غفلت از اجزای کارآفرینی

علی چاغروند
مدیر طرح و برنامه اتاق بازرگانی ایران

توســـعه اقـتصاد دانش‌بنیان نیازمند نگاه سیستمی و فراهم بودن زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی، قوانین و مقررات، وجود ساختارهای اداری و مالی مناسب است. حمایت‌های دولتی تنها در صورت هماهنگ بودن اجزای حیاتی اکوسیستم نوآوری است که می‌تواند منجر به نتیجه مطلوب شود. پیش زمینه سیاستگذاری و حرکت صحیح در مسیر توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در نظر گرفتن .همه اجزای اکوسیستم نوآوری و کارآفرینی است. هر گونه ضعف و ناهماهنگی در بین اجزای کلیدی این اکوسیستم و عدم تعامل مناسب بین بخش دولتی و خصوصی و نهادهای زیرمجموعه، تاثیر منفی خود را در مسیر دستیابی به اهداف خواهد گذاشت و منجر به انحراف منابع و حمایت‌ها خواهد شد.
خطای دولت و سیاستگذار در بسیاری مواقع این است که تنها چند عنصر از عناصر اصلی اکوسیستم کارآفرینی و نوآوری را مخاطب قرار داده و از بقیه اجزاء حیاتی غافل شده است. از همین رو ارتباط و تعامل سازنده بین اجزای تاثیرگذار در اکوسیستم در بسیاری از موارد برقرار نبوده و اقدامات جزیره‌ای و بدون برنامه، روند پیشرفت اقتصاد نوآور در کشور را کند کرده است.
اشتباه اینجاست که دولت معتقد است می‌توان با اعطای تسهیلات و ایجاد دفاتر و مراکز... کارآفرینی و نوآوری را گسترش داد.
اما اگر دولت به جای اصرار بر ایجاد نهادها و دفاتر تحت عنوان فناوری و نوآوری، زمینه‌های ارتباط و تعامل نهادها و دستگاه‌های تاثیرگذار را فراهم کند، با اعتماد و حمایت از بخش خصوصی و سازمان‌ها و نهادهای این بخش، زمینه‌های ایجاد رقابت را برای بنگاه‌ها ایجاد کند، در جهت تسهیل شرایط ارتباطات و تعاملات بین‌المللی و حذف موانع نهادی و قانونی بر سر راه فعالیت بنگاه‌ها پیش برود، شاخص‌های محیط کسب و کار را بهبود ببخشد و زمینه‌های انحصار را از بین ببرد، بنگاه‌ها ناچار به حرکت به سمت نوآوری و ارتقای تکنولوژیک در شرایط رقابتی می‌شوند.
در همین راستا ضروری است نهادهایی همچون معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، صندوق نوآوری و شکوفایی، پارک‌های علم و فناوری، دانشگاه‌ها، وزارت علوم، فرابورس، مراکز رشد، صندوق‌های پژوهش و فناوری، معاونت‌های مربوط به نوآوری در وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی از یک طرف و بخش خصوصی و سازمان‌های فعال از جمله سازمان ملی کارآفرینی، کمیسیون‌های نوآوری و اقتصاد دانش‌بنیان فعال در اتاق‌های بازرگانی، سرمایه‌گذاران خطرپذیر، صندوق‌های VC، استارتاپ‌ها، شتاب‌دهنده‌های فعال و واحدهای نوآوری بنگاه‌ها، براساس سیاست‌های کلان در تعامل و ارتباط تنگاتنگ و هماهنگ باشند و به موازارت یکدیگر در دو بخش دولتی و خصوصی در جهت هم‌افزایی در اکوسیستم نوآوری وکارآفرینی به پیش بروند. در غیر این صورت و بدون وجود هماهنگی بین اجزای اصلی اکوسیستم و سیاست‌ها و قوانین و مقررات نه تنها اهداف مورد نظر محقق نمی‌شود، بلکه موجب هدررفت منابع مالی و خروج سرمایه‌های‌ انسانی از کشور می‌شود.