یکی از زیانهایی که در دهه ۹۰ در دوران تصدیگری دولت روحانی به اقتصاد ایران وارد آمد، از ناحیه اعمال سیاستهای پولی و مالی بود، تنها در طول هشت سال دولت روحانی حجم نقدینگی از محدوده ۵۰۰ هزار میلیارد تومان به بیش از ۴ هزارهزار میلیارد تومان رسید و ترازنامه بسیاری از بانکها نیز با نابسامانی شدیدی مواجه شد که اصلاحات ترازنامه بانکها هم اکنون به یک چالش بزرگ تبدیل شدهاست، زیرا بانکها با ضعف سرمایه روبهرو هستند و دارایی مردم در این بین با مشکل مواجه شدهاست.
اخیراً رهبر معظم انقلاب به هزینه فرصتهای از دست رفته در دهه ۹۰ اشاره فرمودند، به زعم برخی از اساتید دانشگاه در دهه ۹۰ برای اقتصاد ایران هزینههایی ایجاد شدهاست که دولتها را به شدت با مشکل مواجه میکند.
در بعد سیاستهای پولی و مالی اشتباهات فاحشی در این دهه رخ داد و از همه بدتر شرطی کردن اقتصاد در این دهه آسیب جدی به کشور زد و در همین دهه بود که بخش زیادی از مردم با فراخوان مقامات دولتی به بازار سهام ورود کردند و ارزش داراییهای خود را متأسفانه بعد از ریزش بازار سرمایه از دست دادند.
حجم نقدینگی زمانی که دولت یازدهم در ابتدای دهه ۹۰ روی کار آمد، تنها حدود ۵۰۰ هزار میلیارد تومان بود، ولی در انتهای دولت این متغیر پولی از ۴ هزارهزار میلیارد تومان عبور کرد و ترازنامه بسیاری از بانکها در همین دهه با ناترازی بسیار نگرانکنندهای روبهرو شد.
اواخر دهه ۹۰ که دیگر اقتصاد از بعد نوسان قیمت در بازار داراییهای مالی هر روز با رخداد عجیب مواجه بود، به حدی که عملاً بخشهای تولیدی آسیب جدی دیدند، زیرا با رشد نرخ ارز برخی از شرکتها مجبور بودند مواد اولیه خود را با تهیه وام بانکی خریداری کنند.
جعفر قادری، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرگزاری تسنیم در پاسخ به سؤالی در مورد مهمترین عوامل نداشتن رشد اقتصادی کشور در دهه ۹۰ گفت: متأسفانه در دهه ۹۰ سرنوشت کشور را به تحریمها گره زدند و در حقیقت اقتصاد کشور را به سمت شرطی شدن پیش بردند.
وی افزود: این موضوع سبب شد نتوانیم از ظرفیتهای اقتصادی کشور به درستی استفاده کنیم. در واقع به جای تکیه بر توانمندیهای داخلی و توجه به تعامل با همسایگان تمام توجه خود را به غرب تمرکز کردیم. نماینده مردم شیراز در ادامه گفت: این موارد ناشی از غفلت دولتهای یازدهم و دوازدهم در دهه ۹۰ است. این اتفاق سبب شد، فرصتهای ما به سادگی از دست برود. در واقع به این دلیل که همه تخممرغهای خودمان را در سبد کشورهای غربی گذاشتیم، نتوانستیم از تمام ظرفیتهای خودمان و سایر کشورها استفاده کنیم.
وی افزود: در دهه ۹۰ هزینههای کلانی برای واردات صرف شد، در حالی که اگر این هزینهها برای مدلهای بومی و داخلی صرف میشد، همین موفقیتهایی که کمبیش در برخی حوزهها میبینیم بسیار بیشتر بود. در این صورت میتوانستیم در مسیر بیاثر کردن تحریمها قرار بگیریم.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: متأسفانه کشور را به گونهای اداره کردیم که در زمینههای فضای کسب و کار، اقدام جدی صورت نگرفت، در استفاده از منابع داخلی به خوبی عمل نشد و در تعامل با کشورهای همسایه و در بحثهایی مانند سوآپ گازی عملکرد مناسبی را شاهد نبودیم.
وی در ادامه گفت: در واقع با وجود اینکه در دهه ۹۰ دولت از ارتباط و تعامل با کشورهای همسایه صحبت میکرد، اما نتوانست مسئله ارتباطات خارجی را مدیریت کند که همین موضوع سبب بروز تنش بین ایران و همسایگانی مانند ترکمنستان، آذربایجان و ترکیه شد. در دولت فعلی تلاش شدهاست ضمن حفظ عزت کشور تنشها کاهش پیدا کند.
قادری معتقد است: ما ظرفیتهای بیشتری در تعامل با دیگر کشورهای همسایه از جمله عراق، پاکستان و افغانستان داشتیم، اما این فرصتها را به دلیل یک دندگیهایی که دولت قبل داشت، از دست دادیم. در حقیقت دولت قبل دچار یک خودبزرگبینی بود. خود را ژنرال میدید و دیگران را به حساب نمیآورد.