سفر؛ بهترین همسفر دوران بازنشستگی
دکتر مریم کاظمی
مدیرمسئول نشریه دنیای بازنشسته
پنجم مهرماه در تقویم رسمی کشور به نام «روز جهانی گردشگری» ثبت شده است؛ مناسبتی که بهانه‌ای است برای فکر کردن به نقش سفر در زندگی، به‌ویژه در سال‌هایی که انسان فرصت بیشتری برای لذت‌بردن از دنیا پیدا می‌کند. بازنشستگی معمولاً با واژه‌هایی مثل «فراغت»، «آرامش» و گاهی هم «تنهایی» همراه است. اما اگر نگاه دیگری به آن داشته باشیم، این دوران می‌تواند بهترین زمان برای تجربه سفرهایی باشد که سال‌ها به دلیل مشغلهی کاری به تعویق افتاده‌اند.
در زندگی بازنشسته‌ها، بیش از هر چیز سلامتی اهمیت دارد. پیاده‌روی در کوچه‌پس‌کوچه‌های یک شهر تاریخی، دیدن مناظر طبیعی یا حتی نشستن در کنار رودخانه‌ای آرام، می‌تواند هم به جسم نشاط بدهد و هم روح را سرشار از آرامش کند. پزشکان معتقدند تغییر محیط و قرار گرفتن در دل طبیعت، یکی از بهترین درمان‌ها برای کاهش استرس و افسردگی در سنین بالا است. سفر فرصتی است برای بازنشسته‌ها تا دوباره به زندگی انرژی تازه‌ای بدهند.
هر گوشه ایران برای بازنشسته‌ها می‌تواند یادآور سال‌های دور باشد؛ شاید شهری که در جوانی در آن سربازی رفته‌اند، یا کوچه‌ای که خاطره دوران دانشجویی را زنده می‌کند. همین ویژگی باعث می‌شود سفر برای این گروه سنی معنای عمیق‌تری پیدا کند. در واقع، بازنشسته‌ها نه تنها گردشگر هستند، بلکه حامل خاطراتی‌اند که می‌توانند با نسل‌های بعدی در سفرها به اشتراک بگذارند.
البته شرایط اقتصادی امروز شاید اجازه ندهد همه بازنشسته‌ها سفرهای طولانی یا خارجی داشته باشند. اما زیبایی سفر در همین است که همیشه لازم نیست پرخرج باشد. یک تور یک‌روزه به اطراف شهر، بازدید از بناهای تاریخی محلی یا حتی رفتن به پارکی بزرگ با دوستان، می‌تواند حس یک سفر واقعی را زنده کند. مهم تغییر فضا و تجربه تازه است، نه میزان هزینه‌ای که خرج می‌شود.
یکی از زیباترین شکل‌های گردشگری برای بازنشسته‌ها، سفرهای خانوادگی است. بودن در کنار فرزندان و نوه‌ها، بهانه‌ای برای نزدیک‌تر شدن نسل‌هاست. در چنین سفرهایی، تجربه و آرامش بزرگ‌ترها با انرژی و نشاط کوچک‌ترها در هم می‌آمیزد و خاطراتی ماندگار برای همه می‌سازد. چه چیزی شیرین‌تر از آن‌که یک مادربزرگ یا پدربزرگ در کنار نوه‌هایش در طبیعت بنشیند و قصهی جوانی‌اش را تعریف کند؟
بازنشسته‌ها همچنین به دلیل سال‌ها تجربه و آشنایی با فرهنگ‌های گوناگون، می‌توانند در سفر نقش «سفیران فرهنگی» را ایفا کنند. آنان با نگاه پخته خود می‌توانند آداب و رسوم، زیبایی‌ها و حتی چالش‌های مقصد سفر را بهتر بشناسند و به نسل‌های جوان منتقل کنند. در واقع، سفر فرصتی است برای انتقال تجربه از نسلی به نسل دیگر.
طبق آمارهای رسمی، سالمندان بالای ۶۰ سال در ایران حدود ۱۰٫۵ درصد از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، یعنی نزدیک به ۹ و نیم میلیون نفر. در بهار ۱۴۰۳ بیش از ۵۲ درصد خانوارهای ایرانی حداقل یک سفر داخلی داشته‌اند و مجموعاً بیش از ۷۱ میلیون سفر در کشور ثبت شده است. هرچند سهم دقیق سالمندان از این آمار مشخص نیست، اما همین خلأ نشان می‌دهد که گردشگری سالمندان هنوز جای کار و برنامه‌ریزی بیشتری دارد؛ فرصتی که اگر مورد توجه قرار گیرد، می‌تواند کیفیت زندگی این گروه را به شکل چشمگیری ارتقا دهد.
روز جهانی گردشگری فقط یادآور اهمیت سفر برای اقتصاد یا توسعه کشور نیست؛ بلکه تلنگری است برای هرکدام از ما که بدانیم سفر، بخشی از سلامت فردی و اجتماعی‌مان است. برای بازنشسته‌ها و افراد بالای ۵۰ سال، این روز می‌تواند نمادی از شروعی تازه باشد؛ شروعی که در آن، هر سفر اگر کوتاه و ساده باشد، به فرصتی برای تازه کردن روح و جسم تبدیل می‌شود. بازنشستگی اگر با سفر همراه شود، نه پایان مسیر که آغاز راهی تازه است؛ راهی برای دیدن، آموختن و لذت بردن از زیبایی‌های زندگی. امید آن است که در سال‌های پیش‌رو، فرصت و امکانات بیشتری فراهم شود تا سالمندان و بازنشستگان کشورمان بتوانند بی‌دغدغه‌تر سفر کنند و طعم واقعی آرامش و نشاط را در کنار خانواده و دوستان بچشند.
