نقل و انتقالات فوتبال ایران در تابستان سال ۱۴۰۱ در حالی پیگیری می‌شود که پرسپولیسی‌ها روزهای شلوغی را پشت سر گذاشتند و البته هنوز هم فعالیت‌شان به پایان نرسیده است و از طرفی، استقلال، مدافع عنوان قهرمانی سعی کرده با تمدید قرارداد با بازیکن‌های اصلی خود، ساختار تیم را حفظ کند.
در این بین سپاهان بسیاری از مهره‌های خود را از دست داده و ژوزه مورایس برای ساختن تیمی که توان مقابله با پرسپولیس و استقلال را داشته باشد، کار دشواری را پیش رو دارد. مس رفسنجان با محمد ربیعی نیز بازیکنان خوبی را به خدمت گرفته تا هدفش کسب سهمیه لیگ قهرمانان باشد.
آنچه در این میان البته برای بسیاری حیرت انگیز است مبالغ نجومی قراردادهاییست که با بازیکنان بسته می شود.
همشهری نوشت: «درست در روزهایی که موج اعتراض علیه دستمزدهای نجومی و باورنکردنی فوتبالیست‌ها و مربی‌ها به اوج خودش رسیده، عده‌ای مشغول ایستادن در مقابل هواداران فوتبال و القای این باور عجیب هستند که «هر» درآمدی، «حق» فوتبالیست است. ظاهرا علی دایی هم به همین گروه تعلق دارد؛ مردی که در دوران مربیگری، رقم‌هایی نجومی به عنوان دستمزد دریافت می‌کرد و همواره بیشتر از نتیجه‌گرفتن، به «متمم» قرارداد اهمیت می‌داد. شنیدن چنین جمله‌ای از زبان یک بیزینس‌من چندان عجیب به نظر نمی‌رسد اما این نوع نگاه با آن جایگاه مردمی که علی دایی برای خودش متصور است، تناقض بزرگی دارد. حمایت از قراردادهای فاجعه‌باری که نه فوتبالی هستند و نه با منطق سازگاری دارند، چیزی به جز ضربه‌زدن به حال و آینده فوتبال ایران نیست. چه کسی این «حق» را به یک فوتبالیست می‌دهد که در سخت‌ترین روزهای اقتصادی کشور برای باشگاهش شاخ و شانه بکشد و به محض دریافت میلیاردها تومان پول، بوسه‌زدن به لوگوی همان باشگاه را شروع کند؟ اصلا چطور کسی می‌تواند خودش را معیار سنجش «حق» بداند. مگر نه اینکه این حق باید با آمار فنی و بازدهی مالی سنجیده شود؟ آیا فقط حق فوتبالیست‌هاست که چنین رقم‌هایی دریافت کنند؟ آیا علی دایی در مورد معلمان، کارگران، روزنامه‌نگاران، کارمندها و ... هم چنین دیدگاهی دارد؟ اصلا بیشتر این فوتبالیست‌ها چه کار بزرگی انجام داده‌اند که سزاوار دریافت این رقم‌های حیرت‌آور شده‌اند؟ غیر از اینکه در شبکه‌های مجازی ژست تعصب به راه انداخته و به هوادارها رؤیا فروخته‌اند؟ خیلی از آنها در فوتبال ایران خودشان را بی‌رقیب و ممتاز می‌دانند اما حتی از لیگ‌های عربی حاشیه خلیج فارس دیپورت می‌شوند. ایستادن جلوی این ارقام، باید به یکی از اولویت‌های فوتبال ایران تبدیل شود؛ قبل از آن که همه چیز را در امروز و فردای این فوتبال، ببلعد.
فقط دستمزد مثل خارجی‌ها
بسیاری از بازیکنان شاغل در لیگ برتر، خودشان را از هر نوع مقایسه فنی با بازیکنان اروپایی مبرا می‌دانند و این مقایسه را از اساس نفی می‌کنند اما وقتی نوبت به دریافت دستمزد می‌رسد، دست از مقایسه برنمی‌دارند. فوتبالیست اروپایی اگر دستمزد بالایی می‌گیرد، در مقابل روی مسائلی مثل فروش لباس، حق پخش تلویزیونی، حق تصویر و ... درآمدزایی قابل توجهی برای باشگاهش دارد. در فوتبال ایران اما کدام بازیکن را می‌شناسید که حتی به اندازه یک میلیون تومان به افزایش درآمدهای تجاری باشگاه کمک کرده باشد؟ هزینه سرسام‌آوری که برای این بازیکن‌ها صرف می‌شود، چطور باید به حساب باشگاه برگردد؟ آیا اصلا تیمی در فوتبال ایران با تراز مالی مثبت سالانه وجود دارد؟ این نکته را هم از یاد نبریم که در اروپا دستمزدهای کلان نسبت به متوسط درآمدها، تنها سهم عده معدودی از ستاره‌های بزرگ است. در ایران اما بازیکنی که در حوالی ۳۰سالگی حتی یک بار هم برای تیم ملی بازی نکرده، شروط میلیاردی پیش روی باشگاه‌ها می‌گذارد. وادادگی مدیرعامل‌ها، اختلافات همیشگی باشگاه‌ها و عدم اتحاد میان آنها و همچنین افرادی که مدام روی تئوری عجیب و بی‌منطق «هر رقمی حق فوتبالیست است» اصرار می‌ورزند، سال به سال شرایط فوتبال ایران را سخت‌تر می‌کنند. باشگاه‌های ایرانی عادت کرده‌اند که بدون درنظرگرفتن توانایی مالی، در شروع هر فصل چنین ریخت و پاش گسترده‌ای داشته باشند اما در پایان همان فصل با مجموعه‌ای از شکایت‌ها و محرومیت‌ها روبه‌رو شوند. در این فوتبال، فقط بازیکن‌ها هستند که روزبه‌روز پول پارو می‌کنند. خود فوتبال اما هر روز فقیرتر، لاغرتر و کم‌رویاتر می‌شود.
مردم راضی‌اند؟
کاش امثال علی دایی به این سؤال پاسخ بدهند که رقم‌های نجومی و عجیب بازیکن‌ها از چه راهی تامین می‌شود؟ اگر همه باشگاه‌ها در فوتبال ایران خصوصی بودند، هیچ‌کس نمی‌توانست در رقم قرارداد آنها دخالتی داشته باشد اما تا زمانی که این پول‌ها مستقیما از جیب مردم تامین می‌شود، مردم هم حق دارند از این هزینه‌ها راضی نباشند. هواداری که با پیوستن به یک سامانه پیامکی ماه به ماه به جیب باشگاه پول می‌ریزد، هواداری که سهام تیم محبوبش را در بورس می‌خرد و جیب باشگاه را پر می‌کند یا کارگری که در یک کارخانه فولاد عرق می‌ریزد، حق دارند از این وضعیت در قراردادهای فوتبال ناراضی باشند. هیچ‌کس هم نمی‌تواند صدای آنها را نشنیده بگیرد و این حق را از آنها دریغ کند. این «پول مردم» است که این چنین بی‌حساب و کتاب، به پای فوتبالیست‌ها ریخته می‌شود. آنها با پول مردم، هر روز حریص‌تر می‌شوند و هر حساب و کتابی را هم زیر سؤال می‌برند. این رقم‌ها نه با داشته‌های فوتبال ایران همخوانی دارند و نه با توانایی فنی بازیکن‌ها می‌خوانند. این رقم‌ها نتیجه جولان دلال‌ها در فوتبال ایران هستند که هر روز نیز بیشتر از گذشته قدرت می‌گیرند؛ جماعتی که یک ویترین زیبا، توخالی و بدون عمق را به فوتبال ایران هدیه می‌کنند.
روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: «غائله ریخت‌وپاش باشگاه‌های فوتبال در نقل‌وانتقالات همچنان ادامه دارد و موافقان و مخالفان پرداخت‌های نجومی، رودرروی یکدیگر صف کشیده‌اند. حجم انتقادها چنان است که مرتضی پورعلی‌گنجی، مدافع جدید پرسپولیس، که از مصادیق همین قرارداهای درشت به شمار می‌آید، با انتشار یک استوری ادعا کرد هر رقمی که ورزشکاران می‌گیرند، حق آنهاست! این استوری با انتقادات زیادی همراه شد، هر چند کمی بعدتر علی دایی هم به جمع حامیان چنین قراردادهایی پیوست. دایی که همیشه در زمره موافقان پرداخت‌های درشت به بازیکنان و مربیان بوده، در آخرین اظهاراتش گفته است: «عمر بازی فوتبالیست‌ها کوتاه است و در بهترین حالت ممکن شاید فقط ۱۰ سال بتوانند از این قبیل قراردادها ببندند. شما اگر الان بخواهی در منطقه یک تهران آپارتمان ۱۰۰متری بخری باید ۳۵ میلیارد تومان بپردازی. فوتبالیست چند سال باید بدود تا بتواند چنین پولی دربیاورد؟»
اظهارات دایی هم البته موافقان و مخالفان خاص خودش را داشت؛ از جمله کسانی که به او یادآوری کردند امروز حتی معمولی‌ترین فوتبالیست‌های لیگ هم دارند قراردادهای خیلی درشت می‌بندند و این نمی‌تواند عادلانه و منطقی باشد.
رشد خیره‌کننده نسبت به سال ۹۰
گفته می‌شود برخی باشگاه‌ها از جمله استقلال در مقابل موج فزاینده گرانی‌ها در فوتبال ایران یک سقف قرارداد تعیین کرده‌اند. عددی که در مورد این سقف به گوش می‌رسد، ۱۲ میلیارد تومان است. موضوع از آن جهت جالب است که عبارت سقف قرارداد نخستین بار در سال ۹۰ و پیش از لیگ یازدهم در فوتبال ایران متولد شد. در آن زمان سازمان لیگ به باشگاه‌ها دستور داد به هیچ بازیکنی بیش از ۳۵۰ میلیون تومان نپردازند. البته که خیلی از باشگاه‌ها از این قانون تخطی کردند و برای دور زدن آن به پرداخت‌های زیرمیزی و حتی دادن مسکن، خودرو و میلگرد (!) به بازیکنان پرداختند. با این وجود مثلا یادمان هست که علی کریمی با رعایت سقف و دریافت همان ۳۵۰ میلیون تومان به پرسپولیس پیوست. حالا اما عددی که به عنوان حداکثر پرداختی مجاز، دست کم از سوی برخی باشگاه‌ها تعیین شده ۱۲ میلیارد تومان است. یک محاسبه سرانگشتی نشان می‌دهد همین سقف نسبت به ۱۲ سال پیش ۳۵ برابر شده که حیرت‌انگیز به نظر می‌رسد؛ نمادی از تورم افسارگسیخته در فوتبال ایران.
۲۵درصد، مثل اجاره‌بها
در میانه این غائله اما موضع‌گیری سازمان لیگ هم جالب توجه است. صادق درودگر، عضو هیات‌رئیسه سازمان لیگ، اعلام کرد به جز ملی‌پوشان، قرارداد دیگر بازیکنان فقط می‌تواند ۲۵درصد افزایش داشته باشد. او ادامه داد: «اگر بازیکنی برای فصل جدید مسابقات بالاتر از رقم تعیین‌شده قرارداد ببندد، کارت بازی برایش صادر نمی‌شود تا این رقم را کاهش بدهد.»
این افزایش ۲۵ درصدی خیلی‌ها را یاد دستور دولت در مورد افزایش حداکثر ۲۵ درصدی اجاره‌بها در سال جاری انداخته است؛ قانونی که بسیاری عقیده دارند ضمانت اجرا ندارد و نادیده گرفته خواهد شد. تازه اینجا باشگاه و بازیکنی که قرار است بیشتر پول بگیرد منافع مشترک دارند و خیلی راحت‌تر قانون را می‌پیچانند. اگر هم اینطور نباشد و باشگاه مقاومت کند، بازیکن مثل آب خوردن تیمش را عوض می‌کند. آشکار است که شیوه‌های دستوری برای کنترل قیمت همچنان محکوم به شکست هستند. تنها راه نجات، خصوصی‌سازی واقعی فوتبال ایران و کشف قیمت حقیقی بازیکنان در کشاکش عرضه و تقاضاست.»
در ادامه روند کامل نقل و انتقالات امسال لیگ برتر را تا این لحظه می بینید:
استقلال
ورودی: امید حامدی‌فر - رضا میرزایی - سجاد شهباززاده - محمدحسین زواری
خروجی: رودی ژستد - محمد دانشگر
تمدید: مهدی مهدی‌پور - آرمان رمضانی - روزبه چشمی - سیدحسین حسینی - ارسلان مطهری
سرمربی: ریکاردو ساپینتو
پرسپولیس
ورودی: دانیال اسماعیلی‌فر - سروش رفیعی - علیرضا بیرانوند - سعید صادقی - گئورگی گولسیانی - محمدمهدی احمدی - کاسیانو - مرتضی پورعلی‌گنجی
خروجی: احسان پهلوان - امیرمحمد خارکش - حامد لک - سعید آقایی - سیدجلال حسینی - محمد شریفی - علی شجاعی - مهدی مهدی‌خانی
تمدید: مهدی ترابی - سیامک نعمتی - میلاد سرلک
سرمربی: یحیی گل‌محمدی
سپاهان
ورودی: محمد دانشگر - میلاد زکی‌پور
خروجی: سجاد شهباززاده - رضا میرزایی - سروش رفیعی - دانیال اسماعیلی‌فر - گئورگی گولسیانی - میلاد جهانی
تمدید: محمد نژادمهدی
سرمربی: ژوزه مورایس
مس رفسنجان
ورودی: ایمان سلیمی - حامد لک -شیمبا - محمدمهدی محبی - مرتضی منصوری - رامتین سلیمان‌زاده
خروجی: ظاهر سلیمان - فایز الرشیدی - مجید علیاری
تمدید:
سرمربی: محمد ربیعی
ملوان
ورودی: -
خروجی: محمدحسین مرادمند
تمدید: -
سرمربی: قرارداد مازیار زارع به اتمام رسیده و هنوز تمدید نشده است.
مس کرمان
ورودی: -
خروجی: امین جهان‌کهن
تمدید: عرفان رشیدی - علی تهانی - سامان توریان - امیرحسین عسگری - عارف زینعلی - امین کاظمیان - آرمان شهدادنژاد
سرمربی: فرزاد حسین‌خانی
آلومینیوم اراک
ورودی: احسان حسینی - احمدرضا جلالی - امین جهان‌کهن - رضا جبیره - مهران موسوی - محمدجواد کیا - محمدعلی صفیا
خروجی: امیرحسین کریمی - عرفان اسفندیاری - میلاد احمدی - نیما درودی - رامتین سلیمان‌زاده
تمدید: عباس یحیی‌بیگی - اسماعیل شریفات - میثم مجیدی - وحید محمدزاده - محمود قائدرحمتی
سرمربی: سیدمهدی رحمتی
نساجی
ورودی: علی شجاعی - محمد شریفی
خروجی: مجتبی ممشلی - مرتضی منصوری
تمدید: علیرضا حقیقی - سعید بیگی - ایوب کلانتری - علی داوران - احسان قهاری - حسین خطیر - مسعود شجاعی
سرمربی: حمید مطهری
ذوب‌آهن
ورودی: شهرام سالاری - آرمان اکوان
خروجی: امیر شیبانی - حسین ابراهیمی - رضا خالقی‌فر - عارف رستمی - علی خدادادی - محمد خدابنده‌لو
تمدید: آرمان قاسمی - مسعود ابراهی‌زاده - محمد قریشی - سجاد آشوری - حامد نورمحمدی
سرمربی: مهدی تارتار
صنعت نفت آبادان
ورودی: -
خروجی: امید حامدی‌فر - رضا جبیره - محمدحسین زواری - محمدرضا غبیشاوی - نیما میرزازاد
تمدید: -
تراکتور
ورودی: -
خروجی: -
تمدید: -
سرمربی: قربان بردیف
هوادار
ورودی: امیرمحمد خارکش - ایمان غلامی - حسین ابرقویی‌نژاد - سعید سحرخیزیان - میلاد فراهانی
خروجی: بابک مرادی
تمدید: مهدی عبدی - سپهر روزی‌طلب - داریوش شجاعیان
سرمربی: ساکت الهامی
پیکان
ورودی: امیر شبانی - ساسان حسینی
خروجی: سعید سحرخیزان - محمدمهدی محبی
تمدید: محمد ناصری
سرمربی: مجتبی حسینی
نفت مسجدسلیمان
ورودی: امیرحسین کریمی - علی کیانی‌فر
خروجی: احمد الجبوری - محمدمهدی احمدی
تمدید: میثم نقی‌زاده - علیرضا دغاغله - میلاد باقری - علی محسن‌زاده - پیمان میری
سرمربی: رضا مهاجری
گل‌گهر سیرجان
ورودی: محمد خدابنده‌لو - مهران درخشان‌مهر
خروجی: سعید صادقی - احمد موسوی - محمدرضا خانزاده - میلاد زکی‌پور
تمدید: بهنام برزای - رضا شکاری - استنلی کی‌روش - آرمین سهرابیان - علیرضا آرتا - مهران گلزاری - مرتضی تبریزی - امین پورعلی - نوید عاشوری - محسن فروزان - علیرضا علیزاده
سرمربی: امیر قلعه‌نویی
فولاد خوزستان
ورودی: احسان پهلوان - سعید آقایی - علی قربانی - مجید علیاری - محمدرضا غبیشاوی
خروجی: احسان مرادیان - احمدرضا جلالی - ساسان حسینی - مهران موسوی - سینا مریدی - شیمبا - مهران درخشان‌مهر
تمدید: حمید بوحمدان - وحید حیدریه - احمد عبدالله‌زاده
سرمربی: جواد نکونام
