سوره ناس، صد و چهاردهمین (آخرین) سوره و از سوره‌های مکی قرآن که در جزء سی‌ام جای گرفته است. سوره ناس جزو چهارقل است.
به گزارش گروه وب‌گردی خبرگزاری صدا و سیما، خداوند در این سوره به پیامبر (ص) دستور می‌دهد در مقابل وسوسه‌گرانِ پنهان به خدا پناه ببرد. در برخی از تفاسیر اهل سنت آمده است این سوره هنگامی نازل شد که مردی یهودی، پیامبر (ص) را سِحر کرد و پیامبر به سبب آن بیمار شد. پس از آمدن جبرئیل و نزول سوره فلق و ناس، آیات آن بر پیامبر (ص) خوانده شد و او از بستر بیماری برخاست. برخی از عالمان شیعه به این سخن اشکال کرده‌اند و گفته‌اند سحر و جادو بر پیامبر (ص) اثر نمی‌کند.
سوره ناس و فلق را مُعَوَّذتین گویند؛ چراکه برای تعویذ خوانده می‌شوند. در فضیلت تلاوت سوره ناس، از جمله نقل شده است هر کس دو سوره ناس و فلق را بخواند، مانند آن است که همه کتاب‌های پیامبران الهی را قرائت کرده است. همچنین نقل شده است پیامبر (ص) دو سوره ناس و فلق را محبوب‌ترینِ سوره‌ها نزد خداوند می‌دانست.
آموزش سوره ناس برای کودکان
علت نامگذاری
این سوره را سوره ناس نامیده‌اند. ناس به معنای «مردم» است و از آیه اول گرفته شده است. سوره ناس را «مُعَوِّذه» نیز می‌گویند. این نام به سبب آن است که انسان با خواندن این سوره خود را از وسوسه‌های شیطان تعویذ می‌کند و در پناه خدا قرار می‌دهد. همچنین به جهت اینکه انسان در مواقع احساس خطر، این سوره را می‌خواند تا پناه و نجات یابد، این سوره را مُشَقْشَقه نام نهاده اند. دو سوره ناس و فلق را مشقشقتین و معوذتین گویند.
ترتیب و محل نزول
سوره ناس جزو سوره‌های مکی و در ترتیب نزول، بیست و یکمین سوره‌ای است که بر پیامبر (ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، صد و چهاردهمین سوره است و در جزء سی‌ام قرآن جای دارد.
تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها
سوره ناس ۶ آیه، ۲۰ کلمه و ۷۸ حرف دارد. این سوره به لحاظ حجمی جزو سوره‌های مُفصَّلات (دارای آیات کوتاه) است. سوره ناس جزو چهارقل است؛ چهار سوره‌ای که با کلمه «قُل» آغاز می‌شوند.
محتوا
خداوند در سوره ناس به رسول خود دستور می‌دهد از شر وسواس خَنّاس (وسوسه‌گر نهانى) به خدا پناه ببرد. محتوای این سوره شبیه سوره فلق است. هر دو درباره پناه بردن به خدا از شـر و آفت‌ها سخن می‌گویند، با این تفاوت که در سوره فلق انواع مختلف شرور مطرح شده است؛ ولی در این سوره فقط بر روی شر وسوسه‌گران ناپیدا (وسواس خناس) تکیه شده‌است
شأن نزول
درباره شأن نزول این سوره، روایتی در منابع اهل سنت نقل شده است که عالمان شیعه آن را نپذیرفته‌اند. در کتاب «الدر المَنثور» از کتاب‌های تفسیری اهل سنت آمده است مردى یهودى، پیامبر (ص) را سِحر کرد. جبرئیل نزد پیامبر (ص) آمد و مُعَوِّذتین (سوره فلق و ناس) را آورد و گفت مردى یهودى تو را سحر کرده و سحر او در فلان چاه است. پیامبر (ص) علی بن ابی‌طالب را فرستاد تا سِحر را بیاورد؛ سپس دستور داد گره‌هاى آن را باز کند و براى هر گره، یک آیه از مُعَوِّذتین را بخواند. چون گره‌ها باز و این دو سوره تمام شد، پیامبر اسلام (ص) سلامتى خود را باز یافت.
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌نویسد دلیلی وجود ندارد که پیامبر (ص) از نظر جسمی در برابر سِحر و جادو مقاوم باشد و جادو نتواند در بدن او مریضی ایجاد کند؛ بلکه آیات قرآن بر این دلالت دارند که دل و جان، و عقل و اندیشه پیامبر (ص) از سحر و نفوذ شیاطین در امان است.
فضیلت و خواص
از پیامبر (ص) روایت شده است هر کس دو سوره ناس و فلق را بخواند، مانند آن است که همه کتاب‌های پیامبران الهی را قرائت کرده باشد. از امام باقر (ع) نیز نقل شده است هر کسی در نماز وَتْر، سوره‌های مُعَوَّذَتین (سوره ناس و فلق) و اخلاص را بخواند، به او گفته می‌شود که‌ای بنده خدا مژده باد بر تو که خداوند نماز تو را قبول کرد. نقل شده است پیامبر (ص) دو سوره فلق و ناس را محبوب‌ترینِ سوره‌ها نزد خداوند معرفی می‌کرد.
درباره خواص سوره ناس نقل شده است پیامبر (ص) با خواندن سوره ناس و فلق، امام حسن (ع) و امام حسین (ع) را تعویذ می‌کرد. در نقلی دیگر از پیامبر (ص) آمده است هر کس سوره‌های توحید و ناس و فلق را هر شب ۱۰ مرتبه بخواند، مانند این است که تمام قرآن را قرائت کرده و از گناهانش خارج می‌شود مانند روزی که از مادر متولد شده و اگر در آن روز یا شب بمیرد به مرگ شهادت مرده است.
متن و ترجمه سوره
بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِیمِ
قُلْ أَعُوذُ بِرَ‌بِّ النَّاسِ ﴿١﴾ مَلِکِ النَّاسِ ﴿٢﴾ إِلَـٰهِ النَّاسِ ﴿٣﴾ مِن شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ ﴿٤﴾ الَّذِی یُوَسْوِسُ فِی صُدُورِ النَّاسِ ﴿٥﴾ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ ﴿٦﴾
بگو: «پناه مى‌برم به پروردگار مردم، (۱) پادشاه مردم، (۲) معبود مردم، (۳) از شرّ وسوسه‌گر نهانى؛ (۴) آن کس که در سینه‌هاى مردم وسوسه مى‌کند، (۵) چه از جنّ و [چه از]انس.»
آخرین اخبار