اثرات مخرب طرح‌هاي انتقال آب

بحث طرح‌هاي انتقال آب از موضوعات چالش برانگيز و مهمي‌است که در ماه‌هاي اخير در برخي مقاطع موجب بروز بحران‌هاي شديد نيز شده است. يکي از اين طرح‌هاي جنجالي، طرح انتقال آب درياي خزر به کوير است که با مخالفت شديد کارشناسان و مردم و اساتيد دانشگاه روبرو شده است. گرچه از طرح انتقال آب به درياچه اروميه آن هم از استان‌هاي ديگر يا حتي از خارج از کور نيز مطرح است که موجبات نارضايتي بسياري از مردم استان‌هاي مبدا انتقال آب را در پي داشته است. در همين زمينه فاطمه ظفرنژاد پژوهشگر آب درباره انتقال آب از درياي خزر به کوير گفته است: «امروزه هر گونه انتقال آب آن هم در اين حجم زياد و گسترده از فاصله دور در تمام اسناد علمي‌دنيا رد شده است، چراکه تغييرات زيادي هم در حوضه دهنده آب و هم در حوضه گيرنده آب ايجاد مي‌کند. به اين معني که تاثير منفي و مخربي بر ويژگي‌هاي بوم شناختي و اکولوژيک روي هر دو حوضه مي‌گذارد. انتقال آب باعث کاهش حجم آب و تخريب زيستگاه‌ها درحوضه دهنده آب است و همچنين حقوق جوامع بومي‌مولد وابسته به آن منابع آب و وابسته به آن منابع زيستي را زير سوال مي‌برد.» (ايلنا) جالب آنکه در طرح‌هاي انتقال آب حتي تغييرات زيادي در منطقه‌اي که آب به آنجا منتقل مي‌شود، رخ مي‌دهد و به مرور زمان همين مساله موجب مصرف بيشتر آب در منطقه مقصد و در پي آن خشکسالي در مناطق اطراف آن خواهد شد. پژوهشگر آب در تين خصوص به انتقال آب کارون به اصفهان و استفاده آن در صنايع فولاد اشاره کرده که موجب شده به دليل مصرف آب زياد و تمرکز بيش از اندازه جمعيت در اطراف کارخانه؛ تالاب گاوخوني و زاينده‌رود دچار خشکسالي شدند و استان اصفهان با مشکلات عديده‌اي روبرو شد. جالب‌تر اينکه اين پژوهشگر آب با اشاره به مخالفت شمار زيادي از دانشگاهيان با طرح انتقال آب از درياي خزر به کوير گفته است: «يک‌سوم تا نيمي‌از بودجه کشور در طول ۶۰ سال گذشته براي اجراي طرح‌هاي مخرب سدسازي و انتقال هزينه شده که اثرات آن را در نقاط مختلف کشور از جمله بر اروميه، کارون، شادگان، گاوخوني، زاينده رود، جزموريان، بختگان، درياچه نمک و... مي‌بينيم و کوچک‌ترين پاسخگويي در برابر اين پيامدها نبوده است. طرح انتقال آب مستلزم خط انتقالي از صدها کيلومتر با تلمبه بسيار پرهزينه آب تا ارتفاع ۲۳۱۲ متر است که در اين فرايند به ۱۰ مخزن، ۸ ايستگاه پمپاژ و تامين ۳۵۰ مگاوات برق براي گذر از رشته کوه البرز با هزينه سرسام آور نياز است تا به مقصد برسد.» بنابراين به نظر مي‌رسد بايد در خصوص طرح‌هاي انتقال آب، پژوهش‌ها و تحقيقات فراواني صورت بگيرد تا ديگر مانند گذشته شاهد تصميم‌گيري‌هاي اشتباه که علاوه بر صرف هزينه‌هاي فراون آن هم از جيب مردم؛ باعث بروز بحران‌هاي مختلف زيست‌محيطي و اجتماعي و اقتصادي فراواني خواهد شد، نباشيم.