گروه اقتصاد کلان: تجربه رشد بالای اقتصادی در کشورهای مختلف دنیا نشان می‌دهد که تمامی کشورهایی که در غرب و شرق به حد بالایی از رشد و همین طور تورم‌هایی پایین دست پیدا کرده‌اند از یک برنامه مدون توسعه برخوردار بودند که توانستند در چارچوب آن از طریق سرمایه‌گذاری و یا بهره‌وری به رشد اقتصادی برسند. کشورهای جنوب شرق آسیا که به ببرهای شرق معروف هستند نمونه‌های مشخص و بارز این الگو از توسعه یافتگی هستند.
به گزارش «تجارت آنلاین»، در ایران با وجود تدوین هفت برنامه توسعه اما اهداف این برنامه‌ها در عمل محقق نشده‌اند و شکاف میان ایده‌آل‌ها و سیاستگذاری‌هایی که منجر به اهداف نشده زیاد بوده‌اند. بنابراین از نگاه کارشناسان در وهله اول تغییر نگاه سیاستگذاران برنامه‌های بالادستی به مفهوم توسعه است. برای توسعه تعاریف متنوعی ارائه شده است. اگر بخواهیم تعریفی تقریبا جامع و مانع داشته باشیم بایستی بیان کرد که توسعه عبارت است از افزایش قابلیت‌ها و ظرفیت‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی جوامع مختلف. با این رویکرد، دیگر توسعه صرفا یک مفهوم کمّی با گرایش اقتصادی نیست. در حقیقت، توسعه از یک مفهوم کمّی به کیفی تبدیل می‌شود. توسعه یک کشور یعنی مولفه‌هایی؛ مانند رشد اقتصادی، شاخص‌های بهداشت و سلامت، امید به زندگی و رضایتمندی شهروندان افزایش یابد.
در جامعه توسعه‌یافته همچنین شاهد جلب مشارکت اجتماعی و سیاسی شهروندان در عرصه تصمیم‌سازی، بهبود توزیع و درآمد بین آنها و کاهش فقر هستیم. بدین‌ترتیب فروع مختلفی برای توسعه؛ از قبیل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، انسانی، فرهنگی، صنعتی و غیره ارائه شده است. تمام این فروع نیز مبتنی بر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی برای افزایش و قابلیت و ظرفیت جوامع در حوزه‌های مختلف است».
واقعیت این است که متاسفانه ما در ایران بستر مناسبی برای تشویق سرمایههای داخلی به سمت تولید نداریم. عواملی؛ مانند بی‌اعتمادی به دولت‌ها، پیش‌بینی ناپذیری تحریم‌های اقتصادی، فرآیند طولانی اخد مجوز تولید، عدم پشتیبانی بانک‌ها و غیره باعث کاهش میزان استفاده از سرمایههای داخلی در ایران شده است.
در حالی که دولت سیزدهم عمدتا با شعارهای اقتصادی سر کار آمد اما به اعتقاد بخشی از کارشناسان این دولت چندان نگاه توسعه محور ندارد. یک کارشناس اقتصادی با بیان اینکه دیدگاه دولت سیزدهم یک دیدگاه سنتی است که با آن ایران به سمت توسعه و پیشرفت حرکتی نخواهد داشت، اظهار داشت: اگر خواهان پیشرفت هستیم، به طور قطع پیشرفت با روش سنتی محقق نمی‌شود. توسعه یک امر ابدی نیست بلکه یک علم است حال اینکه هر چند شعار این افراد از علم گوش فلک را کَر می‌کند اما در عمل با علم روز مخالف هستند.مهدی پازوکی در گفت‌وگو با ایلنا درباره دلایل حذف واژه «توسعه» از عنوان سیاست‌های کلی برنامه هفتم اظهار داشت: واژه توسعه در حالی از برنامه هفتم حذف شده که ایران امروز به توسعه و برنامه توسعه نیاز دارد و کسانی که پیش‌نویس سیاست‌های کلی برنامه هفتم را تهیه کردند یک طرز تفکری دارند که توسعه را یک مفهوم غربی می‌دانند، در حالی که توسعه یک علم است و امروز در دانشگاه‌های اول دنیا گرایش اقتصاد توسعه یکی از مهمترین گرایش‌های علم اقتصاد محسوب می‌شود. وی ادامه داد: امروز اقتصاد کلان کشورهای در حال توسعه اقتصاد توسعه است و اگر برنامه‌ای معطوف به برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نباشد، این برنامه نمی‌تواند راهگشا باشد. حال اینکه متاسفانه عده‌ای به دلیل ناآگاهی از علم و از تحولات اقتصاد کشورهای توسعه یافته، به‌جای واژه توسعه از واژه پیشرفت استفاده کردند. این در حالی است که پیشرفت ترجمه لغت progress است و توسعه ترجمه لغت Development است و این دو کلمه در مفهوم بسیار متفاوت از هم هستند و معنای متفاوتی دارند. این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه به طور قطع این طرز تفکری که توسعه را یک مفهوم غربی می‌داند و می‌خواهد آن را از ادبیات برنامه‌ریزی اقتصادی حذف کند، نمی‌تواند در جهان حرفی برای گفتن داشته باشد، گفت: باید بدانیم برنامه‌ریزی در ایران اگر توسعه‌ای نباشد و عزم ملی برای دستیابی به توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی وجود نداشته‌باشد به طور قطعه آن برنامه‌ریزی محکوم به شکست خواهد بود. پازوکی افزود: برنامه‌ریزی باید توسعه‌ای باشد و امروز یکی از مهمترین موضوع اقتصادی توسعه پایدار و توسعه متوازن است. توسعه پایدار است که می‌تواند که در عین حال با رسیدن به توازن منطقه‌ای، محیط زیست را حفظ کند و اساسا توسعه یک مقوله چند وجهی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. به همین دلیل است که برای تعریف توسعه باید دید کشورهای که توسعه یافته چه ویژگی‌هایی دارند که سایر کشورها فاقد این ویژگی‌ها هستند. این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه توسعه فرآیندی است که در طی آن، مبنای علمی و فنی تولید از سنتی به مدرن متحول میَ شود و دراین شرایط است که آن جامعه به سمت تحول رهنمون خواهد شد، ادامه داد: قطعا با تفکر سنتی و دوران قبل از انقلاب صنعتی نمی‌توان جهان توسعه یافته را اداره کرد و به عبارت دیگر جهان مدرن را اندیشه‌های مدرن اداره می‌کند و نه ابزارهای مدرن. اقتصاد توسعه‌یافته این را تایید می‌کند که با یک مدیریت سنتی نمی‌توان یک جامعه صنعتی را اداره کرد و دراین فضا به طور قطع دچار پارادوکس خواهیم شد. وی با اشاره به عدم توفیق و موفقیت برنامه گذشته گفت: در واقع توسعه باید در عمل باشد و نه در شعار و حرف. مردم باید توسعه متوازن، توسعه منطقه‌ای و عزم ملی برای تحقق برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ای را احساس کنند و در توسعه مشارکت هستند و اساسا برنامه توسعه به مردم ختم می شود. پازوکی با بیان اینکه دیدگاه دولت سیزدهم یک دیدگاه سنتی است که با این دیدگاه ایران به سمت توسعه و پیشرفت حرکتی نخواهد داشت، اظهار داشت: اگر خواهان پیشرفت هستیم، به طور قطع پیشرفت با روش سنتی محقق نمی‌شود. توسعه یک امر ابدی نیست بلکه یک علم است حال اینکه هر چند شعار این افراد از علم گوش فلک را کَر می‌کند اما در عمل با علم روز مخالف هستند. این کارشناس اقتصادی افزود: با این دیدگاه سنتی نه تنها به توسعه دست پیدا نمی‌کنیم بلکه نسبت به کشورهای همسایه عقبگرد خواهیم داشت کما اینکه این اتفاق هم افتاده و در حالیکه طبق سند چشم انداز باید حرف اول در منطقه آسیای جنوبی غربی را می‌زدیم اما نه تنها به این جایگاه نرسیدیم بلکه فاصله ایران از کشورهای حاشیه جنوب خلیج فارس و همسایه‌های شمالی به مراتب بیشتر شده و در این شرایط ایران به طور جدی نیاز به تحول سیستماتیک دارد.
