فقر فضیلت نیست

مسعود یوسفی

روزنامه نگار

همه ما کم و بیش عبارت شریفه قرآنی « و اعدوا لهم مستطعتم من قوه» را شنیده ایم. این عبارت که بخشی از آیه 60 سوره انفال است به خصوص در ابتدای انقلاب و همزمان با جنگ تحمیلی زیاد خوانده و شنیده می شد. اغلب این عبارت قرآنی را ناظر بر آمادگی نظامی جامعه اسلامی و پیروان قرآن کریم می دانستند و هر کس که آنرا در سخنرانی ها و مصاحبه های خود قرائت می کرد مراد و منظورش همین بود و ای بسا هم اکنون نیز غالبا چنین تعبیری از این آیه داشته باشند. اما به نظر می رسد بتوان این تعبیر را به سایر موارد زندگی مسلمانان و پیروان قرآن کریم، ازجمله به حوزه و عرصه اقتصادی نیز تسری داد.  چه این که اگر یک جامعه مسلمان آمادگی اقتصادی لازم داشته باشد این آمادگی می تواند زیرساخت ها و تداوم توان و آمادگی نظامی را هم تضمین کند و تداوم ببخشد اما اگر آمادگی اقتصادی وجود نداشته باشد آمادگی و اقتدار نظامی هم با تهدید و تزلزل  مواجه خواهد بود. از سوی دیگر در یک جامعه مسلمان، افراد و خانواده ها از ثروت و رفاه و اقتصاد خوب و پایدار برخوردار باشند زمینه رشد و سلامت فکری و جسمی بهتری خواهند داشت و از نشاط و پویایی بیشتری برخوردار خواهند بود و به تعالی و رستگاری فردی و جمعی، آنگونه که توصیه و مد نظرقرآن و پیشوایان دین مبین اسلام است نزدیک تر خواهند بود و چنین جامعه خوشبخت و سعادتمندی در برابر مکرهاو دسیسه ها و دشمنی های مخالفان و معاندان جامعه اسلامی مقاوم تر و با صلابت تر ظاهر خواهند شد. اما متاسفانه امروزه چنان که می بینیم جوامع مسلمان در قیاس با سایر جوامع از ثروت و رفاه کمتری برخوردار هستند و به همین میزان مشکلات اجتماعی بیشتری دارند و آسیب پذیرتر هستند. بیماری، بیکاری، بی خانمانی، اعتیاد و خشونت به مشخصه اصلی کشورهای مسلمان تبدیل شده است و هر روز از رسانه ها و کانال های تلویزیونی و ماهواره ای دنیا به نمایش گذاشته می شود و این در حالی است که سرزمین هایی که مسلمانان در آن ها سکنی گزیده اند غالبا سرشار از منابع و معادن و ثروت های خدادادی است که از آن ها بهره برداری درست صورت نمی گیرد و در جهت بهبود زندگی مردم این سرزمین ها و کشورها از آن ها استفاده نمی شود.  عوامل متعددی در به وجود آمدن این شرایط برای جوامع و کشورهای مسلمان دخیل است اما بیش از همه باید به ضعف فرهنگی و استضعاف فکری اشاره داشت. اول از همه باید این نکته در ذهن و جان مردم مسلمان نهادینه شود که فقر فضیلت و ارزش نیست و جامعه اسلامی همانطور که آمادگی رزمی و نظامی می خواهد، به آمادگی و توان اقتصادی بالنده نیز نیازمند است و برای دستیابی به اقتصاد قوی و قدرتمند باید کار و تلاش کرد. اگر این معنا جا بیفتد و فرد مسلمان به این باور برسد که او می تواند و باید در سرای دنیا از زندگی خوب و مرفه برخوردار باشد آن وقت شرایط برای زدایش فقر و نکبت و بیچارگی فراهم خواهد شد.