فرخ قبادی
اقتصاددان
خرید گندم توسط دولت از کشاورزان امسال با چالشی کم سابقه مواجه شده است. کشاورزان هر جا که بتوانند گندم خود را به دولت تحویل نمیدهند و آن را به دلالانی میفروشند که هم قیمت بالاتری میپردازند و هم برخلاف دولت که پول گندمهای خریداری شده... از کشاورزان را با تاخیر چندماهه و گاه چندین ماهه میپردازد، نقدا یا در زمانی کوتاه پول را به دست کشاورز میرسانند.
برخی از کشاورزان نیز گندم خود را انبار میکنند و به امید روزهای بهتر مینشینند.
این مساله، البته قابل پیشبینی بود. در آبان ماه گذشته (۹۷) دولت قیمت خرید تضمینی گندم را ۱۴۷۰ تومان اعلام کرد که فقط ۱۳ درصد بالاتر از قیمت سال ۹۶ بود. اعتراض شدید کشاورزان که هزینههایشان بسیار بیشتر از این رقم افزایش یافته بود، موجب شد که دولت عقبنشینی کند و قیمت خرید را به ۱۶۰۰ تومان برساند. اما این قیمت نیز نه منطق مشخصی داشت و نه کشاورزان را راضی کرد. سرانجام دولت به قیمت ۱۷۰۰ تومان رضایت داد که با توجه به تورم تازنده و افزایش قیمت ارز، باز هم مورد اعتراض کشاورزان قرار گرفت.
و این بود که در سالجاری، از حدود یک ماه قبل از زمان برداشت گندم، عدهای با کشاورزان تماس میگرفتند و با پیشنهاد خرید گندم آنها، به قیمتهای بالاتر و پرداخت نقدی، محصول آنها را پیشخرید میکردند. هیچکس نمیداند که چه مقدار گندم و به چه قیمتی از این طریق به فروش رسید؛ اما این را میدانیم که در استانهای شمالی کشور مقدار قابلتوجهی گندم به قیمت بالای ۲۰۰۰ تومان و حتی تا ۲۳۰۰ تومان معامله شد. به گفته عضو هیاترئیسه کمیسیون کشاورزی مجلس «گندمهایی که به دست دلالان میرسد یا قاچاقی از کشور خارج میشود یا به مصرف دام میرسد.۱»... در هر حال، با توجه به اینکه اغلب کشاورزان بهدلیل محدودیت مالی، توان نگهداری محصول خود را ندارند و نیز از آنجا که خرید گندم توسط دلالان و انبار کردن آن، احتکار محسوب میشود، اکثر کشاورزان چارهای جز فروش محصول خود به دولت ندارند.
این سیاست «خرید تضمینی»، در اغلب سالها، بیش از آنکه در راستای تشویق کشاورزان و حمایت از آنها در مقابل حوادث طبیعی و نوسانات بازار باشد، تدبیری است برای کنترل قیمت نان برای شهرنشینان و کاهش یارانهای که دولت به این منظور باید پرداخت کند. این از جمله دلایلی است که بهرغم یارانههای آشکار و پنهانی که دولت میپردازد، کشاورزی ما حال و روز خوبی ندارد.
منبع: ایرنا
