گروه راه و مسکن: گزارش اخیر مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که در بهار امسال کمتر از ۳۰ هزار پروانه احداث ساختمان توسط شهرداری‌های کشور صادر شده که نسبت به زمستان پارسال ۲۷ درصد افت داشته است. همچنین آمار صدور مجوز ساخت وساز در شهر تهران طی 10 سال گذشته نشان می‌دهد، در سال 90 برای حدود 200 هزار واحد مسکونی مجوز صادر شد که این رقم اکنون کمتر از 50 هزار واحد مسکونی در یکسال اخیر رسیده است. نکته مهم و البته نه چندان خوشایند سقوط روند صدور مجوزهای ساختمانی این است که این وضعیت در شرایطی اتفاق افتاده است که از یک سو بازار مسکن با کمبود عرضه مواجه است و از سوی دیگر رشد فزاینده قیمت ها در این بازار اتفاق افتاده است. آمارها نشان می دهد در ابتدای دهه 90 میانگین قیمت هر متربع مسکن در شهر تهران حدود 2 تا 3 میلیون تومان بود و اکنون متوسط قیمت به حدود 80 میلیون تومان در پایتخت رسیده است؛ بنابراین این سوال به وجود می‌آید که چرا در چنین شرایطی فعالان ساختمانی ترجیح می دهند به جای توسعه فعالیتهای ساخت وساز، حجم فعالیتهای خود را کاهش دهند؟
سازندگان مسکن محتاط شدند
در همینه زمینه «فرشید پورحاجت»، دبیر کانون سراسری انبوه سازان مسکن ایران به روزنامه «تجارت» گفت:« طی دو سال گذشته ریسک سرمایه‌گذاری در حوزه ساخت مسکن به شدت افزایش یافته و این امر باعث شده فعالان این بخش با احتیاط بیشتری وارد این بازار شوند.» پورحاجت با بیان اینکه خیل عظیمی از سازندگان ساختمان در سونامی گرانی مسکن از سال 99 تا کنون از گردونه بازار مسکن خارج شدند؛ تصریح کرد:« اکنون شرایط سختی برای سازندگان مسکن در کشور ایجاد شده؛ رشد فزاینده نرخ مسکن طی چندسال اخیر باعث شد تا سازندگان توان بازگشت به این بخش از سرمایه گذاری و تولید در کشور را نداشته باشند.»
آینده مبهم صنعت ساخت و ساز
به گفته این فعال حوزه ساخت مسکن، شرایط امروز بازار مسکن برای سازندگان بخش خصوصی مساعد نیست، خرید و فروش مسکن به ندرت صورت می‌گیرد و با افزایش خواب سرمایه‌ها در بازار مسکن ممکن است در آینده نیز این وضعیت بدتر هم شود. دبیر کانون سراسری انبوه سازان مسکن ایران با بیان اینکه آینده خوبی را برای صنعت ساخت و ساز کشور متصور نیست، افزود:« بازار مسکن دچار رکود شده است، تعداد خرید و فروش مسکن به سه هزار فقره رسیده از طرفی انگیزه ساخت مسکن توسط بخش خصوصی محدود شده است و با ادامه این وضعیت ممکن است بازار مسکن هم به لحاظ عرضه و هم به لحاظ تقاضا دچار التهاب شود.»پورحاجت با انتقاد از محدودیت‌های تامین مالی بخش خصوصی در ساخت مسکن گفت: «شرایط امروز به گونه‌ای است که سازندگان پولی برای ساخت مسکن ندارند؛ بخش خصوصی همواره از دو مسیر سیستم بانکی و منابع پیش فروش می‌تواند برای ساخت مسکن تامین مالی کند این در حالی است که این دو ابزار کارکرد اولیه خود را ندارد.» او ادمه داد: «بانک‌ها حتی با فشار دولت و مجلس هم راضی به ارائه تسهیلات ساخت مسکن نشدند و از ورود به تولید مسکن امتناع می‌کنند. از طرفی ابزار دوم یعنی پیش فروش مسکن در شرایط رکود و کمبود تقاضا در بازار دیگر کارکردی ندارد و حتی بعضی از سازندگان مسکن که در 10 سال گذشته وارد سرمایه‌گذاری در بخش مسکن شدند نیز هنوز به سرمایه اصلی خود نرسیدند و به گردونه تولید مسکن بازنگشتند.»
کوچ سازندگان مسکن به مناطق پایینی شهر‌ها
پور حاجت با اشاره به کوچ سازندگان مسکن به مناطق پایینی شهر‌ها، گفت:« برخی از سازندگانی که تمایل به حضور در بازار مسکن دارند و به نوعی توان بازگشت به حوزه ساخت مسکن داشتند ترجیح می‌دادند در شرایط رکود تورمی به ساخت و ساز در مناطق پایین شهر مشغول باشند؛ بنابراین با محدودیت سرمایه سازندگان، حجم اجرای پروژه‌های ساختمانی
محدودتر و محل سرمایه‌گذاری و ساخت مسکن تغییر کرده است و در برخی مواقع نوعی سرمایه گذاری به مشارکتی تبدیل شده است.»
تورم، شرایط خرید خانه را از مردم سلب کرد
پورحاجت با تاکید براینکه تورم اقتصادی و کاهش قدرت خرید، شرایط صاحب‌خانگی را از مردم ایران سلب کرد، گفت:« امروزه بازار مسکن هم از سمت تقاضا و هم عرضه دچار کمبود نقدینگی است؛ از طرفی درامد مردم و تسهیلات بانکی جوابگوی تامین نقدینگی متقاضیان خرید خانه نیست و اگر هم باشد جیب مردم توان بازپرداخت اقساط گران تسهیلات مسکن را ندارد.» او با بیان اینکه بازار مسکن دچار کمبود تقاضا نیست، افزود: «مردم همواره تمایل به خرید مسکن دارند اما پول آنان جوابگوی خرید خانه نیست؛ طبق گزارش اخیر مرکز آمار متوسط قیمت یک متر مربع خانه در تهران به 80 میلیون رسیده اما از آنجایی که متقاضیان خرید مسکن عموما آورده‌ای کمتر از 3 میلیارد تومان دارند نقدینگی آنها کفاف خرید یک خانه 40 متری را هم نمی‌دهد.»
خواب سرمایه‌های تولید مسکن
همچنین در همین زمینه «ایرج رهبر»، رئیس هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان استان تهران به خبرنگار روزنامه «تجارت» گفت:« رکود و رونق همواره موجب حرکت سینوسی فعالیت های ساختمانی در کشور می‌شود. اکنون صنعت ساختمان وارد فاز رکود شده است و علی‌رغم کاهش قیمت مسکن فروش املاک به سختی صورت می‌گیرد و به تبع در این شرایط سرمایه سازندگان مسکن به خواب می‌رود و انگیزه فعالیت در این افراد کاهش می‌یابد.» او درباره اینکه چرا حجم فعالیتهای ساختمانی در تهران کمتر از سال گذشته شده است، افزود:« با کاهش فروش املاک سرمایه سازندگان در بازار مسکن قفل می‌شود و تا زمان فروش مسکن‌ها و بازگشت سرمایه به این فعالان، اجرای پروژه جدیدی کلید زده نمی‌شود.»
افت بازده اقتصادی تولید مسکن
رهبر با بیان اینکه بازده اقتصادی تولید مسکن در تهران محدود شده است، تصریح کرد:« هزینه تولید مسکن در ایران بسیار بالاست و با شرایطی رکود تورمی در بازار مسکن، سرمایه‌گذاران رغبت چندانی به حوزه ساخت و ساز ندارند و اکثر سرمایه‌گذاران منتظر بازگشت منحنی ساخت مسکن به نقطه اوج هستند تا به سرمایه خود برسند و پروژه جدیدی را شروع کنند.» او تصریح کرد:« طی چند سال اخیر، قیمت مسکن در ایران دچار افزایش غیر متعارف شد، که همین عامل موجب کاهش نقدشوندگی سرمایه ها در این بازار و افت سرمایه‌گذاری در صنعت ساختمان شد.»
