دلایل خروج حقیقی‌ها از بورس

گروه اقتصاد کلان: عمده پیش بینی اقتصاددان ها برای سال 1403 تداوم و تعمیق شرایط رکودی بوده است. سیاست های کنترل تورم و مهار نرخ ارز از سال گذشته در دستور کار سیاستگذار پولی قرار گرفت و در سال جاری شدت بیشتری هم به خود گرفت. به گزارش «تجارت»، معمولا در اقتصاد ایران رونق بورس تا حدود زیادی به واقعی سازی نرخ ارز مرتبط بوده و از آنجایی که دولت ها معمولا تمایل به سرکوب نرخ ارز دارند، وضعیت بازار سرمایه هم در مقاطع مختلف دچار وضعیت رکودی و نزولی می شود. سرکوب ارزی در شرایط فعلی با سیاست های انقباضی از طرف بانک مرکزی همراه شده و در عین حال افزایش سود سپرده های بانکی و تعیین نرخ سود 30 درصدی زمینه را برای ورود سرمایه های حقیقی به سیستم بانکی و خروج از برخی بازارها مانند بورس فراهم کرده است. بررسی ها هم نشان می دهد که روند خروج سرمایه از بورس در سال جاری شدت زیادی گرفته است. در واقع همان سناریویی که در اردیبهشت سال 1402 برای بازار سرمایه رخ داد در بهار 1403 هم به شکل دیگر برای بورس تکرار شد. از این منظر به نظر می رسد که بازار سرمایه دچار یکسری آسیب هایی تکراری شده است. اینکه سیاستگذار نتوانسته به شکل واقعی و با ابزارهای صحیح نرخ تورم را کنترل کند و در نتیجه ثابت نگه داشتن نرخ ارز به شکل غیر واقعی سبب خروج پول از بورس به سمت بازارهای موازی شده است. این در شرایطی است که مبادلات تجاری ایران در وضعیت عادی نیست و سال گذشته یکی از بزرگ ترین شکاف های تجاری با ثبت تراز منفی 18 میلیارد دلاری به ثبت رسید. اتفاقی که حاکی از ادامه سایه تحریم ها بر اقتصاد ایران دارد و از این رو اقتصاد کلان و فضای فعالیت شرکت ها و کسب و کارها تحت تاثیر محدودیت های مالی - تجاری بوده است. البته این احتمال وجود دارد که در دولت چهاردهم به دلیل شرایط ویژه بازار سرمایه، سیاست متفاوتی برای بازار سرمایه اتخاذ شود تا یک شوک مثبت به بازار وارد شود. هر چند اینکه چه کسی پیروز این انتخابات باشد در این اتفاق بسیار موثر است.

ارزیابی کارشناسی از شرایط رکودی بورس
‌در این باره هادی حق‌شناس اقتصاددان و نماینده پیشین مجلس گفته است: فضای بازار سرمایه متاثر از چند نکته است؛ نکته اول این است که بازار موازی مثل بازار پول به ویژه اینکه اسناد خزانه که با نرخ حدود ۳۰‌درصد به فروش رفت، اثرگذار بود. طبیعی است که مردم به دنبال افزایش بازدهی پول‌شان هستند و برایشان فرقی نمی‌کند که در کدام بازار باشد. در حال حاضر بازار موازی وضعیت مطلوبی پیدا کرده است. نکته دیگر این است که صادرات غیرنفتی و شکاف تجاری که ایجاد شده اتفاق کم‌سابقه‌ای بود؛ اینکه سال گذشته حدود ۱۸‌میلیارد دلار شکاف تجاری رقم خورد و تجارت با کشورهای همسایه کاهش پیدا کرد. نکته سوم عدم وجود چشم‌انداز روشن در مورد بازرگانی خارجی و ادامه تنش‌های خارجی است. بخش از تنش‌های خارجی به جنگ رژیم صهیونیستی و فلسطین اشغالی برمی‌گردد. بخش دیگر این است که افق‌گشایی جدیدی در بخش تجارت خارجی رخ نداد. او ادامه داد: بودجه‌ای را می‌بینیم که بعد از دو ماه از شروع سال جدید از مجلس بیرون آمد. این مجموعه شرایط که تداعی‌گر نااطمینانی و بی‌ثباتی است باعث شد که بر بازار سرمایه هم اثر بگذارد، چراکه بازار سرمایه دماسنج اقتصاد است. طبیعی است که بازار سرمایه با توجه به سوابق نه‌چندان خوب قبلی دچار این وضعیت شده است. حق‌شناس اضافه کرد: وقتی هم که انتخابات مجلس تمام شد شاخص‌ها منفی شدند یعنی آثار مثبتی بر شاخص‌های اقتصادی نداشت. بنابراین بازار به راهبرد کلی نگاه می‌کند. انتخابات دوره چهاردهم ریاست‌جمهوری هم به همین صورت است. خود نفس انتخابات مهم نیست بلکه خروجی انتخابات مهم است. خروجی انتخابات می‌تواند بازار را امیدوار یا ناامید کند.

چقدر پول از بورس خارج شد؟
در هفته اخیر و همزمان با تداوم ریزش شاخص کل بورس تهران، روند خروج سرمایه از بورس تهران نیز ادامه داشت. در هفته‌ اخیر روند خروج سرمایه در بورس تهران ادامه داشت. در اولین روز هفته 610 میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد. روز یکشنبه این رقم به 655 میلیارد تومان رسید. روز دوشنبه نیز 362 میلیارد تومان پول حقیقی خارج شد. روز سه‌شنبه 65 میلیارد تومان خارج شد. در آخرین روز معاملاتی هفته پول حقیقی وارد شد و ارزش تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار 74 میلیارد تومان بود. در مجموع کل هفته هزار و 619 میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد و میانگین روزانه خروج پول حقیقی 324 میلیارد تومان بود که نسبت به هفته پیشین 74 درصد افزایش داشته است. روز شنبه نماد شستا بیشترین خروج سرمایه داشت و خودرو، شبندر، فملی و وبملت در رتبه‌های بعدی بودند. در مقابل نمادهای ثفارس، زفکا، وتوکا، تایرا و وآتوس بیشترین ورود پول حقیقی داشتند. روز یکشنبه بیشترین خروج سرمایه به نماد فملی تعلق داشت و وبملت، فولاد، شستا و شگستر در رتبه‌های بعدی بودند. در سوی دیگر، نمادهای شکلر، وآتوس، خگستر، شدوص و کخاک بیشترین ورود را داشتند. در روز دوشنبه نیز بیشترین خروج به بوعلی، فولاد، وسالت، بورس و وامید اختصاص داشت و نمادهای غبهار، وخارزم، خساپا، پارسیان و وبملت بیشترین ورود پول را داشتند. روز سه‌شنبه بیشترین خروج سرمایه به نماد بوعلی تعلق داشت و نمادهای خفولا، تاصیکو، شیراز و مادیرا در رده‌های بعدی بودند. بیشترین ورود پول نیز به شپنا، وخارزم، نوری، وبملت و شبندر اختصاص داشت. در آخرین روز هفته بیشترین خروج پول متعلق به نماد خفناور بود. نمادهای دارو، شستا، شهر و کرومیت در رتبه‌های بعدی بودند و در سوی دیگر نوری، وخارزم، تاپیکو، دکوثر و ثامان بیشترین تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی را داشتند.