چالش ارزی واردات گوشت و نهاده‌های دامی

گروه صنعت و تجارت: بازار گوشت قرمز طی ماه‌های گذشته به دلیل عوامل مختلف دچار نوسانات شدید شده و البته وعده مسئولان برای تنظیم بازار و کنترل قیمت‌ها محقق نشده است. طبق آمارهای منتشر شده دولت برای برای تأمین نیاز داخل سالانه حدود 100 هزار تن گوشت قرمز وارد می‌کند و این در حالیست که میزان مصرف گوشت در کشور سالانه حدود یک میلیون تن است. واردات گوشت قرمز در حالی انجام می‌شود که متولیان صنف دام بر این عقیده است که وزارت جهاد بدون توجه به تولید داخل برای واردات گوشت و دام تصمیماتی اتخاذ می‌کند که در نهایت نتیجه‌ای جز خروج ارز از کشور ندارد. آنها بر این عقیده هستند که دام در داخل کشور به اندازه کافی وجود دارد و اگر دولت از این صنعت حمایت کند اساسا کشور هیچ نیازی به واردات گوشت ندارد. از طرف دیگر برخی از کارشناسان بر این باورند که با وجود اینکه دولت واردات گوشت قرمز انجام می‌دهد اما این واردات هیچ تاثیری روی کنترل قیمت نداشته است و حتی این گوشت‌های وارداتی که سال گذشته از روسیه و پاکستان انجام شد کیفیت مناسبی برای مصرف مردم ندارند. رئیس شورای تأمین کنندگان دام کشور نیز بر این باور است که افزایش قیمت‌های اخیر گوشت هیچ ارتباطی با عرضه ندارد چرا که عرضه دام کفاف مصرف کشور را می‌دهد و دلیل افزایش قیمت صرفا به دلیل افزایش هزینه‌های حمل و نقل است. متولیان صنف دام این استدلال را مطرح می‌کنند که یارانه‌ای که برای گوشت‌های وارداتی بی‌کیفیت اختصاص پیدا می‌کند اگر برای حمایت از تولید داخل هزینه می‌شد این صنعت با رونق مواجه می‌شد. اما قضیه به همینجا ختم نمی‌شود. اگرچه رئیس شورای تأمین کنندگان دام کشور از عرضه کافی دام زنده خبر می‌دهد اما رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی نظر دیگری دارد و می‌گوید دلیل اصلی افزایش قیمت گوشت کمبود عرضه دام است. او بر این عقیده است دلیل اینکه متولیان و دست‌اندرکاران دام تلاش می‌کنند تا عرضه دام در کشور را کافی جلوه دهند و از انباشت دام در کشور سخن می‌گویند این است که می‌خواهند مجوز صادرات دریافت کنند. به همین دلیل رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی مجوز واردات گوشت را یکی از راهکارهای تنظیم بازار داخل می‌داند اما نکته اینجاست که همین واردات گوشت نیز طی ماه‌های اخیر دچار اختلال شده است.

ریشه اصلی اختلال در واردات گوشت قرمز
دولت طی سال‌های اخیر به ویژه در یک دهه اخیر سالانه حدود 100 هزار تن گوشت قرمز وارد کرده است اما در یک سال اخیر این روند با اختلال مواجه شده به طوری که قیمت گوشت قرمز به یکباره با افزایش نزدیک به 100 درصدی مواجه شد و سفره مردم را کوچکتر کرد. قائم مقام وزارت جهاد کشاورزی عنوان کرد سال گذشته به واسطه تغییرات نرخ ارز و حذف ارز ترجیحی زنجیره حوزه دام و طیور کمی آسیب دید، اظهار کرد: «تولید قراردادی و افزایش ظرفیت تولید گوشت قرمز به عنوان محورهای اصلی در حوزه کاری وزارت جهاد دنبال می‌شود که تقریباً سه الی چهار هفته آینده هم اولین نتایج این فرآیند مشخص می‌شود». به گفته وی، سالانه به طور میانگین ۱۰۰ هزار تن گوشت منجمد وارد کشور می‌کردیم، اما طی ماه‌های پایانی سال گذشته و ماه‌های ابتدایی امسال به علت مشکلات و چالش‌های ارزی که بین وزارت جهاد و بانک مرکزی به وجود آمد این واردات کند و متوقف شد. علیرضا پیمان‌پاک تصریح کرد: کمبود عرضه گوشت منجمد برای حوزه صنف و صنعت منجر به این شد که تقاضای صنایع به سمت گوشت گرم حرکت کند و بازار از تعادل خارج شود. وی البته در ادامه گفته است که در حال حاضر این تقاضا با واردات تأمین شده است. افزایش قیمت گوشت طی ماه‌های اخیر سر و صدای زیادی ایجاد کرد و برخی از کارشناسان دلیل این موضوع را تأمین نشدن نهاده‌های دامی عنوان کردند اما اکنون قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی از افزایش واردات نهاده‌های دامی و گوشت گرم و منجمد در سه چهار ماه گذشته خبر داده است. وی گفت: «واردات نهاده‌های دامی را افزایش دادیم. طی سه چهار ماه گذشته حجم واردات ذرت و کنجاله سویا و نیز واردات گوشت گرم افزایش یافت و تا چند ماه آینده تا زمانی که در تولید گوشت قرمز داخلی به پایداری برسیم این روند ادامه دارد. به محض اینکه زنجیره‌های تولید داخل ترمیم شود واردات را کند یا متوقف می‌کنیم». طی سال‌های گذشته به دلیل کمبود منابع ارزی برخی از کشتی‌ها ماه‌ها معطل پرداخت ارز بودند و برخی از رسانه‌ها هم از معطل ماندن کالاهای اساسی روی کشتی به دلیل تأمین نشدن ارز خبر داده بودند. این موضوع باعث تأخیر در تخلیه و بارگیری شده که در نهایت منجر به هزینه دموراژ به عنوان جریمه تأخیر شده است. یکی دیگر از مواردی که گفته می‌‎شد باعث افزایش قیمت انواع گوشت شد کاهش شدید واردات نهاده‌های دامی از جمله کنجاله سویا بوده است. بر اساس آمارها به نظر می‌رسد که واردات کنجاله سویا در سه ماهه اول سال و ماه‌های بعدی با کاهش شدید واردات مواجه شده به طوری که حتی از کاهش بالای 70 درصدی واردات کنجاله سویا نیز خبر داده شد. این موضوع باعث شد که با اینکه قیمت هر کیلو کنجاله سویا حدود 16 هزار تومان مصوب شده اما در بازار حتی تا قیمت 26 هزار تومان نیز بالا رود. حتی کار تا جایی پیش رفت که رئیس انجمن صنفی گاوداران اعلام کرد «هم اکنون سویا در وضعیتی بحرانی است و حتی یک کیلوگرم از آن در بازار یافت نمی‌شود». دلیل این امر از نظر این مقام صنفی «کمبود ارز» است. رئیس اتحادیه مرغ تخم‌گذار نیز گفته بود که هم اکنون واردکنندگان کالایی به مرغداران تحویل نمی‌دهند و آن طور که گفته می‌شود واردات این کالا به دلیل مباحث ارزی دچار مشکل شده است. بنابراین با توجه به مسائل فوق به نظر می‌رسد که مهمترین دلیل افزایش قیمت و اختلال در واردات گوشت را باید در بانک مرکزی جستجو کرد چرا که عدم تأمین به موقع ارز نه تنها منجر به کمبود در بازار شده بلکه حتی روند تولید به دلیل کمبود نهاده‌های دامی دچار اختلال شده و این صنعت ممکن است وارد فاز فرسایشی شود. نقطه امیدبخش دست کم در ماه‌های پیش رو برای این صنعت عملیاتی شدن دارایی‌های آزاد شده ایران در بانک‌های قطری است که اتفاقا می‌توانند کمبود موجود در بازار را چه از لحاظ نهاده‌ها و چه محصول نهایی یعنی گوشت قرمز مرتفع کنند.