كارشناسان ميگويند یکی از مهمترین دلایل كاهش آمار تجارت خارجي ايران به
خصوص در بخش واردت طي ماههاي گذشته، رکود حاکم بر اقتصاد و کاهش واردات
کالاهای واسطهای عنوان میشود که نشان دهنده کاهش تولید در کشور و در
نتیجه آن کاهش صادرات نیز میتواند باشد. پيش از اين نيز مسعود خوانساری،
رئیس اتاق بازرگانی تهران در خصوص کاهش آمار تجاری کشور که نشان دهنده
وضعیت رکود اقتصادی و تشدید آن است هشدار داده است.
با اين حال روز گذشته
محمدرضا مودودی، معاونکل سازمان توسعه تجارت اعلام كرد كه طبق آمار تجاری
11 ماهه سالجاری صادرات غیرنفتی 1.681 میلیارد دلار از واردات پیشی گرفت و
بدین ترتیب برای نخستین بار در طول تاریخ کشورمان تراز تجاری مثبت شده
است.
براساس آمار تجاری 11 ماهه سال جاری صادرات غیرنفتی 1.681 میلیارد
دلار از واردات پیشی گرفت و بدین ترتیب برای نخستین بار در طول تاریخ
کشورمان تراز تجارت غيرنفتي كشورمان در وضعيت مثبت قرار گرفت.
پیشی گرفتن
صادرات غیرنفتی ایران از واردات در شرایطی اتفاق افتاده که صادرات غیرنفتی
با احتساب میعانات گازی به رقم 38 میلیارد و 758 میلیون دلار رسید و در
همین مدت واردات کشور 37 میلیارد و 77 میلیون دلار ثبت شد و با این احتساب
تراز تجاری نسبت به مدت مشابه سال قبل 191 درصد بهبود یافته است.
شرایط
سال 94 برای تولید و تجارت ایران، شرایطی کاملا متفاوت از سالهای گذشته
بوده است. در 11 ماهه سال جاری ارزش صادرات غیرنفتی بدون احتساب میعانات به
32 میلیارد و 539 میلیون دلار رسیده است.
از طرف ديگر در حالی که ارزش
صادرات غیرنفتی بدون احتساب میعانات گازی نسبت به مدت مشابه سال قبل 1.5
درصد کاهش داشته، کل حجم تجارت ایران در این مدت به دلیل کاهش قیمت جهانی
نفت و رکود اقتصادی دنیا با افت 14.5 درصدی مواجه شده است.
با اين حال
صادرات صنعتی کشور به لحاظ ارزشی با 4.8 درصد رشد، بیشترین حجم صادرات
غیرنفتی را به خود اختصاص داده است.
گزارشهاي سازمان توسعه تجارت نشان
ميدهد كه طي 11 ماهه امسال محصولات صنعتی رکورددار صادرات غیرنفتی 11 ماه
سال جاری بودند.
همچنين صادرات محصولات پتروشیمی نیز به لحاظ ارزشی در همین
مدت 1.8 درصد رشد کرده که نشان میدهد صادرات اقلام صنعتی دوره سخت رکود
را با موفقیت سپری کرده و عملکرد صادرکنندگان صنعتی در این مدت قرین توفیق
بوده است.
همچنين بررسيها نشان ميدهد كه كاهش خامفروشی در 11 ماهه
سالجاری از مهمترين دستاوردهاي تجاری امسال بوده است. متوسط قیمت هر تن
کالای وارداتی در 11 ماه سالجاری نسبت به دوره مشابه سال قبل 4.7 درصد
کاهش و متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی در همین دوره زمانی 4.9 درصد افزایش
را نشان میدهد که گامی مثبت در تراز تجاری کشور محسوب میشود و گویای
صادرات کالا با ارزش افزوده بالاتر است.
در 11 ماهه سال جاري بیشترین کاهش
به لحاظ ارزشی در صادرات غیرنفتی به محصولات معدنی با 43 درصد و پس از آن
فرش و صنایع دستی با 18 و بالاخره محصولات کشاورزی با ۱۶ درصد تعلق دارد و
میعانات گازی نیز به دلیل افت قیمت جهانی با کاهش ارزش صادراتی مواجه شدند.
در
۱۱ ماهه سال ۹۴، واردات کالا نیز به لحاظ ارزشی نسبت به مدت مشابه سال قبل
نزدیک به 23 درصد افت داشته و به زحمت از مرز ۳۷ میلیارد دلار عبور کرده
است.
در سبد اقلام وارداتی، مواد مصرفی با 25.4 درصد، بیشترین حجم کاهش را
به لحاظ ارزشی داشته و بعد از آن به ترتیب مواد اولیه و واسطهای در حدود
24.2 درصد و کالای سرمایهای با ۲۲ درصد افت، در ردههای بعدی قرار دارند.
همچنين ۱۰ قلم اولیه صادراتی گازهای نفتی، هیدروکربورها، میعانات، محصولات
پتروشیمیایی و آهن و پسته و ۱۰ قلم عمده وارداتی، انواع محصولات استراتژیکی
کشاورزی نظیر غلات و قطعات خودرو و ماشینآلات صنعتی و تجهیزات الکترونیکی
هستند.
آمارهای 11 ماهه تجارت خارجی ایران در سال 1394 گرچه از افت محسوسی
نسبت به سال 93 خبر میدهند، اما واقعیت این است که این افت بیشتر در بخش
مواد خام و مواد اولیه نظیر سنگهای معدنی و محصولات پایه نفتی و میعانات
گازی رخ داده و بخش صنعتی با ارزش افزوده بالا کارنامه قابل قبولی از خود
در این مدت ارائه داده است.
كاهش صادرات غيرنفتي طي 11 ماه
در همين
حال گمرک اعلام کرد در ۱۱ ماهه امسال میزان صادرات غیرنفتی کشورمان به ۳۸
میلیارد و ۷۵۸ میلیون دلار رسید که در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۱۶.۶۹
درصد کاهش داشت. حجم تجارت خارجی کشورمان در 11 ماهه سالجاری به 75 میلیارد
و 835 میلیون دلار کاهش یافته است. واردات کشورمان در مدت یاد شده به 37
میلیارد و 77 میلیون دلار رسید که این میزان واردات 23.33 درصد کمتر از مدت
مشابه سال قبل بوده است. همچنین در11 ماهه امسال میزان صادرات غیرنفتی
کشورمان به 38 میلیارد و 758 میلیون دلار رسید که در مقایسه با مدت مشابه
پارسال 16.69 درصد کاهش داشت.
اقلام عمده صادرات غیرنفتی در مدت یاد شده
شامل گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی شکل، پروپان مایع شده و قیر نفت
بوده و عمدهترین خریداران کالاهای صادراتی کشورمان هم به ترتیب چین، عراق،
امارات متحده عربی، افغانستان و هند بودهاند.
عمده واردات کشورمان هم به
ترتیب به ذرت دامی با سهم 3 و 47 صدم درصدی از کل ارزش واردات، گندم با 2 و
یک صدم درصد، لوبیای سویا با یک و 85 صدم درصد، برنج با یک و 68 صدم درصد و
قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل سواری با یک و 63 صدم درصد اختصاص دارد که
به ترتیب از کشورهای چین، امارات متحده عربی، کره جنوبی، ترکیه و سویس
وارد کشور شده است.