرا اگر با خبر شود، بازهم دلار گران می شود.
رکود سنگین بازار خودرو
یکی دیگر از بازارهای تاسف بار، بازار خودرو است. دلمان نمی خواهد در این زمینه نیز دولت را مقصر بدانیم، اما نقش دولت در بحران آفرینی بازار یک واقعیت انکار ناپذیر است. هنوز بخاطر داریم که مردم با گوشی از انبارهای خودرو عکس می گرفتند تا در فضای مجازی از مقابله دولت با مردم پرده بردارند. صدها هزار خودرویی که به بهانه کمبود قطعه در انبارها خاک می خوردند تا شورای رقابت دور هم بنشینند و پی از خوردن میوه وشیرینی، مجوز گران کردن ۳۰ درصدی را به خودروساز داخلی بدهند. با این وصف یک باره ۲۰۰۰ پراید که سال قبل خط تولید آن متوقف شده، وارد بازار می شود و مدیرعامل سایپا اعلام می کند که این خودروها به دلیل نداشتن قطعه در انبارها مانده بود!؟ خودروهایی که در پشت کوه انبار شده بود، درد دل مردم را بیشتر کرد به ویژه آنکه مدیر خودروساز اعلام می کند این خودروها به دلیل نبود قطعه در پشت کوه انبار شده و هنگامی که سوال می شود کدام قطعه را نداشته، از نداشتن زاپاس هم به عنوان کمبود قطعه یاد می کند. اما اکنون همه چیز فرق کرده و یک فروشنده خودرو به خبرنگار تجارت می گوید قیمت خودروها ۱۰ تا ۳۰ درصد ریزش کرده است. این فروشنده با اشاره به اینکه تا دو ماه قبل هیچ کس بسادگی خودرو خود را نمی فروخت زیرا فردا همان خودرو را با همان قیمت نمی توانست بخرد می گوید: در آن زمان معاملات بین دلال ها بود و کمتر از ۱۰ درصد معاملات بازار بین خریدار واقعی بود اما اکنون آن درصد هم شاید نباشد و مردم در انتظار کاهش بیشتر قیمت ها هستند. این فروشنده با اعلام اینکه شاهد کاهش نزدیک به صفر دلال بازی در بازار خودرو هستیم می گوید: به اندازه ای فروشنده زیاد و خریدار کم شده که دلالان خودرو نگران زیان بیشتر از این هستند.وی با اعلام اینکه اگر افراد ناچار نباشند، خرید نمی کنند می گوید: با این وصف افرادی که تعداد زیادی خودرو خریده اند، هنوز چشم انتظار گران شدن خودرو هستند و به همین دلیل سعی می کنند خودرو را به بازار عرضه نکنند تا بازار تشنه بماند و قیمت تکان بخورد. این فروشنده خودرو با تاکید بر اینکه خودروسازان در گران خودرو نقش بزرگی داشتند گفت: هنوز بخاطر داریم که خودروسازان داخلی نمی توانستند خودروهای تولیدی شان را بفروشند و حتی قیمت بازار از قیمت کارخانه ارزانتر بود. وی با اشاره به احتکار خودرو از سوی خودروسازان گفت: اینکه خودرو به دلیل نداشتن قطعه در انبارها مانده، سیاه کاری خودروسازان بود. چگونه است که خودرو ساز به دلیل نداشتن یک قطعه صدها هزار خودرو را انبار می کند اما همان قطعه در بازار به وفور وجود دارد و هرچقدر بخواهید می توانید از بازار بخرید؟ وی با اعلام اینکه خودروهای سایپا و ایران خودرو در بازار آزاد کاهش قیمت داشته اند، گفت: دنا پلاس ۴۲۰ میلیون تومانی ۲۸۰ میلیون، پارس تیو ۵ ۳۲۰ میلیون تومانی ۲۳۵ میلیون تومان، پراید ۱۳۵ میلیونی ۱۰۰ میلیون، تیبا۲ ۱۷۰ میلیونی ۱۲۰ میلیون و ۲۰۶ تیپ دو ۲۵۵ میلیونی به ۱۷۵ میلیون تومان رسیده است. این فروشند تاکید می کند که قیمت خودروها در بازار واقعی نیست بلکه زمانی قیمت ها واقعی می شود که مانند گذشته بازار پر از خودرو باشد. وی با اعلام اینکه خودروهای خارجی ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش قیمت داشته است گفت: در گرانی قیمت خودروهای خارجی نیز دولت مقصر است. چه دلیلی دارد که هزاران خودرو در گمرکات ترخیص نشود در حالی که بازار تشنه است. باید بپذیریم که دولت با جلوگیری از ترخیص خودروهای خارجی و انبار کردن خودروهای داخلی، قیمت ها را کنترل کرد. اما امروز روند کاهشی است و عاقلانه این است که بسیار بیشتر از اینها کاهش یابد.
مقاومت لوازم خانگی
یکی از کالاهایی که گران شد و همچنان خود را در اوج نگه داشته، لوازم خانگی است. در حالی که آمارها از افزایش تولید ۳۰ تا ۶۰ درصدی لوازم خانگی حکایت دارد، معلوم نیست به چه دلیل قیمت کاهش نمی یابد. هنوز زمان زیادی از نگاه حق به جانب تولیدکنندگان برای توجیه کران کردن نمی گذرد. وقتی سخن از دلیل گرانی مطرح می شد، توجیه شان این بود که قیمت مواد اولیه از فولاد تا بقیه مواد اولیه گران شده و آنان به همان سود جزیی دلخوش می کنند، اما ا مروز که قیمت فولاد کاهش بیش از ۲۰ درصدی داشته معلوم نیست چرا قیمت لوازم خانگی پایین نمی آید؟
