دورنمای نرخ ارز

مجید شاکری
تحلیلگر اقتصادی

واقعیت این است که در حال حاضر به خاطر عوامل مختلف بنیادی، اثر عوامل سیاسی بر روی نرخ ارز پایین است، یعنی اگر به حوادث جنگ غزه نگاهی بیندازیم که جنگی در ابعاد بزرگ بود و در یک هفته اول آمادگی گسترش جنگ در افکار عمومی مردم ایران نیز به وجود آمده بود.می‌بینیم که در نهایت این جنگ فقط هزار تومان بر روی نرخ دلار اثر گذاشت و نوسانات هیجانی ابتدایی به مرور کاهشی شد. امروز به تجربه می‌دانیم که اثر بنیادی و به خصوص تقاضای تجاری ارز خیلی بیشتر و جدی‌تر از هر عامل دیگری است و در حال حاضر با کنترل ثبت سفارش، بازار ارز کنترل شده است. در نتیجه در مقطع زمانی فعلی، اتفاقات مهمتر از حمله تروریستی در کرمان نیز نتوانسته تغییرات قیمتی پایداری در نرخ ارز ایجاد کند. بانک مرکزی باید یک کریدور در نرخ ارز معرفی کند و به آن کریدور متعهد باشد و نباید نرخ ارز را حتی در بازار غیر رسمی کاهش دهد. در سال‌های گذشته با نزدیک شدن به آغاز سال میلادی نرخ ارز افزایش می‌یافت، اما در سال جاری مشاهده کردیم که نرخ ارز افزایش نیافته است،چند عامل موجب شده تا نرخ ارز در پایان سال میلادی افزایش نیابد. برخی از این دلایل مربوط به مدیریت تقاضا و برخی دیگر مربوط به مدیریت عرضه ارز است. در بخش تقاضا، کنترل ثبت سفارش‌ها به کنترل بازار ارز کمک کرد. همچنین سیاست کنترل ترازنامه نیز موجب شد تا تقاضا کاهش یابد. صادرات نفت نیز در تابستان امسال خوب بوده و این موضوع اثر خودش را در دوره‌های ۹۰ روزه می‌گذارد که در کنترل بازار ارز موثر است. روش مدیریت بانک مرکزی در بازار آزاد نسبت به روش‌های ساده‌تری که در گذشته بود و صرفا شامل اسکناس می‌شد، تغییر کرده است که البته این روش به معنی "ارز پاشی" نیست. بنده در یکی دو ماه مانده به سال نو میلادی عرض کردم که بازار ارز با مشکلاتی مانند سال گذشته رو به رو نخواهد شد و در عمل دیدیم که همین موضوع اتفاق افتاد. در زمستان سال گذشته یک پیش واکنش داشتیم که این موضوع موجب شد تا فعلا فشار رو به بالا بر تقاضا وجود نداشته باشد. تمام این موارد نباید موجب شود تا در «خواب موفقیت» فرو برویم، بلکه باید برنامه ریزی کنیم تا در سال بعد نیز متناسب با شرایط، سیاست گذاری‌ها را ارتقاء دهیم. با توجه به اینکه رییس بانک مرکزی در مجمع بانک مرکزی عنوان کرده که ذخایر ارزی بانک مرکزی افزایش یافته است، این موضوع تاثیری که بر بازار ارز خواهد گذاشت، شاید این باشد که به هر حال در سال گذشته شاهد تغییر در دسترسی‌های ارزی بودیم که بسیار مهم است.