بازار سرمایه این روزها یکی از بزرگترین بحران های خود را از سر می گذراند. بعد از سبزپوشی و رکوردشکنی های شاخص در چند ماه گذشته بورس به یکباره با ریزش های پر نوسان مواجه شد که موجی از خروج سرمایه را از تالار شیشه ای به سمت بازارهای موازی در پی داشت و سهام داران را بی اعتماد و نگران کرد.
حالا و در آستانه سال نو بسیاری از سهام داران از خود می پرسند سال 1400 وضعیت بورس به کدام سمت و سو می رود؟
برخی معتقدند بورس در سال پیش رو باز هم بر مدار سقوط حرکت خواهد کرد و در مقابل بسیاری امیدوارانه به تحولات بازار در سال جدید می نگرند.
یک کارشناس بازار سرمایه، با بررسی عوامل رشد و ریزش بورس در سال ۹۹، شکل گیری رشد مجدد را در سایه تصمیمات جدید امکان پذیر دانست.
هومن عمیدی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری آینده اندیشان ایرانیان در بررسی اوج و فرود بازار سرمایه در سال جاری گفت: سال ۹۹ بورس با تلاطم و نوسان های شدیدی همراه شد؛ به طوری که ابتدای سال و در ادامه روند شکل گرفته از سال ۹۸ با یک رالی قوی کار خود را آغاز کرد و این رشد در مرداد به اوج خود رسید. اما از اواخر مرداد بازار وارد اصلاحی بسیار تند و فرسایشی شد که تا اسفند نیز ادامه یافت.
وی "ورود جریان نقدینگی" را مهمترین عامل رشد بازار سرمایه در ابتدای سال جاری ارزیابی کرد و افزود: از ابتدای سال ، شکل گیری موج ورود عموم مردم به بورس، مساله جدیدی بود که به دلیل افت ارزش پول ملی رُخ داد. آن هم در شرایطی که پیش از آن سرمایه گذاری هایی روی ملک، خودرو، طلا و ارز اتفاق افتاده بود و در این بازارها نیز قیمت ها به محدوده های اشباع خود رسیده بود و عموم مردم به دنبال محلی جدید برای سرمایه‌های خود بودند.
*بازار دو روی خود را به نوسرمایه گذاران نشان داد!
مشاور هلدینگ فدک "فضای سرمایه گذاری بدون تحلیل" را عامل ورود فزاینده نقدینگی به بازار در ۵ ماهه نخست ۹۹ دانست و گفت: این فضا تا مردادماه برای مردم بسیار خوب بود، چون هر سهمی را می خریدند سود می کردند و از این رو سودهای شیرینی را از بازار سرمایه عاید خود کردند.
وی تجربه دیدن "روی بد بورس" با اصلاح تُند و عمیق بازار را برای سهامداران جدید ناخوشایند توصیف کرد و افزود: این مساله نیز تجربه جدیدی برای سرمایه گذاران بود که واکنش های احساسی و هیجانی زیادی را در این مدت از خود به نمایش گذاشتند؛ چراکه این افراد بدون دانش و تنها به نیت کسب سودهای کوتاه مدت به بازار آمده بودند و با شکل دادن فشار فروش، سعی در خروج از این بازار ناشناخته داشتند.
مشاور هلدینگ فدک یادآور شد: مسائلی همچون انتخابات آمریکا و تغییر در انتظارات ارزی و تورمی با انتخاب بایدن و پُررنگ شدن بحث بازگشت به برجام، همچنین مباحثی همچون بررسی بودجه ۱۴۰۰ و حواشی مربوط به آن سلسله عواملی بود که تداوم ریزش را رقم زد. از این رو در فضایی که تحلیل دچار ابهام بود به طور طبیعی بسیاری ترجیح دادند تا نقدینگی خود را از بازار خارج کنند یا نقد بمانند تا شرایط برای سرمایه گذاری در بورس مساعد شود.
*درس های بورس۹۹ چه بود؟
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری آینده اندیشان ایرانیان، تحولات بازار سرمایه در سال ۹۹ را برای سهامداران و مدیران توام با درس های بسیاری توصیف کرد و گفت: شرایط طی شده در یک سال اخیر هم برای سهامداران قدیم و جدید و هم برای تصمیم گیران حاوی درس های بسیاری بود.
عمیدی درس افت و خیزهای بازار را برای سرمایه گذاران جدید پُرهزینه توصیف کرد و یادآور شد: برای این افراد نیز این درس اتفاق افتاد که بدون دانش سرمایه گذاری و یادگیری قوانین کار وارد سرمایه گذاری پُرمخاطره بورسی نشوند. البته این تجربه را در سال های قبل نیز از بازار گرفته بودند، اما به دلیل بروز تورم شدید و رخ دادن یک دوره رشد ممتد در بازار، این تجربه را نادیده گرفتند.
این کارشناس بازار سرمایه، تحرکات اخیر را زمینه ساز بهبود وضعیت بورس دانست و گفت: با وجود عوامل متعدد اصلاح سنگین بازار، مساله حائز اهمیت این است که عزم جدی برای رشد مجدد بورس شکل گرفته است؛ به طوری که این مهم در برنامه ها و تدابیر رئیس جدید سازمان بورس و تغییرات صورت گرفته در بدنه مدیران این سازمان نیز به خوبی مشخص است.
وی در تشریح این عوامل افزود: تصمیماتی همچون ایجاد دامنه نوسان نامتقارن، تجدید نظر در رفتار بازارگردان ها، تعیین مقررات انضباطی برای برخورد با تخلفات اشخاص حقوقی و حقیقی، الزام صندوق ها به افزایش نصاب سرمایه گذاری در سهام و تغییرات مدیریتی اخیر در سازمان در راستای بهبود شرایط بازار اخذ شده است که امیدواریم با تداوم این تدابیر ،شرایط برای رشد بازار در سال ۱۴۰۰ فراهم شود.
*بورس ۱۴۰۰ به کدام سو می رود؟
مشاور هلدینگ فدک با بررسی شرایط پیش روی بازار سرمایه در توصیف مسیر حرکت این بازار در سال آینده گفت: از آنجا که بحث انتخابات در پیش است و از سوی دیگر بحث تعیین تکلیف برجام نیز وجود دارد، همچنین اصلاحی سنگین نیز در بورس اتفاق افتاده است می توان گفت بازار برای رشدی بادوام و متوسط آماده است.
وی بهبود عوامل بنیادی را موثر دانست و خاطرنشان کرد: این مساله زمانی تقویت می شود که در ادامه گزارش های خوب فروش شرکت ها در سال ۹۹ ، انتشار گزارش خوب از فعالیت صنایع در ۱۴۰۰ نیز ادامه یابد. این در حالی است که با کم رنگ شدن بحث تحریم ها شرایط برای تولید و فروش شرکت ها نیز تسهیل شود.
عمیدی با اشاره به کاهش ریسک اپیدمی کُرونا در تصمیمات اقتصادی سال آتی گفت: در حالی وارد سال ۹۹ شدیم که ریسک اپیدمی کرونا حیات صنایع را تهدید می کرد و اکنون با کشف واکسن کرونا و آغاز واکسیناسیون برای مهار این بیماری در اغلب کشورها و از جمله در کشور ما و بازگشت اکثر ظرفیت های تولید به چرخه فعالیت، شرایط اقتصادی بهتری برای صنایع پیش روی سرمایه گذاران است.
این کارشناس بازار سرمایه یادآور شد: با کاهش ریسک اپیدمی در بُعد جهانی نیز افزایش تقاضای خدمات و به تَبع آن تقاضا برای کامودیتی ها نیز شکل خواهد گرفت و این مساله می تواند فضای اقتصاد جهانی را به سمت رونق سوق دهد که اقتصاد و بازار سرمایه ما نیز از آن متاثر خواهد شد؛ یعنی خواهیم توانست آمار تولید، فروش و صادرات بهتری داشته باشیم و با تکیه بر عوامل مثبت بنیادی رشدی پایدار را برای بازار سرمایه متصور باشیم.
*بازارهای موازی به رکود می روند
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری آینده اندیشان ایرانیان با اشاره به رشدهای قابل توجه در بازارهای موازی طی ماه های اخیر گفت: در غیاب رشد بورس و عدم وجود جذابیت سرمایه گذاری در بازار سرمایه طی ۷ ماه اخیر، بازارهای موازی همچون بازار ارز، سکه، مسکن و خودرو پذیرای نقدینگی شدند و رشدهای زیادی را تجربه کردند. اما این بازارها اکنون رشد خود را کرده اند و در ماه های آینده وارد دوره رکودی خود خواهند شد.
وی این بازارها را در حال شیفت به اصلاح زمانی توصیف کرد و افزود: با مقررات مالیاتی که قرار است در بحث نقل و انتقال معاملات مسکن و خودرو اِعمال شود،کاهش انگیزه سفته بازی در این بازارها دور از انتظار نخواهد بود و این بازارها را دچار اصلاح زمانی خواهد کرد.
عمیدی، فرصت پیش رو را برای رشد مجدد بورس مناسب ارزیابی کرد و تصریح کرد: در این فرصت بخشی از بازدهی از دست رفته بورس بازمی گردد، اما برای رشد بیشتر بازار سرمایه بهبود عوامل بنیادی شرکت ها و همچنین تدوین قوانین و مقررات مناسب بازار سرمایه موثر خواهد بود.
