گروه راه و مسکن: کارشناسان معتقد ند سفته‌‌‌بازی و د لالی د ر بخش املاک از د هه 90، همزمان با پررنگ شد ن ُبعد سرمایه‌گذاری مسکن د ر ایران شکل گرفت. این بُعد سود اگرانه به همراه نوسان‌‌‌های قیمتی شد ید به واسطه تورم و رشد قیمت ارز برای کسب عاید ی سرمایه‌‌‌ای د ر کشورحاکم شد . این د ر شرایطی است که طی چند سال اخیر د لالان برای کسب سود بیشتر، ترفند حباب‌سازی و قیمت‌سازی های نامتعارف مسکن را د ر سکوهای انتشار آگهی پیش گرفتند و د ر غیاب ناظران و قوانین بازد ارند ه د ر این فضای نابسامان به التهابات تورمی این بازار د امن می‌زنند .
قیمت سازی کاذب برای املاک نامرئی
البته برخی از کارشناسان مسکن معتقد ند ، قیمت‌سازی تنها یکی از تخلفات صورت گرفته د ر بستر سکوهای فروش برخط است، چراکه با مشاهد ه آگهی ها د ر این فضا مشاهد ه می‌شود که حجم قابل توجهی آگهی د ر این سکوها وجود د ارد که بر مبنای اطلاعات غلط بنا شد و ممکن است ملک آگهی شد ه د ر این فضا اصلا وجود خارجی ند اشته باشد . انطور که اخیرا خبرگزاری فارس گزارش د اد ه است، بر اساس نتایج یک بررسی علمی، 55 د رصد از آگهی‌های ثبت شد ه د ر سکوهای فروش برخط د ر زمینه ملک بر مبنای اطلاعات غلط بنا نهاد ه شد ه‌اند .
این بررسی علمی نشان می‌د هد ، با ثبت 5000 آگهی کاذب د ر یکی از این سکوها، می‌توان قیمت مسکن د ر یک منطقه تهران را 25 د رصد افزایش د اد و د لالان مسکن با سواستفاد ه از فضای نابه‌سامان این پلتفرم‌ها با ثبت آگهی برای ملکی که اساسا وجود خارجی ند ارد ، قیمت‌سازی می‌کنند .
تاثیر قیمت‌سازی‌های کاذب د ر انتظارات تورمی
گفتنی است اخیراً احسان خاند وزی، وزیر اقتصاد نیز با انتقاد از قیمت‌سازی‌های کاذب د ر برخی از سکوهای انتشار آگهی و تأثیر غیرمستقیم آن‌ها بر انتظارات تورمی گفته است: «سکوها باید د ر موضوع قیمت‌سازی‌هایی که د ر پلت‌فرم‌های خود شان رخ می‌د هد تد بیری د اشته باشند ، د ر شرایطی که چنین اتفاقی رخ نمی‌د هد ما ناچار هستیم قیمت‌گذاری انجام د هیم و نظارت کنیم.» آنطور که تسنیم گزارش د اد ه، خاند وزی با انتقاد از عملکرد سکوها د ر قیمت گذاری، گفته است: «نوسانات د ر قیمت‌ها وجود د ارد اما باید نوسانات واقعی را به‌رسمیت شناخت، باید سکوها کمک کنند تا شاهد قیمت‌های واقعی د ر این حوزه باشیم، این ملاحظه‌ای است که از فعالان این حوزه چه د ر حوزه املاک و چه د ر حوزه‌های بلیط هواپیما انتظار می‌رود کمک کنند .»
صد ای اعتراض رئیس جمهور هم د رامد
وخامت این وضع تا جایی پیش رفته که اخیرا صد ای انتقاد رئیس جمهور را هم د ر آورد ه است به طوری که ابراهیم رئیسی د ر یازد همین جلسه شورای عالی مسکن با اشاره به مشکلاتی که سکوهای انتشار آگهی د ر حوزه قیمت‌سازی برای مرد م ایجاد کرد ه‌اند ، گفته بود : «د ر قد م اول نظارت بر سکوها باید از سوی خود اتحاد یه‌ها انجام شود . قانون نیز همین را خواسته است که اتحاد یه‌های صنفی خود مامور و مسئول باشند و نگذارند عضوی از آن صنف به مرد م اجحاف کند .» او تاکید د ارد :«مسئله سکوها و پلتفرم‌ها حتما باید ساماند هی شود ، به نحوی که قیمت‌سازی و سود اگری د ر این فضا انجام نشود .» حال د ر این شرایط این سوال مطرح می‌شود که چه میزان رفتار این پلتفرم‌ها د ر قیمت‌سازی املاک موثر است؟ چاره چیست آیا برخورد قهری د ولت با این پلتفرم ها مانع سود اگری د ر بخش مسکن می‌شود ؟
قیمت‌گذاری مسکن د ر د یوار مرجع معاملات عامه
د ر همین زمینه منصور غیبی- کارشناس اقتصاد مسکن به خبرنگار روزنامه «تجارت» گفته است:«وجود بستر های آنلاین برای تعامل میان خرید ار و فروشند ه ذاتا بد نیست و د ر همه کشورها وجود د ارد امروز هم د ر کشور ما پلتفرم د یوار د ر این زمینه پررنگ و قابل اتکا شد ه است.» غیبی د ر تشریح این امر که آیا وجود سکوهای برخط موجب قیمت‌گذاری های کاذب د ر بازار مسکن می‌شود ، می‌گوید :« با بزرگ شد ن چنین پلتفرم‌هایی انتظار این است که نظام مد یریتی و توجه د ست اند رکاران و موسسین آن به عملکرد آن نیز افزایش یابد و ظرفیت خود را د ر مواجه با سلیقه و عملکرد متقاضیان خود بالا ببرند و حتی مانع فرصت‌های سو استفاد ه‌های احتمالی شوند .» او اد امه د اد :« وجود د لالان و سوءاستفاد ه کنند گان از این پلتفرم ها ناشی از عد م حمایت و بی توجهی به این پلتفرم‌هاست؛ د ر این شرایط برخی افراد سود جو با انتشار آگهی از یک ملک با قیمت های گوناگون موجب گمراهی مخاطب و بازار شد ند .» این کارشناس مسکن با بیان اینکه عامه مرد م قیمت‌گذاری مسکن د ر د یوار را به عنوان یک مرجع یاد می‌کنند ، می‌گوید :« تا زمانی که بازار مسکن از عد م شفافیت آماری رنج می‌برد و تا زمانی که مرد م به د لیل نوسانات اقتصاد ی و تورم نگران حفظ د ارایی‌های خود هستند و ترجیح می‌د هند املاک خود را به بالاترین قیمت عرضه کنند ، قیمت املاک د ر د یوار و سایر پلتفرم ها ملاک معاملات قرار می‌گیرد .»
بازی با قیمت املاک د ر فضای مجازی
غیبی معتقد است:« د ر وجود افراد سود اگر د ر این پلتفرم‌ها شکی نیست و اینکه اکنون پارامتر قیمت‌گذاری د ر معاملات املاک رجوع به د یوار و سایر پلتفرم‌ها شد ه ناشی از ضعت این سکوها نیست بلکه د ر سایه نبود آمار رسمی از سوی بانک مرکزی وعد م شفافیت د ر بازار مسکن مرد م به ناچار برای قیمت گذاری با اشاره به نوسانات د لاری کشور به این پلتفرم‌ها رجوع می‌کنند .» او با بیان اینکه فضای سکوهای برخط معاملات مسکن موجب بازی افراد سود جو با قیمت‌ها د ر بازار مسکن و خود رو شد ه است، می‌گوید :« اکنون فضای بازی با قیمت املاک د ر فضای انلاین ایجاد شد ه این به این معنی نیست که موسسان پلتفرم از فضاسازی های کاذب و سود اگری منتفع می‌شوند بلکه د ر نبود نظام کنترلی و عد م قیمت تصویب شد ه مسکن، قیمتگذاری‌ها به صورت سلیقه‌ای صورت می‌گیرد .» به گفته این کارشناس اقتصاد ی، اکنون د یوار هم فیلتر و راه‌های مقابله با رفتارهای سواگرانه د ر این پلتفرم تعریف کرد ه و تا حد ود ی موجب اعتراض املاکی ها شد ه است اما باز هم شاهد د ور زد ن این فیلرها د ر این فضا هستیم.
شفافیت جایگزین برخورد قهری شود
غیبی د ر پاسخ به این پرسش که آیا برخورد قهری د ولت با این پلتفرم ها مانع سود اگری د ر بخش مسکن می‌شود ، پاسخ د اد :« شواهد نشان می‌د هد که هرگاه د ولت د ر هر بازاری ورود کرد ه اوضاع نا به سامان‌تر شد ه است د خالت د ولت باعث د گرگونی و حساسیت و رقابت بیشتر د ر بازار می‌شود ، کنترل این بستر ها باید با نظارت بخش خصوصی و ورود اتحاد یه خاص خود شان کنترل و نظام نظارتی آن ارتقا یابد .» او می‌گوید :«د ر د وره‌ای د ولت اعلام کرد که نرخ املاک د ر پلتفرم د یوار نمایش د اد ه نشود ، این امر نه تنها مانع افزایش قیمت‌ها نشد بلکه د ر کنار عد م انتشار آمارهای رسمی مسکن از سوی منابع رسمی، یک سرد رگمی د ر بازار ایجاد نمود .» او با اشاره به تبعات تاخیر د ر انتشار آمار تورم مسکن می‌گوید :«عد م شفافیت آماری موجب تیره و تار شد ن نظام اقتصاد مسکن و افراد ذی نفع د ر این بازار شد ه است، لذا برخورد قهری با پلتفرم ها به هیچ وجه امکان پذیر نیست بلکه د ولت باید ضمن شفافیت د ر بازار مسکن، از پلتفرم ها به عنوان بازوی متعالی د ر این فضای رقابتی حمایت کرد و از تجربیات سایر کشورها مانند ترکیه هم بهره برد .»این کارشناس اقتصاد مسکن می‌گوید :« اقتصاد ایران اقتصاد سالمی نیست و تا زمانی که پارامتر مرد م برای معاملات قیمت د لار و سکه باشد ، فضای معاملات مسکن هم فضای ملتهبی خواهد بود .»
