بازگشت تقاضا به بازارهای دارایی

گروه اقتصاد کلان: عملیات طوفان الاقصی تاثیر مستقیم خود را روی تمامی بازارهای مالی بین‌المللی گذاشت و طبیعتا ایران نیز از این موضوع مستثنا نیست به ویژه اینکه ایران از معدود کشورهایی است که حمایت قاطعانه خود را از عملیات حماس اعلام کرده است. اولین تاثیر بی‌واسطه عملیات ریزش بیش از 50 هزار واحدی شاخص بورس بود و این موضوع در حالی اتفاق افتاد که ارزش دلار و سکه و طلا برعکس بورس و بعد از مدت‌ها درجا زدن در یک کانال مشخص مسیر صعودی خود را از سر گرفتند؛ اتفاقی که البته قابل پیش‌بینی هم بود چرا که اتفاقات منطقه‌ای معمولا بازارهای مالی و دارایی ایران را از خلال افزایش نرخ ارز تحت تاثیر قرار می‌دهد. کاهش شاخص بورس و رسیدن به آستانه حمایت 2 میلیون واحدی، افزایش بیش از 3 هزار تومانی نرخ ارز و معامله شدن دلار بالای نرخ 53 هزار تومان در بازار غیررسمی و همچنین افزایش سه میلیونی سکه امامی و عبور از مرز 31 میلیون تومان نتیجه مستقیم عملیات گسترده حماس علیه رژیم صهیونیستی بود. با این حال برخی از کارشناسان و حتی مقامات دولتی فاز صعودی بازارها در نتیجه اتفاقات منطقه که در نوع خود کم‌سابقه محسوب می‌شود را موقتی و ناشی از هیجانات زودگذر می‌دانند. از جمله رئیس سازمان بورس دو روز پیش نیز به این موضوع اشاره کرد و گفت سهامداران نگران نباشند چرا که ریزش بورس در شرایط کنونی مقطعی و زودگذر است. در واقع استدلال این کارشناسان این است که اتفاق خاصی در مؤلفه‌های کلان کشور نیفتاده و مدیریت بازار ارز همچنان تحت کنترل بانک مرکزی قرار دارد. به همین دلیل اتفاقاتی از این جنس نمی‌توانند بازار را به صورت ریشه‌ای تحت تاثیر قرار دهند. در همین خصوص «تجارت» این موضوع و اثرات عملیات گسترده طوفان الاقصی بر بازارهای مالی را با «احمد جانجان» کارشناس بازار سرمایه به بررسی گذاشته است.

نرخ ارز حتی بدون جنگ هم مستعد رشد بود
احمد جانجان کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با خبرنگار «تجارت» گفت: « جنگ یک عنصر غیرقابل پیش‌بینی است و وقتی رخ می‌دهد از انجایی که برای یک عده فاز غافلگیری دارد، آنها تصمیم می‌گیرند که در برابر آن جنگ از خودشان رفتاری نشان دهند. آن رفتار می‌تواند یک رفتار درست یا غلط باشد. در جنگی که بین دو طرف رخ می‌دهد، فردی که کشورش یکی از دو طرف جنگ است می‌تواند سرمایه خود را به طلا یا یک ارز خارجی تبدیل کند که این اقدام درستی است؛ اما اگر این جنگ به شما ارتباطی نداشته باشد، معمولا یک رفتار احساسی و هیجانی است. این موضوع در کشور ما معمولا خودش را در بازار ارز و طلا نشان می‌دهد؛ به همین دلیل ظرف یکی دو روز گذشته، دلار و طلا رشد کردند و بازار سهام منفی بوده است.» وی در ادامه افزود: « اما نوسانی که شما در بازار طلا و ارز می‌بینید، ‌دلیل دیگری هم دارد. ما در بازار طلا این روزها شاهد بودیم که انس جهانی ریزش عمیقی داشته و پس از آن در یک محدوده حمایتی به بالا برگشته و این بازگشت به بالا همزمان با جنگ حماس و اسرائیل رخ داده است؛ پس عامل اصلی این بوده که این برگشت در واقع برگشت از محدوده حمایتی بوده است. عامل ثانویه این است که جنگی رخ داده و می‌تواند طبیعتا اثراتی داشته باشد. در بازار ارز هم ظرف چند ماه گذشته دلار حرکت خنثی و متعادلی در محدوده 48 تا 50 هزار تومان داشته؛ اما به لحاظ زمانی از آنجایی که ظرف زمانی اصلاح دلار پر شده بود، مستعد رشد بود. در حالی که اگر در این سطح نبودیم، بازگشتی رخ نمی‌داد». این کارشناس بازار سرمایه در ادامه گفت: « حال اگر این روزها بانک مرکزی به بازار ارز تزریق می‌کرد تا قیمت دلار را کاهش دهد و به 45 هزار تومان برساند باز هم هم این تصور وجود داشت که به خاطر جنگ این اتفاق افتاده، در حالی که این دارایی در محدوده کف تاریخی قیمتی خودش قرار گرفته و عده‌ای خریدار باعث برگشتن قیمت شدند؛ اما الان این حس ایجاد شد که این موضوع به دلیل جنگ حماس و اسرائیل است».

انتظار افزایش نرخ دلار تا 60 هزار تومان به دلیل بازگشت تقاضا
جانجان در ادامه به بررسی اثر تداوم جنگ بر بازارها می‌پردازد و می‌گوید: « حال باید دید این وضعیت ادامه پیدا خواهد کرد یا خیر. یک سنجه برای اینکه متوجه شویم پارادایم جنگ تا چه اندازه می‌تواند بر بازار اثر بگذارد این است که با فرض تداوم جنگ،‌ آیا بازار سرمایه ما همچنان نزولی خواهد بود؟ یا نرخ ارز همچنان شتابان افزایش خواهد یافت؟ ما نباید انتظار داشته باشیم که با فرض تداوم جنگ بازار ما همچنان دچار ریزش باشد. با توجه به گزارش‌های شش ماهه‌ای که از بازار سرمایه داریم و اینکه ارز هم در محدوده 48 هزار تومان، محدوده محکمی را از خودش نشان داده و اکنون وارد شش ماهه دوم سال شدیم که بیشتر تقاضای مصرفی ارز در همین شش ماهه دوم وجود دارد». وی ادامه داد: « ما به دلیل تسویه‌هایی که با طرف تجاری خود مانند چین داریم، و نیز با پایان سال مالی چین و تقاضای سنتی که تا پایان سال وجود دارد، عمدتا از اواخر پاییز همیشه رشد نرخ ارز را داشتیم. اگر جنگ هم رخ نمی‌داد کم‌کم به سمت رشد نرخ ارز می‌رفتیم، چرا که در چند ماه گذشته نرخ ارز ثبات نسبی داشته و با توجه به تقاضایی که وجود داشته کمتر از 48 هزار تومان نرفته است و چون بانک مرکزی آن را کنترل کرده بالاتر از این محدوده نیز صعودی نکرده است، در ادامه ما شاهد افزایش نرخ ارز می‌بودیم.» این تحلیل‌گر بازار سرمایه در ادامه گفت: « در ماه‌های آینده احتمال افزایش نرخ ارز وجود دارد. طی سال‌های گذشته از سال 1396 و حتی پیش از آن از سال 1392، فارغ از مداخلات ارزی و سرکوب‌هایی که وجود داشت، به صورت میانگین نرخ ارز سالانه 35 تا 40 درصد رشد کرده است. با این اوصاف می‌توانیم انتظار داشته باشیم که نرخ ارز امسال حدود 60 هزار تومان باشد. بنابراین از الان به بعد به واسطه بازگشت تقاضا به بازار ارز و بیشینه شدن تقاضا می‌توان انتظار رشد نرخ ارز را داشت».

احتمال صعود شاخص بورس تا 2 میلیون و 800 هزار واحد وجود دارد
جانجان در ادامه مشخصا وضعیت بازار سرمایه در روزها و ماه‌های پیش رو مورد ارزیابی قرار داد و گفت: « حتی اگر جنگ ادامه داشته باشد و ما با وجود حمایت از یک طرف جنگ، اما عامل جنگ نیستیم و این عاملیت هم با ما فاصله دارد، در نتیجه این جنگ تاثیری روی ما ندارد؛ مگر اینکه طرف مقابل بخواهد در ایران دست به ترور بزند که در گذشته نمونه این اتفاق ترور حاج قاسم سلیمانی بود و واکنش خودمان را هم داشتیم که پایگاه عین‌الاسد را بمب‌گذاری کردیم». وی در ادامه گفت: «رفتارهای واکنشی هیجانی آن روزها، شبیه به وقایع امروز است. بنابراین با فرض اینکه بازار سرمایه بخواهد کاهش پیدا کند و نرخ ارز افزایش پیدا کند، اینها یکدیگر را خنثی می‌کنند. البته ما در بازار سرمایه هم شاهد واکنش هیجانی بودیم؛ حتی به نظر می‌رسد عده‌ای که در این مدت زیانی را متحمل شده بودند و از بازار سرمایه ناامید شده بودند هم تا دیروز صبر کرده بودند و منتظر بودند که بازار رشد کند اما با جنگی که رخ داده بهانه‌ای داشتند که از بازار خارج شوند و در مقابل عده‌ای هم این سهام را خریداری کردند». این کارشناس بازار سرمایه در پایان گفت: «تا پایان سال اگر به لحاظ تکنیکی نگاه کنیم، با توجه به اینکه اصلاح شاخص کل امسال 17 اردیبهشت‌‌ماه بود نسبت به سال گذشته که اصلاح در 27 اردیبهشت ماه رخ داد و چنین وضعیتی را مشاهده کردیم و مهرماه و اواخر مهرماه و ابتدای آبان سال گذشته، ‌وارد یک موج فزاینده صعودی شش ماهه شدیم، انتظار می‌رود که این روند امسال هم تکرار شود و سطح شاخص را حتی تا دو میلیون و 800 هزار واحد هم ببینیم و اکنون بهترین زمان برای خرید سرمایه پیش از آغاز رالی صعودی است.»