مهراد عباد
عضو اتاق بازرگانی تهران
یکی از چالشهای انتخابات ریاست جمهوری شعارهای پوپولیستی است که زیاد داده میشود و همیشه هم بوده است. بسیاری از آنها هم ممکن است اجرا شود اما معلوم نیست چه هزینهای داشته باشد. هرکسی که رییس جمهور شود باید یک بازنگری اساسی در مورد سیستم یارانهای کشور کند. به آن شیوهای که الان در کشور انجام میشودبه نفع کشور نیست، شاید بتوان به یک بخشی از جامعه یارانه بیشتری با توجه به بودجه تعلق بگیرد ولی باید یارانه دهکهای بالا حذف شود. یارانه به شکل فعلی نه تنها کمک کننده مردم نیست بلکه بودجه عظیمی نیز برای آن تلف میشود.
چالش اصلی نبود برنامه اقتصادی بین کاندیداهاست. فعلا هیچ نامزدی برنامه خاصی ندارد، فقط یکی از کاندیداها گفته بود که تغییراتی در دهکها ایجاد کند، ولی بقیه فقط در حد عدد اعلام کردهاند. هرکسی میگوید میزان بیشتری یارانه میدهد، در انتخابات شعارهای پوپولیستی میدهد ولی برنامهای نیست.
در مورد مسائل اقتصادی خوب است که کاندیداها برنامه داشته باشند. کاندیداها باید این برنامه، تیم اقتصادی و مغز متفکر تیم خود را معرفی کنند و اقتصاددانان پشت این برنامهها باشند. در کشور ما 7 یا 8 اقتصاددان برجسته داریم اما هیچکدام در برنامهها مشارکت نداشتند. برنامه خیلی مشخصی از کاندیداها دیده نمیشود، دو روز پیش قرار بود برنامههای اقتصادی خود را شرح بدهند اما همه آنچه گفته شد کلیگویی و صحبتهای کلیشهای بود.
اگر مشخص شود که برنامههای اقتصادی با کمک چه تیمهایی نوشته شده بعدا میتوان از آنها مطالبه کرد. اگر یک اقتصاددان در راس برنامه اقتصادی باشند، برنامه بهتر طراحی میشود. چراکه به نظر میرسد سابق بر این کارشناسان اقتصادی در این حوزه حضور نداشتند.
بسیاری از این وعدهها به علت ساختار بودجه قابل تحقق نیست، اگر هم بخواهند این میزان از نقدینگی را به جامعه تزریق کنند مسلما باعث افزایش تورم میشود. ما باید به معنای واقعی یارانهها را هدفمند کنیم، الان یارانهها واقعا غیرهدفمند توزیع میشوند. روابط بینالمللی تاثیر زیادی روی مسائل اقتصادی کشور دارد که خوشبختانه خبرهای خوبی از این لحاظ میشنویم. علاوه بر این موضوع، FATF و ارتباطات بانکی نیز تاثیر زیادی بر اقتصاد و تجارت ما دارد. از طرفی ما برنامه واقعی حمایت از تولید نداریم،ا در سطح شعار بسیاری از حرفها زده میشود اما در سطح عمل کارهایی انجام میشود که باعث ضربه خوردن تولید و اقتصاد ما شده است.
باید روی همه این موضوعات بازنگری انجام شود. در چند سال گذشته تعداد زیادی قانون و قاعده جدید دربخشهای مختلف مانند ثبت سفارش، مسائل ارزی، بیمه و... تعریف شده که وضعیت را پیچیده کرده است. بسیاری از قوانین یکدیگر را نقض میکنند، بسیاری از آنها هم باعث شدهاند که قاچاق افزایش یابد و قیمت مواد اولیه بالا برود.
تیم اقتصادی دولت اول باید یک اصلاح اولیه روی این مسائل انجام دهد. برای مثال قوانینی که برای ثبت سفارش و تخصیص ارز برای واردات کالا وجود دارند یا بازگشت ارز برای صادرات و دیگر قوانین جاری مشکلات زیادی را برای فعالین اقتصادی ایجاد شده است.