تورم یک بیماری مزمن

در دنیای سنتی اصولاً تورمی وجود نداشته است بلکه تورم از زمان ورود پول حاکمیتی یا "فیات مانی" ایجاد شد. فیات مانی بهمعنای پولی است که خودش ارزش ذاتی ندارد مانند اسکناس که بر اساس قرارداد ایجاد شده است. در دنیای ماقبل مدرن پول بهراحتی تولید نمیشد بنابراین نرخ تورم طی صدها سال ثابت مانده بود.

این در حالی است که مشکل در دنیای سنتی این بود که چون پول کم بود قیمت آن بالا میرفت و به همین دلیل در آن زمان نرخ بهره برای یک سال حتی به ۱۰۰ درصد میرسیده است و بر این اساس، بهره در ادیان ابراهیمی گناه بزرگ و فعل خبیث شناخته میشود.

در دوران دنیای مدرن هزینه تولید پول بهشدت کاهش یافته است و به این ترتیب با افزایش دسترسی به پول، نرخ بهره آن بهشدت کاهشی شد. امروز نرخ بهره واقعی در ایران با احتساب نرخ سود بانکی ۱۵درصدی و تورم ۴۰درصدی، منفی ۲۵ درصد است، این در حالی است که در سالهای ۹۲ تا ۹۷ حدود ۱۵ درصد بهره واقعی پرداخت میشد.

همانطور که باید بهره از نظام اقتصادی حذف شود بایستی جلوی تورم را گرفت و این بیماری مزمن مهار شود. در دنیای مدرن بسیاری کشورها دچار تورم شدید شده بودند، بهعنوان مثال آرژانتین و برزیل تورمهای چندهزار درصدی را تجربه کردند اما بعد از دهه ۱۹۸۰ عمده مشکلات مربوط به تورم در نظامات اقتصادی حلوفصل شد، در زمان حاضر بهجز چند کشور مثل ایران، زیمبابوه و ونزوئلا که همچنان به خلق پول بدون ضابطه ادامه میدهند، مشکل تورم در اکثر کشورها مهار شده است.

یکی از روشهای مهار تورم در دنیا استفاده از ابزار عملیات بازار باز است. ابتدا در کشور برخی از مقامات دولتی و بانک مرکزی بهشدت مقابل اجرای عملیات بازار باز موضعگیری منفی میکردند اما امروز رویکردها تغییر کرده است. بی شک تنها از طریق عملیات بازار باز میتوان تورم را کنترل کرد، در این بین ابهاماتی درخصوص نرخ سود اوراق دولتی وجود دارد، بهعبارت سادهتر بهنظر میرسد برای یک دوره کوتاهمدت سهماهه بایستی اوراق با نرخ سود نزدیک به تورم منتشر شود. اولاً از آنجا که این اوراق کوتاهمدت هستند نگرانی برای اثرات بلندمدت ۴ساله ایجاد بدهی با نرخ سود بالا وجود ندارد و از سوی دیگر نرخ سود مذکور عملاً سرشکن میشود. به این نکته توجه داشته باشید که اوراق تنها کالایی است که وقتی تقاضا برای آن زیاد میشود رابطه معکوس بین قیمت و نرخ سود ایجاد میکند