هادی تیزهوش تابان
رئیس اتاق ایران و روسیه
سازمان همکاری شانگهای یکی از بزرگ‌ترین سازمان همکاری‌های منطقه‌ای در جهان است که اقتصادی فرهنگی بوده و جنبه امنیتی آن ضعیف‌تر است، اما قابلیت آن را هم دارد که به یک معاهده چند جانبه در مقابل سازمان ناتو بدل شود. با در نظر گرفتن شرایط فعلی کشور مشخص می‌شود که پیوستن به سازمان شانگهای می‌تواند یک فرصت طلایی برای اقتصاد ایران باشد. اقتصاد کشور بیش از هر زمانی نیازمند توسعه صادرات غیرنفتی است تا بتواند از یک سو کاهش درآمدهای نفتی را جبران و از سوی دیگر تولید ناخالص ملی را افزایش دهد.همچنین برای انجام مبادلات تجاری با مشکل تحریم‌های بانکی مواجه ست که پیوستن به این سازمان و بهره مندی از همکاری‌های بانکی شاید بتواند در کاهش فشارهای ناشی از این تحریم‌ها اثرگذار واقع شود.
از سوی دیگر در حوزه انرژی نیز کشور ما به شدت نیازمند به سرمایه گذاری در زمینه‌های کشف، استخراج و بهره‌برداری از حوزه‌های نفت و گاز است که عضویت در این سازمان، می‌تواند شرایط را برای جذب و انجام این گونه از سرمایه گذاری ها بیشتر فراهم کند.
البته باید با جدیت به نکاتی پرداخته شود چراکه در غیر این صورت پیوستن ایران به این سازمان، دیگر یک فرصت طلایی نخواهد بود و دستاورد چندانی در بر نخواهد داشت.
اول آنکه آیا هدف ایران از پیوستن به این سازمان صرفاً انجام یک حرکت بر مبنای مسائل امنیتی و سیاسی است و یا اهداف اقتصادی در آن، به صورت هم تراز با سایر اهداف در نظر گرفته شده است و به آنها نیز پرداخته خواهد شد. بررسی رفتارهای چند سال اخیر و سوابق پیوستن ایران به پیمان نامه‌های همکاری منطقه‌ای، بیانگر آن بوده است که اهداف اقتصادی پیوستن به چنین معاهدات بین‌المللی بیش از آنکه اقتصادی باشد، سیاسی بوده است و لذا دستاورد اقتصادی چندانی در بر نداشته است.
مسئله دیگر آن است که عضویت در این گونه پیمان‌های همکاری به نوعی تمرین پیوستن به اقتصاد آزاد در ابعاد کوچک‌تر بوده و در اساس با سیاست‌های خودکفایی و حمایت از تولید داخلی در تضاد است، اما می‌توان با برنامه‌ریزی و اولویت بندی و در نظر گرفتن نقاط قوت و ضعف داخلی، نقطه بهینه و تعادلی را در اتخاذ دو سیاست ایجاد کرد.
وی گفت: مسئله بعدی آن است که زمانی پیوستن به این معاهدات معنا و توجیه پیدا خواهد کرد که طرفین معاهده یا پیمان نامه از لحاظ تجاری و اقتصادی در حالت تعادل و هم تراز باشند زیرا در غیر این صورت طرف ضعیف‌تر دستاورد مطلوبی را به دست نخواهد آورد.
