گروه اقتصاد کلان: افزایش حجم نقدینگی و نبود یک راهکار منطقی و موثر یرای مهار آن همچنان یکی از ابرچالش های اقتصاد ایران است. این در حالی است که بسیاری از پروژه های عمرانی و اقتصادی و تولیدی نیازمند و تشنه نقدینگی است و اگر نقدینگی به سمت این پروژه ها هدایت شود نتیجه آن آبادی و توسعه کشور است، در غیر این صورت به هر بازاری که ورود کند حاصل آن ویرانی و نابسامانی آن بازار است، اتفاقی که هر از گاهی واقع می شود و تبعات ناگواری که در نهایت گریبان گیر قشر ضعیف می شود به دنبال می آورد.
- بازهم رشد نقدینگی
هفته گذشته بانک مرکزی حجم نقدینگی در آذر ۹۸ را بیش از ۲۲۶۲ هزار میلیارد تومان اعلام کرد که نسبت به مدت مشابه پارسال ۲۸.۲ درصد رشد داشته است. بر اساس جدیدترین آمار بانک مرکزی، میزان رشد نقدینگی آذر امسال در مقایسه به پایان سال ۹۷ (اسفندماه) معادل ۲۰.۲ درصد است. حجم نقدینگی در آذر ۹۷ حدود ۱۷۶۴هزار میلیارد تومان و در اسفند ۹۷ حدود ۱۸۸۲ هزار میلیارد تومان بوده است. حجم نقدینگی در خرداد ماه سال جاری برای نخستین بار به مرز ۲۰۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده بود.
- ضرورت هدایت پول به سمت اقدامات توسعه ای
در باره آنچه که در مقدمه آمد، یک عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی (ره) می گوید: با وجود اختلاف نظرهای مبنایی در زمینه کارکرد پول در اقتصاد، تمامی کارشناسان اقتصادی در زمینه لزوم نظارت بر عملکرد شبکه بانکی و اتخاذ سیاست‌هایی به منظور هدایت پول و اعتبارات بانکی به سمت اقدامات توسعه‌ای و در واقع تخصیص بهینه منابع در اقتصاد، اتفاق نظر دارند.
به گزارش رسانه ها سید احسان خاندوزی در نشست «نقش پول در اقتصاد؛ عامل رونق تولید یا ایجاد تورم»، ادامه داد: عده‌ای معتقدند پول نقشی در توسعه ندارد و صرفا در متغیرهای اسمی اثرگذار است و عده‌ای دیگر معتقدند پول خنثی نیست و می‌تواند در ریل گذاری اقتصاد و حرکت به سمت توسعه نقش آفرین باشد.
خاندوزی افزود: به طور کلی سه دیدگاه در زمینه پول در اقتصاد وجود دارد: برخی معتقدند پول فقط از طریق کاهش هزینه مبادله در اقتصاد اثرگذار است. برخی معتقدند پول می‌تواند پیشران توسعه باشد. برخی دیگر نیز معتقدند پول به روش فعلی و خلق پول در نظام بانکی کنونی به کلی مشکل دارد و توسعه و پایداری را به طور همزمان به مخاطره میندازد.
وی همچنین تأکید کرد: اما در عین حال با وجود اختلاف نظرهای مبنایی در زمینه کارکرد پول در اقتصاد، تمامی کارشناسان اقتصادی در زمینه لزوم نظارت بر عملکرد شبکه بانکی و اتخاذ سیاست‌هایی به منظور هدایت پول و اعتبارات بانکی به سمت اقدامات توسعه‌ای و در واقع تخصیص بهینه منابع در اقتصاد، اتفاق نظر دارند.
- رشد نقدینگی عاملی برای ایجاد تورم
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق نیز با بیان اینکه خلق و رشد نقدینگی در کوتاه مدت بر ایجاد تورم تاثیر نمی‌گذارد، اظهار کرد: در کوتاه مدت اقتصاد کشور با شوک‌هایی همچون تحریم و اصلاح نرخ انرژی مواجه بوده که نمی‌توان تنها تورم را در این زمینه تاثیرگذار دانست.
کامران ندری در نشستی تحت عنوان « نقش پول در اقتصاد با حضور جمعی از اساتید و کارشناسان اقتصادی کشور» در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد ادامه داد: (در عین حال) در بلند مدت مدت رابطه بین رشد تورم و نقدینگی اثبات شده است. برای رونق و رشد تولید نمی‌توان از اهرم‌های پولی استفاده کرد، بلکه عوامل، نهادها و زیرساخت‌های اجتماعی و بهبود فضای کسب‌وکار در بلند مدت می‌توانند بر رشد اقتصادی تاثیرگذار باشند.
- نقش تسهیل‌کننده پول
همچنین در ادامه یک پژوهشگر حوزه بانکی، با بیان اینکه پول نمی‌تواند در تولید اثرگذار باشد، بلکه تنها نقش تسهیل‌کننده در اقتصاد دارد، گفت: پول اگر نباشد ستون اقتصادی را بهم نمی‌ریزد بلکه می‌تواند از طریق انبساط روند طبیعی اقتصاد را مختل کند و نقش منفی بگذارد.
حسین درودیان افزود: بهترین اقدام در این زمینه این است که پول را مهار کنیم تا بر اقتصاد تاثیر منفی نگذارد.علاوه براین، علی معدنی زاده - عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف - در این زمینه تصریح کرد: شواهدی عمده‌ای وجود دارد که نشان دهنده و ناظر بر خنثی کردن پول است. برای پاسخ به اینکه پول در اقتصاد چه نقشی ایجاد می‌کند باید ابتدا به این پرسش پاسخ دهیم که پول برای چه می‌خواهیم.این استاد دانشگاه با بیان اینکه وجود اعتبار و پول حتما در تولید و رونق آن تاثیر دارد، اظهار کرد: پول به عنوان یک رفع‌کننده مشکل و اصطحکاک مالی، در تولید اثر خواهد داشت. حتما تولید نیاز به پول دارد اما حجم آن در این زمینه مهم است زیرا، هر چه خلق پول و اعتبار بیشتر شود، رشد قیمت‌ها هم بالا می‌رود.
- نتیجه
بر مبنای آنچه که در بالا ذکر شد و همچنین بر اساس قول ها و وعده هایی که مسئولان پیش از این بارها مطرح کرده اند، هدایت نقدینگی به بورس و بخش های تولیدی و خدماتی می تواند هم به مهار نقدینگی بینجامد و از زیان به بازارهای موازی و اقتصاد جلوگیری کند و هم به رونق تولید و استقلال و خودکفایی هرچه بیشتر اقتصادی یاری برساند.
