کورش شرفشاهی
روزنامه نگار
به نظر میرسد دیر از خواب بیدار شده ایم و شاید هنوز هم چرت میزنیم. سالهاست بر فاصله گرفتن از اقتصاد تک محصولی وابسته به نفت تاکید میشود. مدتهاست بخشهای دیگری از اقتصاد مورد تاکید قرار میگیرد که خودداری از خام فروشی و صادرات محصول نهایی آن جمله است. بارها از بخشهای دیگر توانایی کشور در زمینه معدن سخن گفته شده که هنوز هم غافل هستیم و خلاصه اینکه اقتصاد نفتی بسیاری از زمینههای دیگر را زمین گیر کرده و باعث مغفول ماندن آنها شده است. یکی از ا ین موارد دریافت مالیات است. در تمامی سالهای گذشته تنها چیزی که از مالیات برداشت میشد، کسر از دریافتی حقوق بگیران بود و نتیجه این بی توجهی، فرارهای مالیاتی بزرگی بود که باعث افزایش فاصله جامعه طبقاتی میشد. بدین معنا که از کارگر و کارمند حداقل بگیر مالیات گرفته شد اما بسیاری از سرمایه داران در باد بی توجهی مسوولان ریالهای خود را تبدیل به میلیون کردند. تأسف آور اینکه سخنگوی ستاد تبصره ۱۴ از شناسایی ۳۰۰ هزار خانوار ثروتمندی که فرار مالیاتی داشتهاند، خبر میدهد و میگوید ۳۰۰ هزار خانوار ثروتمند فاقد کد مالیاتی هستند و فرار مالیاتی دارند. نکته دیگر وجود افرادی است که بدون داشتن دفتر و دستک، در بازار آزاد به کسب درآمدهای میلیاردی مشغول هستند. افرادی که هر از چند گاهی سرمایههای خود را در بخشی از اقتصاد به جریان میاندازند تا در قالب آشفته کردن اقتصاد، یک شبه ره صد ساله را بپیمایند. اما سؤال اینجاست که چرا چنین مواردی اتفاق می افتد؟ این معضلات و بسیاری موارد دیگر تنها در نتیجه ضعف برخورد با فراریان مالیاتی است. اکنون مشخص شده که ۳۰۰ هزار خانوار از همه امتیازهای اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی این کشور استفاده کردهاند بدون آنکه سهم خود را از این امتیازها بدهند، اما سؤال اینجاست اکنون که این افراد شناسایی شدهاند، چگونه میخواهیم با آنان برخورد کنیم؟ براستی چه پاسخی به کارفرمایان و کارآفرینانی داریم که سرمایه خود را به سوله، کارخانه و شرکت تبدیل کردهاند تا انسانهایی بسیاری بتوانند لقمه نانی برای اعضای خانوادهشان ببرند؟ چگونه میخواهیم فراریان مالیاتی را جریمه کنیم تا مودیان محترم مالیاتی که سرموعد پرداخت داشته و در اداره کشور سهیم بودهاند، به همان رفتارشان ادامه دهند؟ نکته دیگر سرمایههای ایرانیانی است که در خارج از کشور باعث شکوفایی اقتصاد دیگر کشورها حتی دشمنان ایران شدهاند؟ این سرمایههای فراری که به صورت غیر قانونی رفته و زیر سؤال قرار دارد، سهم خود را به اقتصاد ایران دادهاند؟ براستی دستگاههای مربوطه برای دلارها و سکههای مخفی در گاوصندوقهای عدهای معلوم الحال چه اندیشهای دارند؟ به نظر میرسد قبل از آنکه نگران فرار مالیاتی باشیم، باید نگران روابط ناسالم اقتصادی باشیم. باید قبل از هر چیز به این سؤال پاسخ بدهیم که خاوری و امثال او چگونه توانستهاند سرمایههای به این بزرگی را از کشور خارج کنند و اکنون کدام افراد بدون آنکه به دستگاهی پاسخگو باشند و سهم خود را از این آشفته بازار اقتصادی بپردازند، دلارها را جمع میکنند تا روزی بدون آنکه نگران اجرای عدالت باشند، بار سفر ببندند.
