مجتبي آزاديان
روزنامه‌نگار
mojtaba.azadiyan@gmail.com
بحران آب سالیان متمادی است که به یکی از دغدغه‌های اصلی مردم و مسئولان کشور تبدیل شده است. این بحران تا به حدی است که گهگاه در فصول گرم با کمبود شدید آب، نزاع‌های متعددی رخ می‌دهد که آخرین آن به چند ماه گذشته بازمی‌گرد که در چهارمحال و بختیاری چندین کشته و زخمی نیز برجای گذاشت. در زمینه بحران‌های پیش روی اقتصاد کشور برنامه‌هایی در موسسات مختلف مربوط به آب تنظیم شده است. مشخصا یکی از مسائل مربوط به بحران آب مختص به قیمت‌گذاری آب و ارتباط آن با رشد اقتصادی است. باید دید آیا آن طوری که در میان عامه مردم و نیز بخشی از متخصصین متداول است آیا محدودیت و کمبود آبی که وجود دارد، فی‌نفسه بازدارنده رشد اقتصادی است یا خیر. به نظر می‌رسد مهم‌ترین مساله در بحران آبی موجود در کشور، بحث قیمت‌گذاری آب باشد یعنی اینکه ما در ایران سیستم قیمت‌گذاری برای آب نداشته‌ایم، یعنی از منظر اقتصادی به قضیه نگاه نکرده‌ایم، به طور مثال موقعی که نظام قیمت‌گذاری آب را از منظر یک اقتصاد خوانده نگاه نکنیم و در تصمیم‌گیری به آن نپردازیم، بدون تردید نه تنها کمبود آب خواهیم داشت بلکه این کمبود آب تشدید هم می‌شود. در واقع اینکه کشور ما در حال سوق پیدا کردن به سمت یک بحران در این زمینه است، دلیل اصلی‌اش به عدم نظام قیمت‌گذاری بازمی‌گردد. همچنین از نقش فرهنگ در حل بحران آب نباید به سادگی گذشت. اما باید توجه داشته باشیم که فرهنگ از نظر اقتصاددانان هیچ نقشی در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی ندارد و خود فرهنگ متاثر از اقتصاد است یعنی شکل‌دهنده فرهنگ هم اقتصاد است. مصداق این امر را باید اینگونه بیان کرد که ایرانی‌هایی که در کشورمان آب را بی‌رویه مصرف می‌کنند و هدر می‌دهند، همین‌ها زمانی که به یک کشور خارجی می‌روند بهتر از خود خارجی‌ها مصرف بهینه آب دارند چراکه نظام قیمت‌گذاری در آن کشورها هدایت‌شان می‌کند. پس به هیچ وجه این موضوع قابل قبول نیست که فرهنگ مردم ایران در زمینه مصرف بسیاری از منابع پایین است، مطلقا اینگونه نیست. به نظر می‌رسد تنها این نظام قیمت‌گذاری است که فرهنگ استفاده از آب را اینگونه شکل داده است و به این سمت سوق داده است. اقتصاددان‌ها معتقدند که همیشه سیستم قیمت‌گذاری این پتانسیل و ظرفیت را دارد که هر مشکلی را حل کند، بنابراین مشکل کمبود آب را نیز می‌تواند حل کند و در واقع می‌توانیم موارد و مثال‌هایی را هم بیاوریم که کشورهایی هستند که در شرایط مشابه با ایران بسیار بهتر از آب استفاده می‌کنند و توانسته‌اند با کمبود آب کنار بیایند. به عنوان نمونه منطقه‌ای در ایالات متحده آمریکا هست که کم‌آب است و کشاورزی پررونقی دارد و بنابراین توانسته با نظام قیمت‌گذاری بر مسائل و مشکلات غلبه کند. بنابراین یقینا مهم‌ترین عامل و راهکار برای حل بحران آب بحث نظام قیمت‌گذاری است و به نظر می‌رسد تا این موضوع تصحیح نشود هیچ راه‌حل دیگری نمی‌تواند مساله را حل کند.
روزنامه‌نگار
mojtaba.azadiyan@gmail.com
بحران آب سالیان متمادی است که به یکی از دغدغه‌های اصلی مردم و مسئولان کشور تبدیل شده است. این بحران تا به حدی است که گهگاه در فصول گرم با کمبود شدید آب، نزاع‌های متعددی رخ می‌دهد که آخرین آن به چند ماه گذشته بازمی‌گرد که در چهارمحال و بختیاری چندین کشته و زخمی نیز برجای گذاشت. در زمینه بحران‌های پیش روی اقتصاد کشور برنامه‌هایی در موسسات مختلف مربوط به آب تنظیم شده است. مشخصا یکی از مسائل مربوط به بحران آب مختص به قیمت‌گذاری آب و ارتباط آن با رشد اقتصادی است. باید دید آیا آن طوری که در میان عامه مردم و نیز بخشی از متخصصین متداول است آیا محدودیت و کمبود آبی که وجود دارد، فی‌نفسه بازدارنده رشد اقتصادی است یا خیر. به نظر می‌رسد مهم‌ترین مساله در بحران آبی موجود در کشور، بحث قیمت‌گذاری آب باشد یعنی اینکه ما در ایران سیستم قیمت‌گذاری برای آب نداشته‌ایم، یعنی از منظر اقتصادی به قضیه نگاه نکرده‌ایم، به طور مثال موقعی که نظام قیمت‌گذاری آب را از منظر یک اقتصاد خوانده نگاه نکنیم و در تصمیم‌گیری به آن نپردازیم، بدون تردید نه تنها کمبود آب خواهیم داشت بلکه این کمبود آب تشدید هم می‌شود. در واقع اینکه کشور ما در حال سوق پیدا کردن به سمت یک بحران در این زمینه است، دلیل اصلی‌اش به عدم نظام قیمت‌گذاری بازمی‌گردد. همچنین از نقش فرهنگ در حل بحران آب نباید به سادگی گذشت. اما باید توجه داشته باشیم که فرهنگ از نظر اقتصاددانان هیچ نقشی در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی ندارد و خود فرهنگ متاثر از اقتصاد است یعنی شکل‌دهنده فرهنگ هم اقتصاد است. مصداق این امر را باید اینگونه بیان کرد که ایرانی‌هایی که در کشورمان آب را بی‌رویه مصرف می‌کنند و هدر می‌دهند، همین‌ها زمانی که به یک کشور خارجی می‌روند بهتر از خود خارجی‌ها مصرف بهینه آب دارند چراکه نظام قیمت‌گذاری در آن کشورها هدایت‌شان می‌کند. پس به هیچ وجه این موضوع قابل قبول نیست که فرهنگ مردم ایران در زمینه مصرف بسیاری از منابع پایین است، مطلقا اینگونه نیست. به نظر می‌رسد تنها این نظام قیمت‌گذاری است که فرهنگ استفاده از آب را اینگونه شکل داده است و به این سمت سوق داده است. اقتصاددان‌ها معتقدند که همیشه سیستم قیمت‌گذاری این پتانسیل و ظرفیت را دارد که هر مشکلی را حل کند، بنابراین مشکل کمبود آب را نیز می‌تواند حل کند و در واقع می‌توانیم موارد و مثال‌هایی را هم بیاوریم که کشورهایی هستند که در شرایط مشابه با ایران بسیار بهتر از آب استفاده می‌کنند و توانسته‌اند با کمبود آب کنار بیایند. به عنوان نمونه منطقه‌ای در ایالات متحده آمریکا هست که کم‌آب است و کشاورزی پررونقی دارد و بنابراین توانسته با نظام قیمت‌گذاری بر مسائل و مشکلات غلبه کند. بنابراین یقینا مهم‌ترین عامل و راهکار برای حل بحران آب بحث نظام قیمت‌گذاری است و به نظر می‌رسد تا این موضوع تصحیح نشود هیچ راه‌حل دیگری نمی‌تواند مساله را حل کند.
آخرین اخبار