نويسنده: سيد روحالله حسينيمقدمنقش دولت در جذاب نگهداشتن بازارهاي مالي، پول و سرمايه پررنگ و غير قابل کتمان است. به بهانه هفته دولت در اين يادداشت سطوحي که دولت ميتواند با ورود به آن زمينه رشد و توسعه بازارهاي مالي را فراهم کند، تشريح شده است.ادبيات اقتصادي پذيرفتهشدهدیروز دنيا حکايت از آن دارد که تجهيز کارآمد و مناسب سرمايه ميتواند به رشد اقتصادي در کشور کمک کند، اين در حالي است که نخستين و مهمترين وظيفه بازارهاي مالي تجهيز بهينه و کارآمد سرمايه است. سرمايهيي که ناشي از پسانداز خرد آحاد افراد جامعه است و با سازوکارهايي توسط بازار مالي تجهيز شده و در اختيار بخش واقعي اقتصاد قرار ميگيرد.براي نيل به اين رسالت بزرگ مالي در کنار اينکه بايد زيرساختها و بسترهاي لازم را فراهم کرد، ضرورت جذاب نگهداشتن آن است. بازارهاي مالي بايد همواره جذاب باقي بمانند تا متوليان بازار مالي بتوانند در تجهيز سرمايهها به سمت بخش واقعي قدم بردارند. بخشي از اين جذابيتها ذاتي است و از ابزارهاي موجود در اين بازارها تامين ميشوند، اما دولتها ميتوانند در جذاب نگهداشتن اين بازارها نقش بسيار موثري داشته باشند.به بهانه هفته دولت و ضمن گراميداشت اين ايام، ذکر نکاتي در خصوص نقش دولت در جذاب نگهداشتن بازارهاي مالي، پول و سرمايه خالي از لطف نيست.بازار سرمايه در کشور ما طي سالهاي اخير بهواسطه تصويب قانون بازار اوراق بهادار و همچنين قانون اصل 44 و همت مسوولان اين بازار رشد قابلملاحظهيي داشته است، بهطوري کهامروزه بخش قابلتوجهي از اقتصاد ما را شامل ميشود. ضريب نفوذ اين بازار در بين اقشار جامعه هم هر ساله رشد قابلملاحظهاي يافته است، بهطوريکه بخش قابلتوجهي از هموطنان ما با ادبيات اين بازار آشنا شدهاند.در قياس با بازار پول، بازار سرمايه از امتيازات و مزاياي قابلتوجهي براي سرمايهگذاران و صاحبان پسانداز و همچنين شرکتهايي که در بخش واقعي اقتصاد کار ميکنند، برخوردار است.يکي از مهمترين مزاياي بيبديل اين بازار تنوع ابزارهاي سرمايهگذاري است که به سرمايهگذاراني با ديد سرمايهگذاري متفاوت و ذائقههاي متنوع امکان سرمايهگذاري و پسانداز را ميدهد؛ از سهام و اوراق بدهي گرفته تا انواع صندوقهاي سرمايهگذاري مشترک. به نظر ميرسد، گسترش اين ابزارها در سالهاي اخير بهگونهيي بوده که توانسته بخش اعظمياز مردم را پوشش دهد و کافي است که با معرفي آن امکان جذب سرمايههاي اندک را فراهم کرد. دولت ميتواند با ارائهامتيازات، حتي براي دورههاي مقطعي به جذابيت اين بازار بيفزايد. شرکتهاي پذيرفتهشده در بورس تهران و فرابورس ايران ميزان با اهميتي از توليد ناخالص داخلي و اقتصاد را رقم ميزنند. اين شرکتها از درصد گزارشگري و شفافيت قابل قبولي برخوردار هستند. به نظر ميرسد دولت ميتواند به اين شرکتهاي شفاف، امتيازات ويژه ارائه کند. اين امتيازات ويژه به معني دادن رانت نيست، بلکه اين شرکتها به اين منظور است که شرکتها بتوانند جايزه شفاف بودن را در اقتصادي که از شفافيت قابل قبولي برخوردار نيست، دريافت کنند. شرکتهاي بورسي بايد در نگاه دولت متفاوت باشند. حضور طولاني مدت امور اين شرکتها در سازمانهاي دولتي مانند گمرک، ماليات و... نهتنها جايزه شفافيت نيست بلکه بهنوعي تنبيه اين افراد است. اميد است تا دولتمردان نگاه ويژهاي در خصوص جذاب نگهداشتن اين بازار براي همه گروههاي ذينفع که در اين يادداشت صرفا به بخش کوچکي از آن اشاره شد، داشته باشند تا بتوانند در بلندمدت از منافع بيشمار آن بهرهبرداري کنند.
*معاون بورس اوراق بهادار تهران