گروه صنعت و تجارت: طی روزهای اخیر وزارت صمت از آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده رونمایی کرد و آن را به مجلس فرستاد. یک نماینده مجلس به نام جلال رشیدی کوچی مفاد این آیین‌نامه هفت بندی را منتشر کرد که آخرین بند آن جنجال‌ساز شد. آخرین بند آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده به موضوع الزام اسقاط یک خودروی فرسوده به ازای هر خودروی کارکرده وارداتی اشاره دارد که مطابق با این بند هر فرد حقیقی و حقوقی برای واردات یک دستگاه خودروی کارکرده باید گواهی اسقاط یک دستگاه خودروی فرسوده را دریافت کند. همین موضوع منجر به انتشار آگهی‌های فروش خودروهای فرسوده در سایت‌های خرید و فروش خودرو شد به طوری که برخی خودروهای مدل بسیار پایین مانند پیکان‌های دهه 50 و 60 تا 500 میلیون تومان نیز قیمت خوردند. البته بحث اسقاط خودروهای فرسوده طی ماه‌های اخیر بسیار داغ بوده و طی چندین نوبت ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده بر لزوم ارائه گواهی اسقاط برای شماره‌گذاری خودروهای نوشماره، خودروهای وارداتی و طرح جایگزینی خودروهای فرسوده تاکید کرده است. انتشار مفاد آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده باعث شد که برداشت نسبتا نادرستی از مفاد آن شود و به یکباره قیمت خودروها رشد سرسام‌آوری را تجربه کند. واردات خودرو خارجی در ازای اسقاط خودرو به هیچ عنوان یک اتفاق جدید نیست و سال‌هاست که جزو قوانين واردات ایران است. بر اساس قانون قبل، مالک خودروی فرسوده می‌تواند هر ۱۰ سال یکبار، یک دستگاه خودرو وارد کشور کند. حتی در قانون قبلی عنوان شده بود که درصوتی که واردکننده، گواهی اسقاط نداشته باشد می‌تواند با پرداخت پنج درصد قیمت خودرو، خودروی وارداتی را شماره‌گذاری کند. بنابراین مساله اسقاط برای واردات خودرو مساله جدیدی نیست و در قانون قبل هم وجود داشته است اما اینکه چه عاملی باعث شده که درج چنین بندی در آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده بازار را به هم بریزد می‌بایست بررسی جدی شود که البته بخشی از به آشفتگی کلی بازار خودرو باز می‌گردد.
خودروی فرسوده یا گواهی اسقاط؟!
این مسئله اهمیت بسیار دارد که سیاست‌گذار باید در تصمیمات خود تمامی جوانب را در نظر بگیرد تا آیین‌نامه‌‌هایی مانند واردات خودروهای کارکرده تبدیل به ضد خود نشوند. اگر هدف از واردات خودروهای کارکرده قرار است کاهش قیمت و به تعادل رساندن بازار خودرو باشد اما وجود درزهایی در این آیین‌نامه باعث التهاب شده و نتیجه عکس داده است. با توجه به اینکه این آیین‌نامه هنوز نهایی نشده لذا سیاست‌گذار فرصت این را دارد تا باگ‌های موجود در این آیین‌نامه را اصلاح کند. انتشار مفاد آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده، با توجه به اینکه به ارائه گواهی اسقاط خودروی فرسوده برای واردات اشاره کرده است، سبب شد که جریان‌سازی دروغی در بازار به راه بیفتد و پای خودروی فرسوده نیم میلیاردی را به آگهی‌های فروش باز کند؛ اما طبق گزارشی که ایسنا منتشر کرده نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که همانطور که در آیین‌نامه خودروهای وارداتی قید شده و همچنین ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده تاکید کرده است، ارائه گواهی اسقاط برای واردات ضروری است و نه خود خودروی فرسوده و قیمت هر گواهی اسقاط از ۳۰ میلیون تومان فراتر نمی‌تواند برود.
اعلام قیمت قطعی خودروهای فرسوده
به دنبال این اتفاقات و انتشار گزارش‌هایی مبنی بر قیمت نیم‌میلیاردی خودورهای فرسوده رئیس انجمن صنفی مراکز اسقاط خودروهای فرسوده ضمن تاکید بر اینکه این افزایش افسارگسیخته مورد تایید نیست و مراکز اسقاط علاقمند به افزایش قیمت خودروهای فرسوده و گواهی اسقاط نیستند، قیمت واقعی خودروهای فرسوده را عددی مابین ۳۵ تا ۴۲ میلیون تومان بسته به نوع و کیفیت خودرو اعلام کرد. دبیر انجمن صنفی مراکز اسقاط و بازیافت خودرو ضمن اشاره به اینکه تولیدکنندگان و واردکنندگان خودرو بایستی برای تهیه گواهی اسقاط به انجمن صنفی مراکز اسقاط مراجعه کنند، اظهار کرد: تولیدکنندگان و واردکنندگان می‌توانند برنامه تولید و واردات خود را به انجمن اعلام کرده تا انجمن ضمن برنامه‌ریزی برای تولید گواهی، نیاز آن‌ها را تامین کند. به این ترتیب هم دبیر انجمن صنفی مراکز اسقاط و هم رئیس این انجمن در سخنان خود تأکید کردند مراکز اسقاط به هیچ وجه موافق افزایش افسارگسیخته قیمت خودرو و گواهی اسقاط نیستند، اما برخی افراد فرصت طلب در صدد بر هم زدن بازار خودروهای فرسوده و گواهی اسقاط هستند؛ بنابراین مردم نباید فریب سودجویان را بخورند. نکته دیگر اینکه انجمن صنفی مراکز اسقاط خودرو اعلام کرده که با پشتیبانی 220 مرکز اسقاط در سطح کل کشور آماده است تا 40 هزار گواهی اسقاط با نرخ 35 میلیون تومانی را به تولیدکنندگان و واردکنندگان خودرو و موتور سیکلت عرضه کند. علاوه بر دبیر انجمن صنفی مراکز اسقاط ، «محمود مشهدی شریف» رئیس این انجمن نیز در سخنانی قیمت خودروهای فرسوده و همچنین لاشه خودروها را دقیق‌تر اعلام کرد و گفت: قیمت واقعی خودرو فرسوده در حال حاضر بین ۳۵ تا ۴۲ میلیون تومان و آن هم بسته به نوع و کیفیت خودرو است. قیمت لاشه خودرو نیز در حدود ۱۲ تا ۱۵ میلیون تومان است که در مجموع با گواهی اسقاط حدود ۴۵ میلیون تومان برآورد می‌شود؛ قیمت خرید خودرو نیز حدود ۳۵ تا ۴۰ میلیون تومان است؛ بنابراین سود ناخالص مراکز که شامل سود خالص و هزینه اسقاط می‌شود، حدود پنج میلیون تومان است. وی همچنین چندی قبل در گفتگو با تجارت‌نیوز گفته بود: «تمام موارد مربوط به گواهی اسقاط خودرو و تعداد آن باید در آیین‌نامه اجرایی، به تصویب هیئت وزیران برسد. این آیین‌نامه هنوز به تصویب این هیئت نرسیده و اینکه بگوییم 16 یا 14 گواهی اسقاط برای شماره‌گذاری نیاز است، اشتباه بوده و ما نمی‌توانیم در مورد چیزی که تصویب نشده باشد، اظهار نظر کنیم». وی همچنین در ادامه مطرح کرد «همین اظهارات غیرمستند به مصوبات هیئت دولت سبب التهاب در بازار خودرو می‌شود و قیمت خودروهای فرسوده را گاهی تا 50 الی 200 درصد افزایش می‌دهد. در صورتی که این اخبار هیچ مبنایی نداشته و یک شوی تبلیغاتی جهت افزایش قیمت‌ها است.در نهايت می‌توان گفت ماجرای اسقاط خودرو برای واردات یک ماده قدیمی در آیین‌نامه قبلی است و در آیین‌نامه جدید هم در حد یک پیشنهاد است». رئیس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده در آخرین اظهارنظر خود ضمن اشاره به اینکه طبق قانون، تا پایان سال ۱۴۰۱ به ازای واردات هر دستگاه خودرو، به طور متوسط هشت گواهی اسقاط لازم بود؛ اما اکنون جدا از بحث واردات خودروهای کارکرده که هنوز مصوبه آن ابلاغ نشده است، در حال حاضر به ازای هر دو خودرویی که وارد شود، یک گواهی اسقاط بایستی توسط واردکننده، ارائه شود. مهران سالاریه تصریح کرد: اشخاص حقیقی و حقوقی که قصد واردات خودرو دارند، نیازی به خرید خودروی فرسوده به نام خود ندارند. وی تصریح کرد: حجم قابل توجهی گواهی اسقاط از سال‌های گذشته در سبد مراکز اسقاط انباشت شده است که پاسخگوی نیاز واردات و تولیدکنندگان داخلی خودرو است. رئیس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده ادامه داد: بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده برای تمام واردکنندگان خودرو اعم از حقیقی و حقوقی پس از واردات خودرو و ترخیص از گمرک، گواهی اسقاط تخصیص داده خواهد شد و هیچ نگرانی در این خصوص وجود ندارد.
