صادرات نفت خام ایران در دولت سیزدهم روندی افزایشی داشته و در این مدت ایران توانسته علاوه بر افزایش صادرات، مطالبات نفتی خود را نیز دریافت کند.
همچنین در همین مدت در صنعت نفت برای جذب سرمایه مورد نیاز این صنعت نیز اقداماتی انجام شده که بیشتر بر جذب سرمایه از داخل کشور معطوف بوده و راهکارهایی مانند عرضه اوراق گواهی سپرده کالایی برای نفت در بورس انرژی نیز در دستور کار قرار دارد.
علاوه بر تامین مالی و جذب سرمایه‌گذاری از داخل کشور، شرکت‌های ایرانی نیز توانسته‌اند به ظرفیتی ارتقا پیدا کنند که آماده حضور در عرصه‌های بین‌المللی باشند.
«محسن خجسته مهر» مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با تاکید بر این موارد، به ایرنا گفته که در راستای خنثی‌سازی تحریم‌ها اگر از تمام مقدوراتی که در کشور وجود دارد استفاده کنیم، کشور ما دچار تکانه نمی‌شود و این همان چیزی سیاست‌های مربوط به اقتصاد مقاومتی است.
بخش نخست این مصاحبه (اینجا) در روزهای گذشته در ایرنا منتشر شد. در ادامه بخش دوم این گفت و گو را می‌خوانید.
برخی از منتقدان بر این نکته تاکید دارند که با جنگ روسیه و اوکراین و قیمت‌های پایین روسیه در صادرات نفت، بازارهای سنتی ایران در خطر است و این موضوع باعث کاهش صادرات نفت ایران خواهد شد. آیا در دولت سیزدهم، صادرات نفت ایران کاهش داشته است؟
خجسته مهر: ما در حالی حاضر روند گذشته صادرات نفت خودمان را ادامه می‌دهیم و این در حالی است که بازار نفت همیشه قاعده خاص خودش را دارد.
با این حال با اطمینان می‌توان گفت نسبت به دولت گذشته صادرات نفت بیشتری انجام می‌دهیم و در خصوص وصول مطالبات نفتی نیز مشکلی نداریم و همانطور که زمان می‌گذرد به صورت مدیریت شده صادرات را پی می‌گیریم.
آنگونه که آیت‌الله رئیسی، رئیس‌جمهوری دولت سیزدهم تاکید کرده صادرات نفت ایران رشد ۴۰ درصدی را در این دولت تجربه کرده است. این موضوع همچنین از سوی سایر بخش‌های اقتصادی کشور از جمله بانک مرکزی و وزارت اقتصاد نیز مورد تایید بوده است. در این افزایش صادرات آیا نفت ایران به مشتریان سنتی خود فروخته شده و یا بازارهای جدید نیز برای نفت ایران ایجاد شده است؟
خجسته مهر: این افزایش صادرات هم مقاصد جدید بوده و هم مشتریان جدیدی داشته است. همچنین پیگیری‌ها و سختکوشی‌هایی بوده که توانسته بخشی از بازار سنتی را احیا کند.
علاوه بر آن پشتکار همکاران ما در شرکت ملی نفت نیز وجود داشته و اینها مجموعه عواملی بوده که منجر به افزایش صادرات نفت ایران شده است.
شما از قابلیت ایران برای رسیدن به ظرفیت تولید روزانه ۵.۷ میلیون بشکه نفت صحبت کرده‌اید. برای رسیدن به این ظرفیت تولید چه میزان سرمایه‌گذاری نیاز است و آیا می‌توان با استفاده از ظرفیت‌های داخل کشور، این مقدار سرمایه را تامین کرد؟
خجسته مهر: برآورد برای رسیدن به ظرفیت تولید ۵.۷ میلیون بشکه نفت در روز واقع‌گرایانه و مبتنی بر پتانسیل تولیدی مخازن نفتی ایران است و مبنای کارشناسی دارد.
البته برای رسیدن به این تولید ۹۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است که در وهله نخست از حداکثر ظرفیت تامین مالی داخل کشور استفاده کنیم، ضمن اینکه برای اجرای این پروژه‌ها شرکت‌های خارجی هم می‌توانند وارد سرمایه‌گذاری شوند و حضور شرکت‌های خارجی را منتفی نمی‌دانیم و این مسیر همیشه باز است.
در راستای خنثی‌سازی تحریم‌ها اگر از همه مقدوراتی که در کشور وجود دارد استفاده کنیم، کشور ما دچار تکانه نمی‌شود و این همان سیاست‌های مربوط به اقتصاد مقاومتی است.
شرکت‌های اکتشاف و تولید ایرانی اکنون توانسته‌اند در داخل کشور پروژه‌های بزرگی را به نتیجه برسانند و در افزایش تولید نفت و گاز کشور نیز حضور داشته‌اند. به نظر شما در شرکت‌های ایرانی این توانمندی وجود دارد که در پروژه‌های بزرگ نفتی در سطح بین‌المللی وارد شوند؟
خجسته مهر: هر زمان که جمهوری اسلامی ایران یک تصمیم درست را اتخاذ کرده، موجب رشد و بالندگی کشور شده است.
به طور مثال هیچ کس باور نمی‌کرد در سال ۱۳۹۰ در دولت دهم ما بتوانیم فقط توسط شرکت‌های ایرانی فازهای پارس جنوبی را توسعه دهیم اما همه مردم ایران دیدند که در یک تصمیم راهبردی و استراتژیک، قرارداد توسعه ۱۰ فاز پارس جنوبی به یک باره و در یک روز با چیزی حدود ۲۲ میلیارد دلار با شرکت‌های ایران منعقد شد.
اگر امروز می‌بینیم مردم با قطعی گاز رو به رو نیستند و به راحتی از گاز استفاده می‌کنند شهروندان و در سرمای زمستان گذشته با قطعی گاز مواجه نشدند، حاصل همان تصمیم راهبردی است.
اکنون شرکت‌های ایرانی دیگر شرکت‌های نوپا و تازه‌کار دهه‌های گذشته نیستند و این شرکت‌ها به درخت تنومندی تبدیل شده‌اند که به‌راحتی آمادگی و توان لازم برای اجرای پروژه‌های بین‌المللی را دارند.
این توان در بخش طراحی، مهندسی و ساخت تجهیزات تا چه میزان است؟
خجسته مهر: اکنون در بخش طراحی و نصب ۱۰۰ درصد توان ایرانی وجود دارد.
در ساخت کالا نیز حدود ۸۵ درصد کالاهای مورد نیاز صنعت نفت ایرانی است، بنابراین شرکت‌های ایرانی اکنون به‌طور کامل از نظر توان فنی و اجرایی آمادگی حضور در خارج از مرزها برای اجرای پروژه را دارند.
با توجه به این توان، آیا تفاهم نامه و قراردادی با توجه به دیپلماسی فعال انرژی در دولت سیزدهم برای حضور شرکت های ایرانی در عرصه‌های بین‌المللی به امضا رسیده است؟
خجسته مهر: در این زمینه همکاری هایی انجام شده که به امضای تفاهم نامه و قرارداد منجر شده است.
همچنین بخش خصوصی در بخش هایی نسبت به صدور خدمات فنی و مهندسی در حال حاضر اقدام می کنند. سیاست ما در شرکت ملی نفت ایران نیز این است و این شرکت نسبت به صدور خدمات فنی و مهندسی آمادگی دارد.
در حال حاضر نیز مذاکراتی در ایران و خارج از ایران در کشورهای هدف برای صدور خدمات فنی و مهندسی در جریان است. ضمن اینکه سیاست ما این است که بخش خصوصی را تقویت کنیم تا با اراده تسهیلات و حمایت در خارج از مرزها پروژه اجرا کنند.
عرضه نفت در بورس انرژی عملا بی‌اثر شده و با وجود استمرار در عرضه اما خریدی از این مسیر انجام نمی‌شود. آیا تصمیم برای تغییر در نحوه عرضه نفت خام در بورس در شرکت ملی نفت ایران وجود دارد؟
خجسته مهر: پیشنهاد جدیدی را در شرکت ملی نفت ایران و یک مدل جدید فروش نفت ارائه کردیم که فرآیند کارشناسی آن رو به اتمام است و آن هم انتشار اوراق مربوط به گواهی سپرده کالایی است که با انتشار این اوراق، بخش داخلی کشور می‌تواند منابع در دسترس خود را در اختیار وزارت نفت به‌منظور انجام سرمایه‌گذاری قرار دهند.
همچنین تملک معادل نفت خام آن می‌توان نقدینگی را متناسب با بخشی از نفتی که عرضه می‌کنیم در اختیار این شرکت قرار خواهد داد و به صورت واقعی بخش مهمی از منابع مالی مورد نیاز را تامین خواهیم کرد. جزییات این طرح با تکمیل فرآیند کارشناسی به اطلاع مردم می‌رسد.
