مجتبی آزادیان
روزنامهنگار
mojtaba.azadiyan@gmail.com
همانطور که پیش از این نیز بیان شده است، مهمترین عامل توسعه گزارشگری کنترلهای داخلی نیاز بازار سرمایه به ارتقای شفافیت اطلاعاتی و حفظ حقوق سرمایهگذاران است.
بنابراین مشابه سایر گزارشهایی که توسط شرکتها ارائه میشود، اطمینان بخشی نسبت به کنترلهای داخلی توسط حسابرس مستقل نیز باید انجام شود. به عبارت دیگر شخص مستقلی که از تخصص لازم نیز برخوردار است نسبت به آن اظهارنظر میکند و لذا سرمایهگذاران، سهامداران عمده، مدیران، حسابرسان و مجموعه بازار سرمایه از این امر بهرهمند خواهند شد.
البته از منظر حسابرسی، علاوه بر آن که الزامات مذکور سبب بهبود محیط کنترلی و شفافیت مالی شرکتها و در نتیجه کاهش ریسک حسابرسان میشود، از سوی دیگر اطمینانبخشی نسبت به کنترلهای داخلی سبب میشود که دامنه جدیدی از ارائه خدمات برای حسابرسان ایجاد شود که این خود علاوه بر افزایش سطح تخصص، سبب افزایش درآمد موسسات و کاهش اتکا بر حقالزحمه حسابرسی خواهد شد و بزرگ شدن موسسات و افزایش استقلال آنها را در پی خواهد داشت. لازم به ذکر است که الزام گزارشگری نسبت به کنترلهای داخلی صرفاً محدود به کنترلهای داخلی حاکم بر گزارشگری مالی است که از منظر بازار سرمایه و شفافیت اطلاعاتی از اولویت بالاتری برخوردار است.
اما در خصوص عملکرد سازمان بورس و اوراق بهادار در توسعه گزارشگری و اطمینانبخشی کنترل داخلی در شرکتهای فهرستشده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران باید گفت که با توجه به ساختار استانداردگذاری و نهادهای نظارتی در حرفه حسابداری و حسابرسی کشور، استقرار سیستم کنترلهای داخلی اثربخش در شرکتها و گزارشگری و اطمینانبخشی نسبت به آن نیازمند تعامل مناسب بین گروههای مختلف در این عرصه و همچنین مشارکت فعال اشخاص و گروههای مختلف در زنجیره گزارشگری شرکت و نهادهای ذیربط خواهد بود. سازمان بورس به عنوان ضابطهگذار در بازار سرمایه کشور در گام اول در مقطع پذیرش شرکتها این موضوع را در نظر گرفت که تایید حسابرس نسبت به کفایت سیستمهای حسابداری و کنترل داخلی شرکتها ارائه شود. متعاقباً در راستای شفافیت اطلاعاتی شرکتها و با توجه به تجربه سایر کشورها و مطالعات انجام شده در شرکت بورس اوراق بهادار تهران در این زمینه، تصویب الزامات و ضوابط مربوط به کنترلهای داخلی و گزارشگری نسبت به آن در دستور کار سازمان قرار گرفت. نظرات خبرگان حرفه حسابداری و حسابرسی کشور در کمیتههای تخصصی مورد بحث و بررسی قرار گرفت و علاوه بر آن نظرخواهی عمومی نیز صورت گرفت. مکاتبات و پیگیری و هماهنگی با جامعه حسابداران رسمی و سازمان حسابرسی یکی دیگر از اقدامات انجام شده بوده است.