ابهام درممنوعيت واردات برنج

گروه صنعت، معدن و تجارت: چند روز قبل بود كه پايگاه خبري بینزنس استاندارد، به نقل از راجان ساندرسان، مدیرکل انجمن صادرکنندگان برنج هندی گفته خبرداده بود كه سیگنال‌هایی از واردکنندگان برنج هندي در ایران درباره احتمال صدور مجوزهای جدید در دسامبر یا ژانویه دریافت کرده‌اند. اولين واكنش ايران اما، تاكيد مسئولان بر ادامه ممنوعيت واردات برنج بود. در واكنش به خبر آزاد شدن واردات برنج هندي بود كه مسئولان وزارت جهاد كشاورزي خبر را تکذیب کردند و گفتند نه برنج هندی و نه هیچ برنج دیگری وارد کشور نمی‌شود. با اين حال پس از گذشت چند روز، بالاخره مسئولان جهاد كشاورزي صحبت‌هايي را مطرح كردند كه بررسي آنها به نحوي نشان دهنده آزاد شدن واردات برنج است. از سال گذشته و درست از همان زمانی که خبر ممنوعیت واردات برنج آمد، تا همین ماه، واردات برنج انجام می‌شد و مسئولان هم در توجیه آنها تنها مقصر را ثبت سفارش‌های نامنظم عنوان می‌کردند. حتی در نیمه اول سال 94، تنها 302 میلیون و 544 هزار دلار برنج از کشور هند وارد ایران شده است.
حالا چند روز بعد از تکذیب‌های مختلف، مسئولان جهاد كشاورزي؛ روز گذشته علی قنبری، معاون وزیر جهادکشاورزی در گفتگو با تسنيم اعلام کرد: ممنوعیت واردات برنج از یک هفته قبل برداشته شده است. به گفته قنبری، ایران ممنوعیت واردات برنج را از 23 اکتبر برداشته و مناقصه‌ای را برای خرید برنج از بازار بین‌المللی اعلام کرده است. ما در فصل تولید واردات برنج را متوقف کردیم و اکنون برداشت تمام شده و ممنوعیت واردات بطور خودکار برداشته شده است.صحبت‌هاي قنبري درباره برداشته ممنوعيت واردات برنج از هفته گذشته در حالي مطرح مي‌شود كه  عباس كشاورز، ديگر معاون وزیر جهاد کشاورزی مي‌گويد: با توجه به تعادل بازار تا زمان بررسی کسری برنج مورد نیاز به کشور واردات ممنوع است. او در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، در خصوص واردات برنج گفت: باتوجه به برداشت یک میلیون و 850 تن برنج در سال جاری لذا برای تأمین نیاز کشور به واردات نیازمندیم اما با توجه به تعادل بازار تا زمان بررسی کسری برنج مورد نیاز واردات ممنوع است. وی افزود: درواقع واردات انجام شده برنج مربوط به سطح سفارش‌های گذشته است. کشاورز در ادامه بیان کرد: امسال از نظر تولید سال زراعی خوبی برای برنج محسوب شده زیرا تولید این محصول نسبت به سال گذشته با افزایش نسبی همراه بوده و از طرفی برنج کاران استان‌های مازندران و گیلان مورد حمایت دولت و وزارت جهاد کشاورزی هستند. وی تصریح کرد: مصرف سالانه سرانه برنج حدود 38 کیلو گرم است که همواره بایستی این میزان کاهش یابد تا بتوانیم واردات وتولید محصول را به میزان مورد نیاز کنترل کنیم.
از طرف ديگر روز گذشته دبیر انجمن واردکنندگان برنج با بیان اینکه واردات برنج تنها برای شرکت بازرگانی دولتی آزاد شده به تسنيم گفت: تا به امروز هیچ‌گونه دستورالعملی برای ما یا سازمان توسعه تجارت مبنی بر آزاد شدن واردات برنج نیامده است. مسیح کشاورز اظهار کرد: وزارت جهاد کشاورزی و سازمان توسعه تجارت دستورالعمل جدیدی برای آزاد شدن واردات برنج به کشور ارائه نداده‌اند. وی افزود: آزاد شدن واردات برنج بعد از پایان فصل برداشت مربوط به شرکت بازرگانی دولتی است و بخش خصوصی بیش از یک سال است که اجازه واردات این محصول را ندارد. وی یادآورد شد که واردات بی‌رویه برنج نیز عمل مناسبی نیست و در صورت آزادشدن واردات این محصول باید کنترل‌های لازم در این زمینه صورت گیرد. کشاورز تاکید کرد در صورت آزادسازی وارات برنج در چهار ماهه پایانی سال ما نیازمند 600 هزار تن برنج هستیم. این مقام مسئول گفت: در شش ماهه اول سال جاری 396 هزار تن برنج به کشور وارد شده و میزان واردات این محصول در مقایسه با سال گذشته کاهش داشته اما براساس منابع هندی میزان واردات برنج در سال‌جاری در مقایسه با سال گذشته تغییری نداشته است که این امر نشان دهنده افزایش قاچاق این محصول است.
به این ترتیب به نظر مي‌رسد صحبت‌های هندی درست از آب درآمده است. به هرحال، در این مدت با افزایش تعرفه واردات برنج و ممنوعیت واردات آن، منجر به کاهش تقاضا برای این محصول در هند شده بود و باعث شد کشاورزان پنجاب و همچنین صادرکنندگان ضرر ببینند. این افزایش تعرفه به گفته رییس انجمن صادرکنندگان برنج هند باعث شده بود فروش به ایران 30 تا 40 درصد کاهش پیدا کند. به هرحال، ایران بزرگترین خریدار برنج باسماتی هند به شمار می‌رود و سال گذشته یک سوم از صادرات برنج باسماتی هند از نظر ارزش و 40 درصد از نظر حجم به ایران صورت گرفت. طبق آمار دولتی هند، میزان فروش برنج باسماتی این کشور به ایران در سال مالی منتهی به مارس سال 2014 به 1.45 میلیون تن به ارزش 1.83 میلیارد دلار رسید.
طبق آمار انجمن صادرکنندگان برنج هندی، میزان صادرات به ایران از 44 هزار و 22 تن در اوت سال 2014 به 33 هزار و 554 تن در ماه اوت امسال رسید که حدود 23 درصد کاهش نشان داد و از نظر میزان ارزش صادرات هم حدود 42 درصد کاهش داشت. ارزش مجموع صادرات غلات هند به ایران در سال مالی 2015-2014 به چهار میلیون و 175 هزار دلار رسید که 16 درصد نسبت به سال پیش کمتر بود. صادرات برنج باسماتی هند به ایران بر مبنای ماهانه از حدود 100 هزار تن در دو سال گذشته به حدود 70 هزار تن در حال حاضر رسیده است. کاهش خرید ایرانی‌ها حتی باعث افت قیمت جهانی برنج هند شد. چراکه کشاورزان پنجاب به تصور اینکه برنج باسماتی را به قیمت فصل پیش از آن خواهند فروخت، وسعت مزارع تحت کشت این نوع برنج را به میزان قابل توجهی افزایش داده اند، اما اکنون قیمت محصول آنها در مقایسه با قیمت سال گذشته پایین تر آمده است.