گروه اقتصاد کلان – صدیقه بهزادپور: افزایش افسارگسیخته نقدینگی و تورم و به دنبال آن، کاهش معنادار ارزش ریال و افت قدرت خرید مردم، از مسائل مهم اقتصادی و معیشتی کنونی جامعه است که دولت سعی می کند با اتخاذ روش های مختلف نسبت به جمع آوری نقدینگی های موجود در بازار اقدمی کند، هدایت نقدینگی ها به بازار سرمایه و بورس یکی از این سیاست ها محسوب می شود که به گفته کارشناسان دولت سیزدهم در این زمینه عملکرد خوبی نداشته و هنوز نتوانسته است جو بی اعتمادی حاکم بر جامعه پس از ریزش سنگین بورس در سال 1399 را بهبود بخشد و اولویت اکثر مردم همچنان سرمایه گذاری در بازارهایی مانند ارز، طلا و... است. صاحبنظران معتقند بهبود بازار سرمایه با توجه به بودجه انقباضی سال آینده نیازمند اجتناب از رویه دستوری در این بازار و واگذاری امور به بخش خصوصی و توسعه کمی و کیفی صندوق های سرمایه گذاری و ... است.
فرصت از دست رفته حضور بورس اولی ها به بازار سرمایه
به گزارش «تجارت»، سعید درخشانی کارشناس بازار سرمایه در این باره به خبرنگار ما گفت: ورود سرمایه های مردمی پس از دعوت دولت از مردم برای ورود به بورس، درصورت هدایت صحیح و عملکرد مطلوب می توانست رونق اقتصاد کشور را به همراه داشته باشد و مردم به جای حضور در بازارهای غیرمولد مانند بازار ارز و طلا و... با حضور در بورس و انتقال سرمایه های خود، سهمی موثر در رشد و رونق تولید نیز داشته باشند، اما با توجه به آنچه که اتفاق افتاد و ریزش سنگین بورس در آن سال ها، تنها دستاورد عملی آن، بی اعتمادی مردم به این بازار بود که اثر آن تا کنون نیزبرجای مانده است و با وجود اقدامات مختلف برای بازگشت اعتماد مردم، همچنان پایه های آن لرزان است و صاحبان سرمایه خرد و کلان حضور در بازار ارز و طلا را بر فعالیت در بورس ترجیح می دهند.
کاهش قیمت گذاری دستوری دولت در بورس
این کارشناس بهبود قانون تجارت و کاهش حضور مستقیم و دستوری دولت در این بازار را شرط بهبود وضعیت در این زمینه دانست و افزود: بازار سرمایه باید به دور از دستورات آنی و بدون پشتوانه دولت، قابل پیش بینی و اعتماد باشد و به این ترتیب با بهبود وضعیت آن، رونق به این بازار برگردد و به این ترتیب با هدایت سرمایه های سرگردان در جامعه شرایط برای بهبود فعالیت در بخش مولد نیز میسر شود، این در حالی است که در حال حاضر بانک ها متولی اصلی تامین مالی بنگاه های اقتصادی هستند که سهمی بالغ بر 90 درصد در حوزه های مختلف دارند که در مقایسه با سهم 50 درصدی دیگر کشورها، از وضعیت نامطلوبی برخوردار است و به این ترتیب کاملاً مشخص است بازار سرمایه حضور و نقشی کاملاً کم رنگ در حوزه تولید دارد و به شدت نیازمند اصلاحات است. درخشانی یادآور شد: بانک ها در حال حاضربرای واگذاری تسهیلات و ... به شدت تحت فشار هستند، از این رو سیاست گذار پولی باید به این نکته توجه کند که افزایش نرخ بهره رویکرد مطلوبی تلقی نمیشود، چرا که بازار سرمایه در این میان آسیب خواهد دید.
راهکارهای بهبود بازار سرمایه
او درباره راهکارهای بهبود این بازار گفت: تقویت نهادهای مالی، فرموله شدن نرخ خوراک گاز و.. برای مدتی متناسب با شرایط اقتصادی کشور، خروج از رویه قیمت گذاری دستوری، حمایت از بخش خصوصی به شکل واقعی و... از جمله راهکارهایی است که می تواند بازار سرمایه را به دایره ای امن برای فعالیت در سطوح مختلف تبدیل کند، به این منظور دولت باید با راه اندازی تیم اقتصادی هماهنگ و کاردان سعی در هماهنگی سیاست های اخذشده در این حوزه را توقیت سازد و حضور خود در بورس را نیز کوچک سازد، چرا که پیش از این نیز شاهد بودیم که از زمانی که صندوق های سرمایه گذاری بزرگ شدند، بازار ثبات بیشتری پیدا کرد و این بازار کارآمد شد و نوسان قیمت هم کمتر شد. این کارشناس اضافه کرد: البته بدیهی است نوسانات نرخ ارز عامل اصلی در رشد نرخ تورم در کشور به شمار می آید که البته خود نیز تحت تاثیر تحریم و پیامدهای ناشی از آن است، چرا که در حقیقت بهبود شاخص تورم در گرو افزایش تولید است که آن هم نیازمند رشد و توسعه تولید است که البته تحت شرایط تحریم این امکان وجود ندارد.
پیش بینی بورس در سال آینده
درخشانی درباره پیش بینی بورس در سال آینده گفت: قطعاً با وجود مشکلاتی چون تحریم و ... امکان حل صد درصدی مشکلات موجود در این زمینه وجود ندارد، اما در صورتی که دولت به شکل جدی در صدد حمایت از بخش خصوصی و قابل پیش بینی بودن بورس و بازار سرمایه، با اجتناب از تصمیماتی آنی و حضور مستقیم خود برآید، می توان به بهبود این بازار و افزایش تمایل مردم برای حضور در این بازار و رونق سرمایه گذاری ها در این بخش باشیم.
بورس زیر سایه رکود اقتصاد
برخلاف روند مثبت شاخص کل بورس در روز گذشته «برزو حق‌شناس» کارشناس بورس معتقد است بازار همچنان تحت تاثیر رکود اقتصادی قرار دارد. او در این باره گفت: بازار در حدود یک ماه گذشته یک روند صعودی داشته، اما وقتی کلیت اقتصاد ما در رکود به سر می‌برد بورس نیز در سایه آن قرار می‌گیرد. همچنین یک مقدار فشار عرضه‌ها بالا رفته و سمت تقاضا ضعیف شده و به طور کلی بازار در انتظار یک محرک است.محرکی که به گفته وی می‌تواند نرخ دلار باشد، می‌تواند جدی‌تر شدن بحث تجدید ارزیابی دارایی‌ها باشد. اما نمای کلی بازار، رکودی است به آن معنا که نه مثبت قوی می‌خورد نه منفی قوی. از همین رو به نظرم بازار سرمایه در پایان هفته متعادل رو به مثبت خواهد بود.
بورس ایران در ردیف باارزش‌ترین بورس‌های جهان
جدیدترین آمار فدراسیون جهانی بورس‌ها نشان می‌دهد در ۱۰ ماه سال ۲۰۲۳، بورس و فرابورس ایران با رشد ارزش بازار در میان پربازده‌ترین بورس‌های دنیا جای گرفتند. به طوری که در ماه اکتبر ارزش بورس و فرابورس در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، ۴۷.۹ و ۴۵ درصد افزایش داشت؛ اما آیا این به معنای مطلوبیت عملکرد بازار نیز هست؟ بورس ما در حال حاضر از لحاظ ارزش جایگزینی بله مثبت است. ارزش دلاری بازار ما چیزی در حدود ۱۸۸ تا ۱۹۰ میلیارد دلار است. اما اگر دخالت‌های دولت و قیمت گذاری دستوری که آن‌ها تحمیل می‌کنند را بخواهیم در نظر بگیریم، همه این‌ها ریسک‌هایی است که در حال حاضر متوجه بازار سرمایه است که به دست اندازی به سود شرکت‌ها منجر شده است. برای نمونه جنجال‌های خودرویی. در حال حاضر تفکراتی در کشور رایج شده که بورس موجب افزایش قیمت می‌شود. در سوی دیگر عده‌ای هم می‌گویند قیمت آن کاهش خواهد یافت. جواب من به دو گروه این است که بورس در هیچ جای دنیا نه باعث افزایش قیمت است نه سبب کاهش آن. بورس مکانیزم کشف قیمت است؛ یعنی عرضه و تقاضا به طور شفاف قیمت را تعیین می‌کند و دلال را از میان برمی‌دارد.
غنیمت شمردن اعتمادبازیافته مردمی
بر اساس این گزارش؛ کارشناسان بر این باورند، سیاست گذاران باید با دقت مراقب باشند تا دستاوردهای ناچیز در بازار سرمایه و اعتمادسازی مردم در این خصوص را به راحتی از دست ندهند چرا که به سرعت حجم بزرگی از نقدینگی ها به بازار ارز و طلا هجوم می برد که البته کنترل آن به راحتی ممکن نیست، از این رو برای کنترل نقدینگی و انتقال سرمایه ها به بخش مولد و تشکیل سرمایه گذاری برد – برد ، بهترین گزینه «بورس» تلقی می شود که هم مردم در فضایی امن و قابل پیش بینی از سرمایه گذاری خود منتفع شوند و هم دولت با هدایت مطلوب سرمایه ها به سمتِ شرکت های تولیدی گام های پایدارتری در بخش تولید بردارد و مدیریت مطلوبی هم بر حجم نقدینگی های موجود در جامعه انجام می دارند و بازارهای موازی مانند ارز و ... را حذف یا بسیار کمرنگ می کند.
