یکی از روش‌های سرمایه گذاری غیرمستقیم در بازار بورس استفاده از صندوق سرمایه گذاری است. سازوکار صندوق‌های سرمایه گذاری بدین صورت است که سرمایه گذاری به صورت تخصصی و تحت نظر مدیریت حرفه‌ای و با نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار، برای افرادی که دانش و زمان کافی برای سرمایه گذاری در بازار بورس را ندارند، انجام می‌شود.
هر فرد با توجه به میزان دارایی مد‌نظر خود، مدت زمان سرمایه گذاری و میزان ریسک پذیری خود، می‌تواند از بین انواع مختلفی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری، در یک صندوق و یا مجموعه‌ای از صندوق‌ها سرمایه گذاری کند.
صندوق‌های سرمایه گذاری را می‌توان از چندین منظر دسته‌بندی کرد. صندوق‌ها براساس سازوکار معامله و نحوه سرمایه گذاری به صندوق‌های قابل معامله در بورس و صندوق‌های صدور و ابطالی و از لحاظ ترکیب دارایی به صندوق سهامی، مختلط، شاخصی، درآمد ثابت و … تقسیم می‌شوند.
سرمایه‌گذاران باید این مورد را در نظر داشته باشند که برای سرمایه گذاری در هر صندوقی باید در سجام ثبت نام کرده و کد بورسی خود را دریافت کرده باشند.
صندوق‌های صدور و ابطالی
برای سرمایه گذاری در این نوع از صندوق‌ها باید از طریق سایت یا سامانه اختصاصی صندوق یا مراجعه حضوری به شعب آن‌ها اقدام کرد. صدور واحد به معنی سرمایه گذاری در صندوق و ابطال به معنی خروج وجه سرمایه گذاری شده از صندوق است.
صندوق‌های قابل معامله در بورس
صندوق‌های قابل معامله یا ETFمخفف Exchange Traded Fund)) نوع دیگری از صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند. برای سرمایه‌گذاری و خرید واحد‌های این نوع صندوق‌ها، ابتدا نیاز است که ثبت نام در یکی از کارگزاری‌ها انجام شود و سپس با استفاده از سامانه‌های معاملاتی آن کارگزاری، نماد صندوق مورد نظر خود را جستجو و سفارش خرید خود را به صورت برخط ثبت کنید.
از ویژگی‌های مثبت صندوق‌های قابل معامله در بورس می‌توان به کارمزد پایین‌تر نسبت به سهام، معافیت مالیاتی، امکان نقد‌شوندگی بالا، معامله سریع و آنلاین و امکان ایجاد تنوع در دارایی و … اشاره کرد.
انواع صندوق‌هایETF
صندوق‌های قابل معامله در بورس از لحاظ ترکیب دارایی انواع مختلفی دارند که در ادامه به شرح برخی از آن ها می‌پردازیم.
صندوق ETF درآمد ثابت
سبد دارایی صندوق درآمد ثابت etf به این صورت است که ۷۰ درصد آن به اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اوراق خزانه و… اختصاص داده می‌شود و افرادی که تمایل به سرمایه‌گذاری با ریسک پایین دارند، اغلب سرمایه گذاری در این نوع صندوق‌ها را انتخاب می‌کنند. یکی از صندوق‌های ETF درآمد ثابت، صندوق آوند مفید است که بازدهی آن تحت تاثیر بازدهی اوراق با درآمد ثابت است.
صندوق ETF مبتنی بر طلا
این نوع صندوق‌ها حداقل ۷۰ درصد از سبد دارایی خود را در گواهی سپرده کالایی سکه طلا و شمش طلا و حداکثر ۲۰ درصد در اوراق مشتقه مبتنی بر طلا و مقدار باقی مانده را در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کنند. ریسک سرمایه گذاری در این صندوق‌ها زیاد است و مناسب افراد با ریسک‌پذیری بالا هستند.
صندوق ETF سهامی
حداقل ۷۰ درصد از کل دارایی در صندوق‌های ETF سهامی به سهام و حق تقدم سهام و مابقی به اوراق مشارکت، سپرده بانکی و سایر دارایی‌ها اختصاص می‌یابد. ریسک سرمایه گذاری در این صندوق‌ها به نسبت صندوق های درآمد ثابت بالاتر است.
صندوق ETF مختلط
این نوع از صندوق‌ها از لحاظ ریسک‌پذیری بین صندوق‌های درآمد ثابت و صندوق‌های سهامی قرار می‌گیرند، زیرا حداقل ۶۰ درصد و حداکثر ۴۰ درصد کل دارایی بین اوراق درآمد ثابت و سهام تقسیم شده است.
صندوق ETF شاخصی
این نوع صندوق، مطابق با یکی از شاخص‌های بازار (شاخص کل بورس یا یکی دیگر از شاخص‌های بازار سهام مانند شاخص کل هم‌وزن، شاخص ۵۰ شرکت برتر و شاخص ۳۰ شرکت بزرگ‌تر) عمل می‌کند و در نتیجه بازدهی نزدیک به بازدهی آن شاخص به سرمایه‌گذار خواهد داد. از مزایای این صندوق می‌توان به حذف ریسک مدیریت صندوق اشاره کرد.
صندوق ETF بخشی
دارایی این صندوق‌ها در سهام شرکت‌های موجود در یک صنعت یا بخش خاص مانند فلزات اساسی، پتروشیمی و … متمرکز می‌شود.
ساعت معامله صندوق‌های قابل معامله
صندوق ETF درآمد ثابت، سهامی و مختلط بازارهای بورس و فرابورس ساعت ۸:۴۵ تا ۹:۰۰ پیش‌گشایش و معاملات آن‌ها از ساعت ۹:۰۰ تا ۱۵:۰۰ در روز‌های شنبه تا چهارشنبه انجام می‌شود؛ اما صندوق‌های درآمد ثابت فرابورسی از ساعت ۸:۲۵ الی ۸:۳۰ پیش‌گشایش و معاملات پیوسته این نوع صندوق‌ها از ساعت ۸:۳۰ تا ساعت ۱۵:۰۰ انجام می‌شود.
پیش‌گشایش صندوق‌های کالایی مبتنی بر سکه طلا از ساعت ۱۱:۳۰ تا ۱۲:۰۰ و معاملات آن از ۱۲:۰۰ الی ۱۵:۰۰ از شنبه تا چهارشنبه انجام خواهد شد.
