دکتر مسیح انصاری
مشاور واحدهای صنایع غذایی
در اواخر دسامبر سال ۲۰۱۹ یک کرونا ویروس جدید (کووید-۱۹) به عنوان علت تعداد قابل توجهی از یک بیماری تنفسی انسانی در چین مشخص شد. شیوع آن برای اولین بار در شهر ووهان کشف شد که قطب اصلی اقتصادی و حمل و نقل داخلی و بین المللی در چین است. طی مدت کوتاهی ویروس کشنده جهان را به سمت وارونه خود سوق داده است
بطوریکه تا کنون ۱۱۸ کشور را مبتلا، بیش از ۱۲۵۰۰۰ نفر آلوده و بیش از ۴۶۰۰ نفر کشته است. شهرها در حالت قرنطینه، اعلان محدودیت سفر، نصب تعطیلی بر درب کارخانهها، همچنین بهم ریختگی در تجارت جهانی، جهانگردی، سرمایه گذاری و زنجیرههای عرضه دیده میشود.
در حال حاضر محدودیت در حرکت کالا و مردم میتواند فراتر از تأثیر مستقیم بر سلامتی، عواقب اقتصادی و اجتماعی مهمی بر معیشت مردم بویژه آسیب پذیرترین گروهها منجمله شاغلان در بخش کشاورزی، خدمات، گردشگری، خرده فروشی، حمل و نقل و رستورانها داشته باشد. شورای سفر و گردشگری جهان هشدار داد که شیوع کرونا در جهان احتمالاً به ۵۰ میلیون شغل لطمه می زند. انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی (یاتا) اعلام کرد که شرکتهای هواپیمایی در سال جاری میلادی احتمالاً ۲۹ میلیارد دلار ضرر خواهند کرد. بر اساس برآورد برخی کارشناسان این معضل میتواند بین ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار به اقتصاد ایران خسارت وارد کند. همچنین تداوم تعطیلی مشاغل و ماندن مصرف کنندگان در منزل سختترین ضربه را به اقتصادهای محلی وارد میکند، در این حال بیشترین آسیب دیده میتوانند شرکتهای متوسط و مشاغل کوچک باشند زیرا زنجیرههای عرضه محصولات آنها به دلیل محدودیت حمل و نقل و حرکت مردم مختل میشود. لذا راهکارهای زیر بمنظور تعدیل تأثیر شدید کرونا ویروس بر عملکرد صنایع تبدیلی و غذایی کشاورزی پیشنهاد میگردد:
۱- رصد کشت: حصول اطمینان از اینکه كشاورزان بعنوان منابع تأمین مواد اولیه مورد نیاز واحدهای صنایع تبدیلی و غذایی کشاورزی، با وجود شیوع کرونا ویروس جدید، فصل كاشت را از دست ندهند، زیرا از دست دادن فصل کاشت بر بنیاد اقتصادی و ثبات اجتماعی تأثیر خواهد گذاشت.
۲- افدامات پیشگیرانه: واحدهای صنایع تبدیلی و غذایی کشاورزی در راستای اجرای اقدامات پیشگیرانه برای محافظت از کارکنان خود تلاش کرده، اقلام شامل ارائه ماسک صورت و ضدعفونی کننده دستی، نصب غربالگری درجه حرارت بمنظور مکانیسمهای نظارت بر سلامت کارکنان خود را در سراسر سیستم بعمل آورند. ۳- تأمین مواد اولیه: امکان دسترسی واحدهای صنایع تبدیلی و غذایی کشاورزی به منابع تأمین مواد اولیه مورد نیاز بویژه با توجه به ایجاد محدودیت در ترددها و مشکلات ناشی از حمل و نقل و لجستیک داخلی و بین المللی و حرکت کالا و مردم.
۴- تداوم فروش: امکان تداوم دسترسی واحدهای صنایع تبدیلی و غذایی کشاورزی به بازارهای داخلی و بین المللی علیرغم تعطیل شدن کسب و کارها و محدودیت در گردش کالا و تردد مردم. در این حالت کشاورزان نیز نمیتوانند محصولات خود را در بازارها بفروشند.
۵- تثبیت قیمتها: از آنجایی که غالب واحدهای صنایع تبدیلی و غذایی کشاورزی در کشور شرکتهای متوسط و کوچک بوده، در معرض بیشترین آسیب دیدگی قرار دارند زیرا زنجیرههای تأمین و عرضه محصولات آنها به دلیل محدودیت حمل و نقل و تردد مردم مختل میشود که در نهایت منجر به افزایش قیمت تمام شده محصول نهایی شده و امکان از دست دادن بازارهای هدف وجود دارد. با عنایت به موارد بالا وزارتخانههای متولی امر تولید و توزیع باید به دقت وضعیت واحدهای صنایع تبدیلی و غذایی کشاورزی را رصد کرده و اقداماتی در راستای کاهش فشار و ایجاد بستر مناسب بمنظور اجرای راهکارهای فوق انجام دهند.
