مجتبي آزاديان
روزنامه‌نگار
mojtaba.azadiyan@gmail.com
شاید پس از توافق تاریخی اوپک در وین در تاریخ دهم آذرماه، اعضای خوشحال و شادمان این سازمان به تنها مساله‌ای که فکر نمی‌کردند، تاثیر تصمیمات غیراوپکی‌ها بر بازار نفت بود. از غیراوپکی‌ها تنها روسیه بود که پیش از اجلاس بر ساز همگرایی با اوپک می‌کوبید و پس از توافق خبر از کاهش 300 هزار بشکه‌ای تولید نفت خود در راستای سیاست‌های اوپک خبر داد. اما شاید کمتر کسی در آن زمان فکر می‌کرد که این توافق تاریخی به همان اندازه که از کاهش تولید اعضایش در جهت اهداف از پیش تعیین شده (افزایش قیمت نفت) تاثیر می‌پذیرد، از افزایش نولید کشورهای خارج از اوپک نیز تاثیر می‌گیرد. با نگاهی به تحولات 10 روز اخیر در بازار نفت می‌توان به روشنی مشاهده کرد که روی قول روس‌ها برای حمایت نهایی، به هیچ عنوان نمی‌توان حساب کرد و اقدامات مکزیک برای افزایش 900 هزار بشکه‌ای تولید نفت خود نیز کاملا دو از دسترس و دخالت ایران و اوپکی‌ها برای اعمال فشار است و حتی می‌تواند به نوعی با توجه به فروش سهام شرکت مکزیکی به آمریکایی‌ها به پاشنه آشیل توافق نیز تبدیل شود و کارتِ آمریکایی‌ها برای مقابله با اوپکی‌ها جهت کنترل قیمت نفت باشد. به هر حال، توافق تاریخی اوپک، بسیار زودتر از آنچه پیش‌بینی می‌شد در حال بی‌اثر شدن است، نگاهی به معاف شدن چند کشور عضو اوپک از کاهش تولید و نیز افزایش تولید چند کشور غیر عضو اوپک از جمله روسیه و مکزیک، عملا کاهش 1.2 میلیون بشکه‌ای اوپک را بی‌اثر کرده و حتی در آینده نزدیک برخلاف آن پیش خواهد رفت.
بین تمام تهدیداتی که در کمین توافق اوپک است، افزایش تولید نیجریه و لیبی از نگاه کارشناسان مهم‌ترین آنها ارزیابی می‌شود. این دو کشور به علت مشکلات و ناآرامی‌های داخلی در حالی با توافق اعضای اوپک از شرکت در طرح کاهش تولید معاف شده‌اند که چنانچه برنامه‌های اعلام شده از سوی آنها برای افزایش تولید تا پایان سال جاری میلادی محقق شود، کاهش تولید روزانه 1.2 میلیون بشکه‌ای اعضای اوپک عملا خنثی خواهد شد...
این تهدید در حالی برای توافق اوپک وجود دارد که به زعم کارشناسان توافقی که در وین برای کاهش تولید میان اعضای اوپک شکل گرفت، سندی ارزشمند در همکاری میان کشورهای عضو اوپک، با وجود اختلاف‌های عمیق بین آنها است.
سربلند بیرون آمدن این توافق از آزمونی که پیش رو دارد، به دو مساله بستگی دارد؛ همراهی روسیه به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده غیر اوپک و برنامه افزایش تولید از سوی لیبی و نیجریه و نیز اخبار نگران‌کننده افزایش تولید مکزیک با واگذاری حق امتیازهای تازه حفاری و برداشت نفت در میدان‌های نفت و گاز واقع در آبهای عمیق. بعد از لیبی، نیجریه دیگر عضو اوپک است که تولیداتش با وجود حمله به خطوط انتقال نفت در ماه اکتبر، 1 میلیون و 628 هزار بشکه گزارش شده است. وزیر نفت این کشور در تازه‌ترین اظهارنظر اعلام کرده است که در حال حاضر تولیدات این کشور به سطح 1.95 میلیون بشکه در روز بازگشته است. با این وجود این احتمال مطرح می‌شود که 150 هزار بشکه از میزان اعلام شده از سوی وزیر نفت نیجریه، شامل میعانات گازی باشد که در محاسبات اوپک ارزیابی نمی‌شود. تمام اینها به این معنی است که اوپک باید در جلسات بعدی خود، نقش پررنگ‌تری برای ایجاد تعادل پایدار در بازار جهانی نفت ایفا کند. همچنین در خاورمیانه، جایی که قرار است بیشترین کاهش تولید اتفاق بیفتد نیز نشانه‌هایی مشاهده می‌شود که حکایت از افزایش تولید قبل از اعمال کاهش‌ها دارد.
با اتفاقات اخیر بر همگان آشکار شده است که اوپک و غیر اوپک دو بال پرواز بازار جهانی نفت به سوی بهبود قیمت ها و تعادل مازاد و عرضه در این بازار محسوب می شوند و چنانچه یک بال از وظیفه خود سر باز زند، تلاش بال دیگر راه به جایی نخواهد برد. برای اوپکی‌ها دیدیم که مازاد عرضه اوپک و عدم تعادل بین عرضه و تقاضا در بازار جهانی نفت که باعث کاهش قیمت نفت و ضرر رساندن به اقتصاد کشورهای عضو شده بود، این کشورها را بر آن داشت تا گرد هم جمع شوند و با اتخاذ تصمیمی اضاع را بهبود بخشند.
به همین دلیل برقرار کردن توازن در بازار جهانی نفت به تنهایی از عهده اوپک که ٤٠ درصد نفت جهان را تولید می‌کنند، بر نمی آید، و قرار بر این شده است که کشورهای غیر اوپک نیز همکاری کرده و این کشورها ۶۰۰ هزار بشکه از تولید خود بکاهند. در نهایت قرار است در اجلاسی که امروز بین این دو گروه در وین برگزار می شود، همکاری اوپک و غیراوپکی‌ها مشخص شود. نشستی که طبق اخبار خبرگزاری رویترز، تنها پنج کشور غیر عضو سازمان اوپک شامل جمهوری آذربایجان، قزاقستان، عمان، مکزیک و روسیه آمادگی خود را برای حضور در آن اعلام کرده‌اند. اجلاس مذکور به قدری حائز اهمیت است که کارشناسان اعتقاد دارند اگر کشورهای اوپک بر تعهد خود مبنی بر کاهش تولید پایدار باشند، اما کشورهای غیر اوپکی این کاهش تولید را جبران کنند باز هم بازار به نتیجه نمی‌رسد و برای اوپکی‌ها و غیراوپکی‌ها ضرر دارد؛ بنابراین همه باید متعهد باشند که برای افزایش قیمت تولید خود را کاهش دهند.
به گفته کارشناسان، جلسه اوپک و غیراوپک تکلیف اوپک را روشن کرده و ابهامی که در مورد توزیع نفت توسط کشورهای غیراوپک وجود دارد را برطرف می‌کند.
روزنامه‌نگار
mojtaba.azadiyan@gmail.com
شاید پس از توافق تاریخی اوپک در وین در تاریخ دهم آذرماه، اعضای خوشحال و شادمان این سازمان به تنها مساله‌ای که فکر نمی‌کردند، تاثیر تصمیمات غیراوپکی‌ها بر بازار نفت بود. از غیراوپکی‌ها تنها روسیه بود که پیش از اجلاس بر ساز همگرایی با اوپک می‌کوبید و پس از توافق خبر از کاهش 300 هزار بشکه‌ای تولید نفت خود در راستای سیاست‌های اوپک خبر داد. اما شاید کمتر کسی در آن زمان فکر می‌کرد که این توافق تاریخی به همان اندازه که از کاهش تولید اعضایش در جهت اهداف از پیش تعیین شده (افزایش قیمت نفت) تاثیر می‌پذیرد، از افزایش نولید کشورهای خارج از اوپک نیز تاثیر می‌گیرد. با نگاهی به تحولات 10 روز اخیر در بازار نفت می‌توان به روشنی مشاهده کرد که روی قول روس‌ها برای حمایت نهایی، به هیچ عنوان نمی‌توان حساب کرد و اقدامات مکزیک برای افزایش 900 هزار بشکه‌ای تولید نفت خود نیز کاملا دو از دسترس و دخالت ایران و اوپکی‌ها برای اعمال فشار است و حتی می‌تواند به نوعی با توجه به فروش سهام شرکت مکزیکی به آمریکایی‌ها به پاشنه آشیل توافق نیز تبدیل شود و کارتِ آمریکایی‌ها برای مقابله با اوپکی‌ها جهت کنترل قیمت نفت باشد. به هر حال، توافق تاریخی اوپک، بسیار زودتر از آنچه پیش‌بینی می‌شد در حال بی‌اثر شدن است، نگاهی به معاف شدن چند کشور عضو اوپک از کاهش تولید و نیز افزایش تولید چند کشور غیر عضو اوپک از جمله روسیه و مکزیک، عملا کاهش 1.2 میلیون بشکه‌ای اوپک را بی‌اثر کرده و حتی در آینده نزدیک برخلاف آن پیش خواهد رفت.
بین تمام تهدیداتی که در کمین توافق اوپک است، افزایش تولید نیجریه و لیبی از نگاه کارشناسان مهم‌ترین آنها ارزیابی می‌شود. این دو کشور به علت مشکلات و ناآرامی‌های داخلی در حالی با توافق اعضای اوپک از شرکت در طرح کاهش تولید معاف شده‌اند که چنانچه برنامه‌های اعلام شده از سوی آنها برای افزایش تولید تا پایان سال جاری میلادی محقق شود، کاهش تولید روزانه 1.2 میلیون بشکه‌ای اعضای اوپک عملا خنثی خواهد شد...
این تهدید در حالی برای توافق اوپک وجود دارد که به زعم کارشناسان توافقی که در وین برای کاهش تولید میان اعضای اوپک شکل گرفت، سندی ارزشمند در همکاری میان کشورهای عضو اوپک، با وجود اختلاف‌های عمیق بین آنها است.
سربلند بیرون آمدن این توافق از آزمونی که پیش رو دارد، به دو مساله بستگی دارد؛ همراهی روسیه به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده غیر اوپک و برنامه افزایش تولید از سوی لیبی و نیجریه و نیز اخبار نگران‌کننده افزایش تولید مکزیک با واگذاری حق امتیازهای تازه حفاری و برداشت نفت در میدان‌های نفت و گاز واقع در آبهای عمیق. بعد از لیبی، نیجریه دیگر عضو اوپک است که تولیداتش با وجود حمله به خطوط انتقال نفت در ماه اکتبر، 1 میلیون و 628 هزار بشکه گزارش شده است. وزیر نفت این کشور در تازه‌ترین اظهارنظر اعلام کرده است که در حال حاضر تولیدات این کشور به سطح 1.95 میلیون بشکه در روز بازگشته است. با این وجود این احتمال مطرح می‌شود که 150 هزار بشکه از میزان اعلام شده از سوی وزیر نفت نیجریه، شامل میعانات گازی باشد که در محاسبات اوپک ارزیابی نمی‌شود. تمام اینها به این معنی است که اوپک باید در جلسات بعدی خود، نقش پررنگ‌تری برای ایجاد تعادل پایدار در بازار جهانی نفت ایفا کند. همچنین در خاورمیانه، جایی که قرار است بیشترین کاهش تولید اتفاق بیفتد نیز نشانه‌هایی مشاهده می‌شود که حکایت از افزایش تولید قبل از اعمال کاهش‌ها دارد.
با اتفاقات اخیر بر همگان آشکار شده است که اوپک و غیر اوپک دو بال پرواز بازار جهانی نفت به سوی بهبود قیمت ها و تعادل مازاد و عرضه در این بازار محسوب می شوند و چنانچه یک بال از وظیفه خود سر باز زند، تلاش بال دیگر راه به جایی نخواهد برد. برای اوپکی‌ها دیدیم که مازاد عرضه اوپک و عدم تعادل بین عرضه و تقاضا در بازار جهانی نفت که باعث کاهش قیمت نفت و ضرر رساندن به اقتصاد کشورهای عضو شده بود، این کشورها را بر آن داشت تا گرد هم جمع شوند و با اتخاذ تصمیمی اضاع را بهبود بخشند.
به همین دلیل برقرار کردن توازن در بازار جهانی نفت به تنهایی از عهده اوپک که ٤٠ درصد نفت جهان را تولید می‌کنند، بر نمی آید، و قرار بر این شده است که کشورهای غیر اوپک نیز همکاری کرده و این کشورها ۶۰۰ هزار بشکه از تولید خود بکاهند. در نهایت قرار است در اجلاسی که امروز بین این دو گروه در وین برگزار می شود، همکاری اوپک و غیراوپکی‌ها مشخص شود. نشستی که طبق اخبار خبرگزاری رویترز، تنها پنج کشور غیر عضو سازمان اوپک شامل جمهوری آذربایجان، قزاقستان، عمان، مکزیک و روسیه آمادگی خود را برای حضور در آن اعلام کرده‌اند. اجلاس مذکور به قدری حائز اهمیت است که کارشناسان اعتقاد دارند اگر کشورهای اوپک بر تعهد خود مبنی بر کاهش تولید پایدار باشند، اما کشورهای غیر اوپکی این کاهش تولید را جبران کنند باز هم بازار به نتیجه نمی‌رسد و برای اوپکی‌ها و غیراوپکی‌ها ضرر دارد؛ بنابراین همه باید متعهد باشند که برای افزایش قیمت تولید خود را کاهش دهند.
به گفته کارشناسان، جلسه اوپک و غیراوپک تکلیف اوپک را روشن کرده و ابهامی که در مورد توزیع نفت توسط کشورهای غیراوپک وجود دارد را برطرف می‌کند.
آخرین اخبار