سلامت نیوز:اواسط فروردین فرنوش نوبخت، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری راه‌آهن شهری تهران و حومه (مترو) گفته بود که تست کرونای حدود ۳۰نفر از نیروهای مترو تهران مثبت اعلام شده است در نخستین روز اجباری شدن استفاده از ماسک در متروی تهران، مسافران بسیاری بدون ماسک به شهر زیرزمینی پا گذاشتند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه شهروند ،دو روز پیش، پس از دو هفته کشمکش میان مسئولان شهری و اعضای ستاد مقابله با کرونا و بعد از آنکه این ستاد با اجباری شدن ماسک در وسایل حمل‌ونقل عمومی مخالفت کرد، بالاخره اعلام شد که از سیزدهم اردیبهشت استفاده از ماسک هنگام استفاده از این وسایل اجباری می‌شود. خبر را عیسی فرهادی، فرماندار تهران داد و گفت باید پروتکل‌های وزارت بهداشت در مقابله با ویروس کرونا در اماکن عمومی به‌ویژه مترو، اتوبوس و تاکسی با دقت اجرا شود.
فرنوش نوبخت، مدیرعامل شرکت متروی تهران و حومه هم گفت تمامی شهروندانی که قصد استفاده از مترو را دارند باید ماسک داشته باشند و از ورود افراد فاقد ماسک جلوگیری خواهد شد. علیرضا زالی، فرمانده ستاد مبارزه با کرونا در تهران هم گفت که هرچند تاکنون استفاده از ماسک در حمل‌ونقل عمومی به‌ویژه مترو تاحدود زیادی توسط شهروندان انجام می‌شد، از سیزدهم اردیبهشت ماه، استفاده از ماسک به‌صورت اجباری انجام خواهد شد.
اما با وجود رعایت الزامات بهداشتی از سوی بسیاری از شهروندان و فروش ماسک به قیمت دولتی در مبادی ورودی ٢٥ایستگاه مترو، هنوز اجباری به استفاده از ماسک نیست. ویروس کرونای جدید تا دیروز ۹۶۴۴۸ نفر را در تمام کشور مبتلا کرده و جان ۶۱۵۶ نفر را گرفته است. کووید-١٩ افسار جهان را به دست گرفته و مدام درحال انتشار است.
در ایران ٨٠درصد مبتلایان بهبود یافته و ترخیص شده‌اند اما ویروس لجوج هنوز در حال گسترش است، در قطارهایی که می‌آیند و می‌روند، در خیابان‌ها و هر کجا که توده‌های آدم‌ها در ترددند. تلاش برای کنترل بیماری و رعایت پروتکل‌های بهداشتی، تعداد مسافران متروی تهران را به بیش از ٥٠٠هزار مسافر رسانده اما بسیاری از مسافران هنوز ماسکی روی صورت ندارند، مثل بسیاری از رانندگان تاکسی و مسافران اتوبوس.
تا اجبار نباشد، شدنی نیست
تصویر این روزهای کرونازده مترو، شبیه همیشه نیست. مثل یک روز تعطیل است با مسافران کمتر و فروشندگان بیشتر. در روز یکشنبه، نخستین روز اجبار استفاده از ماسک در وسایل حمل‌ونقل عمومی، در ایستگاه متروی فردوسی تهران تک‌وتوک مسافرانی که ماسک ندارند، به راحتی از گیت می‌گذرند و همراه مسافران دیگر می‌شوند؛ کارمندانِ در راه خانه، شهروندانِ برگشته از خرید یا در مسیر بازار، هر کسی به مقصدی. بعضی که ترسیده‌اند از بیماری از آدم‌های دیگر دور می‌شوند و بعضی پا می‌گذارند روی این نوشته روی پاگرد پله‌ها که «برای حفظ سلامت خود و دیگران فاصله اجتماعی را رعایت کنیم» و می‌پیوندند به گروه‌های کوچک مسافران. ایستگاه خلوت است.
فروشندگان اقلام غیرضروری بسیارند و مسافران کمتر از همیشه. هنوز ممنوعیت جدی در کار نیست اما بعضی ویروس را جدی گرفته‌اند؛ ماسک‌های طلقی بزرگ دارند، دستکش پوشیده‌اند و از همه فاصله گرفته‌اند. لیلا خانم ماسکی روی صورت ندارد. نشسته روی صندلی ایستگاه، کنار دو فروشنده دیگر و با چشم‌های گرد به ماسک‌های بزرگ نگاه می‌کند: «این مریضی تلقینی است.
اگر تلقین خوب داشته باشیم، مریض نمی‌شویم. بعضی بیچاره‌ها دست خودشان نیست و نمی‌توانند تلقین کنند.» لیلا خانم می‌رود سمت قطاری که رسیده و دوباره برمی‌گردد سر جایش. «مسافر نیست. کساد است. کسادی از دی ماه یقه ما را گرفت. کرونا هم که آمد بازار خراب‌تر شد.» بعد شروع می‌کند به بسم‌الله گفتن، زیر لب دعا می‌خواند که روزی‌اش خوب باشد و سوار قطار بعدی می‌شود.
قطارها با سرفاصله سه‌و‌نیم دقیقه می‌آیند و می‌روند، سریع‌تر از همیشه. یکی از مردان مسافر می‌گوید باید اجبار در کار باشد. او ماسکش را تا نیمه پایین آورده و می‌گوید: «مردم تک‌وتوک رعایت می‌کنند اما تا اجبار نباشد کنترل به حداکثر نمی‌رسد. در ایستگاه سبلان دیدم که مسافران بدون ماسک را راه نمی‌دادند.
کاش همه جا همین کار را بکنند. جلوی بعضی مسافران را گرفتند که ماسک بخرند.» مسافر دیگر می‌پرد میان صحبتش: «مگر نگفته بودند ماسک رایگان میدهیم، پس کو؟ من همین ماسک را چند بار شسته‌ام. مطمئنم دیگر فایده‌ای ندارد.»
حکایت ناچاری
قطارِ ساعت چهار خلوت است و صندلی خالی در واگن‌ها کم نیست. در واگن آخر، فروشنده‌ای جنسش را تبلیغ می‌کند اما دست‌کم در این ساعتِ خلوتی هیچ‌کس خریدار نیست. مدیرعامل متروی تهران گفته بود پیش از شیوع کرونا در ایران آمار روزانه مسافران مترو تهران بیش از یک‌میلیون و ۸۰۰ هزار نفر بود. مسافران کم شده‌اند. این به چشم همه آمده.
«شاید چون تعداد قطارها بیشتر شده.» یکی از مسافران این را می‌گوید. مسافر دیگر زنی است که از دفتر کارش برمی‌گردد و دو ماسک آبی و سفید دهان و بینی‌اش را پوشانده. «مسیرم تاکسی‌خور نیست، چاره‌ای ندارم جز اینکه با مترو بیایم. اینجا هم که می‌گویند پر از ویروس است، واقعا می‌ترسم و تماسم را با همه خانواده‌ام کم کرده‌ام.
از جان خودمان و عزیزان‌مان می‌ترسیم، اگر دیگران هم رعایت می‌کردند، خیال‌مان راحت‌تر می‌شد.» زنی دیگر از تعداد آدم‌های ماسک‌پوش حیرت کرده، ترسیده و روسری‌اش را پیچیده دور صورتش. در ایستگاه، دخترجوان فروشنده موی مصنوعی می‌نشیند میان جمع دستفروشان دیگر از کسادی بازار می‌گوید. او امروز فروش نداشته و برایش مهم نیست که بیمار شود:
«فروشنده بازاری می‌گفت کارهایش دیگر از چین نمی‌آید و مجبور شده گران کند. خریدار هم نیست. ماسک به چه دردم می‌خورد؟» زن دیگر که پیرتر است، از برگشتنش به مترو می‌گوید: «از نان‌خوردن افتاد‌ه‌ایم، ناچاریم که بیاییم سرکار. جواب فرزند معلول من، همسر از کار افتاده این خانم، بچه‌های آن خانم، جواب شکم گرسنه همه ما را چه کسی می‌داد؟ باید می‌آمدیم، حالا ماسک بود می‌زنیم، نبود هم هیچ.»
شمارش مسافران بدون ماسک
تنها یک مأمور سکو در ایستگاه فردوسی مشغول دید‌بانی است، دستکش پوشیده، ماسکی کوچک روی صورتش زده و در گوشه‌ای از سکو ایستاده. اواسط فروردین فرنوش نوبخت، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری راه‌آهن شهری تهران و حومه (مترو) گفته بود که تست کرونای حدود ۳۰نفر از نیروهای مترو تهران مثبت اعلام شده است.
مأموران سکو هم چهارنفر بودند و حالا با شیوع کرونا، دونفر شده‌اند. «فکر می‌کنم این هفته را هم فعلا مهلت داده‌اند، چه کنند. بالا ماسک گذاشته‌اند برای فروش. تا ساعت ٢ که من رسیدم بود. اما فکر می‌کنم امروز را هم فرجه داده‌اند. خیلی وقتی است که شیفتی شده‌ایم. از اسفند گیت را خالی کرده‌ایم و کسی دیگر برای اضافه کار نمی‌ماند.
قبلا در این ایستگاه چهارنفر بودیم، الان دونفریم. شکرخدا هر چهارنفرمان سالم هستیم. الان دونفر درحال استراحت‌اند.» مأمور مسافران بدون ماسک را می‌شمرد؛ زن و مردی که به آدم‌های ماسک‌زده نگاه می‌کنند، پیرمردی که سیاه پوشیده و رد آدم‌ها را می‌گیرد تا انتهای سکو: «خطرناک است. این طرح را دیر اجرا کردند. از روز اول باید برای اجبار دستور می‌دادند.
حالا هم پروتکل داده‌اند و قرار بود دستگاه خودکار فروش ماسک بیاورند اما نیاوردند. به جایش نفر گذاشته‌اند در ایستگاه برای ماسک‌فروشی. فعلا این‌طوری است. مردم هم زیاد نمی‌خریدند.» بعد می‌رود گوشه سکو می‌ایستد و دعا می‌کند که شر ویروس از سر همه بگذرد.در ورودی ایستگاه، میز فروش ماسک خالی است. بیرون، شلوغی میدان فردوسی، شلوغی همیشگی است. انگار ویروس به اینجا نرسیده. فروشندگان ارز و موتورسواران، خیلی‌هایشان ماسک ندارند و در گعده‌های کوچک‌شان ایستاده‌اند و قیمت می‌دهند.
تجربه دیگر کشورها
اجباری‌شدن ماسک در مترو درحالی در ایران و پس از گذشت حدود دوماه اجباری می‌شود که در بعضی از کشورهای دنیا استفاده از ماسک به رویه بدل شد و حتی برای آن جریمه هم درنظر گرفته شد. نمونه‌اش آلمان است که در اکثر ایالت‌ها پوشیدن ماسک در سوپرمارکت‌ها؛ مراکز خرید و همچنین وسایل نقلیه عمومی اجباری است و همه افراد بالای ٦ سال باید از آن استفاده کنند و مجازاتی که برای ناقضان این تدابیر تعیین شده، از هشدار تا جریمه نقدی است. جریمه‌هایی که رقم آن در ایالت‌های مختلف آلمان متفاوت است.
این اتفاق درکشوری چون اتریش هم افتاده و دولت جمهوری چک هم از اواخر اسفندماه استفاده از ماسک را برای همگان اجباری کرد و آندره و بابیش؛ نخست‌وزیر این کشور در توییترش به دونالد ترامپ توصیه کرد که به شیوه چک تأسی کند؛ چراکه یک ماسک ساده به ادعای او «ابتلا به کرونا را تا ۸۰درصد کاهش می‌دهد.»
در ایران؛ درخواست برای اجباری‌شدن ماسک در مترو و اماکن عمومی روز ۲۶ فروردین با مخالفت ستاد ملی مبارزه با کرونا مواجه شد. خبر این مخالفت را زهرا نژادبهرام، عضو هیأت‌رئیسه شورای شهر تهران اعلام کرد و در گفت‌وگویی که پیشتر داشت، هم از بی‌اطلاعی از دلایل این مخالفت گفت. بیش از ۱۵روز از مخالفت ستاد ملی گذشته و حالا قرار است ماسک در مترو اجباری شود و هنوز خبری از اجباری‌بودن آن در سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌های زنجیره‌ای نیست.
