تهاتر مسیر میانبر تحریم

سیدحمید حسینی
عضو اتحادیه صادکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی

از هنگامی که بحث تحریمها جدی تر و اقتصاد با مشکلات بیشتری رو به رو شده، بحث یافتن راهکارهایی برای دور زدن این تحریمها با جدیت پیگیری می شود. اما نکته مهم اینجاست که بخش قابل توجهی از پولهای ایران در سراسر جهان بلوکه شده و بهانه این کشورها برای ندادن حق ایران، تحریمها و تبعات ناشی از آن است. بنابر این یافتن راهکاری برای آوردن این پولها به کشور با جدیت مطرح می شود. اما نکته دیگر فروش نفت است که در این زمینه نیز با محدویت رو به رو هستیم که بحث تهاتر برای استفاده از صادرات نفت مطرح می شود. اما تهاتر نفت و کالا با کشور سریلانکا مطرح شد که مختص به واردات چای شد. ما در ازای طلبی که از سریلانکا داریم که به دلیل تحریم 4، 5 سال در این کشور مانده و امکان پرداخت ندارند، می‌توانیم کالا یا چای دریافت کنیم که اگر این کار با قیمت مناسبی صورت بگیرد، اشکالی ندارد؛ زیرا کشور سالانه 700 تا 800 هزار تن مصرف چای دارد و چای سریلانکا هم مرغوب و در بازار شناخته شده است، بنابراین می‌توانیم تهاتر کنیم.
اصولا در شرایط تحریم مهمترین مسئله نقل و انتقالات پول است که باعث می‌شود کشورهای تحریم‌کننده بتوانند ما را رصد کرده و برای خریدار مشکل ایجاد کنند، بنابراین از هر مسیری که بتوانیم مباحث مبادلات مالی را چه به صورت ارز دیجیتال و یا تهاتر حل کنیم قطعا موثر است.
واقعیت این است که امکان تهاتر روزانه 500 تا 600 هزار تن نفت‌خام با کالاهای مورد نیاز پروژه‌های نفتی، برقی و ساخت مسکن وجود دارد. با توجه به اینکه فعلا به دلیل تحریم نمی‌توانیم به طور رسمی در بازار جهانی حضور و سهم داشته باشیم قطعا تهاتر می‌تواند انگیزه‌ای باشد که فروشندگان کالای ایرانی با خریداران مذاکره کنند و آنها را راضی کنند که نفت‌خام ایران را بخرند و کالایی را که آماده تولید و صادرات دارند به ما بفروشند. در مجموع به شرطی که تهاتر شفاف و ضابطه‌مند بوده، تضمین کافی دریافت شده، از یک مرکز کنترل هدایت شود و چندگانگی در قیمت‌ها ایجاد نشود یعنی قیمت کالای وارداتی با خرید نقدی متفاوت نباشد، مفید است. البته دولت برای تهاتر ریسک می‌کند و کار سختی است، مکانیزم و هماهنگی این کار آسان نیست و در هر حال اقدام مثبتی در راستای صادرات و فروش نفت خواهد بود.بحث دیگر تهاتر بنزین و کالاست که بنزینی برای صادرات نداریم، ضمن اینکه امکان فروش فرآورده وجود دارد و نیازی به تهاتر نداریم، علاوه بر آن کشورهای منطقه و هم حاشیه خلیج‌فارس متقاضی هستند.بنزین و فرآورده به مانند نفت‌خام امکان رصد و کنترل ندارند و بدون مشکل جدی صادر می‌شوند، اگرچه به دلیل مصرف داخلی و شدت گرفتن قاچاق از ابتدای خرداد ماه بنزینی برای صادرات نداشته‌ایم.