رحمان قهرمانپور
کارشناس مسائل بین الملل
در ارزیابی اهداف سفر روسای جمهور روسیه و ترکیه به ایران،مساله سوریه تا حدی تحت تاثیر تحولات اوکراین قرار گرفته و هرچند در خبرها اعلام نمی‌شود اما اخبار متعددی منتشر شده مبنی بر اینکه روسیه بخشی از سربازهای خود را از کشورهای مختلف فراخوانده و به جبهه اوکراین انتقال داده است طبیعتا در این شرایط استراتژی نظامی روسیه مستلزم این است که تمرکز خودش را در جنگ اوکراین بیشتر کند. با کاهش حضور نظامی روسیه از یک طرف و اتفاقات رخ داده در داخل سوریه از سوی دیگر به معنای تلاش حکومت بشار اسد برای افزایش کنترل خود بر مناطق مختلف، ضربه‌های متعددی که به گروه داعش وارد شده و از طرف دیگر وضعیت کردها پس از تغییر و تحولات شکل گرفته در سیاست خارجی آمریکا همگی یک شرایط جدیدی را در سوریه رقم میزند و این شرایط مستلزم این است که کشورهای روند آستانه با یکدیگر جلسه داشته باشند.امروز موضوع حمله نظامی احتمالی ترکیه به شمال سوریه موضوع مهمی است مخصوصا اینکه گفته می‌شود که یک منطقه شیعه‌نشین هم مشمول این حمله خواهد شد. آقای اردوغان در مصاحبه مطبوعاتی در حاشیه اجلاس ناتو اعلام کرد که اگر اقدامی در سوریه انجام دهیم در چهارچوب مقررات بین‌المللی خواهد بود به این معنا که می‌خواهیم نظر سایر کشورها را نیز جلب کنیم. پس از سفر آقای امیرعبداللهیان به ترکیه به نظر می‌رسد تا حدی تنش موجود کمتر شده است و باید دید حالا سه کشور چه فرمولی خواهند داشت تا به نگرانی‌های موجود پاسخ داده شود. قاعدتا ایران هم دغدغه‌هایی دارد و حملاتی از سوی اسرائیل به مواضع ایران انجام می‌شود و باید ببینیم روسیه به عنوان ضامن درگیر نشدن تهران و تل‌آویو چه واکنشی نشان خواهد داد.موضوع بعدی که این دیدار را در مقطع کنونی مهم کرده شرایط خود روسیه است به این معنا که این کشور تحت تاثیر فشارهای غرب قرار دارد که سعی می‌کنند روسیه را منزوی کنند؛ در نتیجه سفرهای پوتین و برگزاری اجلاس سه جانبه مهم است و ترکیه هم به عنوان یک عضو ناتو در این جلسه مهم حضور دارد. مساله بعدی این است که روسیه می‌خواهد این پیام را به دنیا بدهد که ایران جزو کشورهای متحد مسکو است و این سفر در زمانی صورت می‌گیرد که غرب تبلیغات می‌کند که ایران به روسیه پهپاد می‌فروشد. روسیه در این جنگ نیاز به یارگیری دارد و برخی کشورها در این شرایط حد وسط را گرفتند که روسیه در اوایل جنگ واکنش تندی به این مساله نشان داد اما حالا واقع بینانه سعی می‌کند دوستان قدیم خود را جذب کند. مسکو قطعا مانور تبلیغاتی و رسانه‌ای مهمی روی این اجلاس خواهد داشت.روابط ایران و ترکیه در یک الی دو سال اخیر در حالت رکود قرار دارد و دوران سردی روابط است. اختلافات جدی میان دو طرف مانند حملات نظامی ترکیه به شمال عراق و سوریه که از اهمیت بالایی برای ایران برخوردار است، وجود دارد و مساله اخیری نیز که در خصوص تلاش ترکیه برای بهبود روابط با اسرائیل به وجود آمده به همه این اختلافات اضافه شده است.
