گروه راه و مسکن: روز گذشته شرکت هواپیمایی آسمان توضیحات جدیدی درباره سقوط هواپیمای تهران - یاسوج که هفته گذشته رخ داد ارائه کرده است که شامل نکات بسیار قابل توجهی است. 1- هواپیمای ATR که ازتهران به یاسوج پرواز کرد هیچ مشکلی به لحاظ فنی نداشت و این امر مورد تایید سازمان هواپیمایی کشوری است. ۲- مرحوم خلبان فولاد ازخلبانان زبده هواپیمایی آسمان که بیش از۳۰۰۰ ساعت پرواز در رزومه خود داشت و چهارصد مرتبه به شهر یاسوج پرواز کرده بود. ۳- خلبان قبل از پرواز، گزارش هواشناسی را مشاهده کرده وآن‌را امضا کرده بود.۴- دکترعلایی مدیر عامل آسمان دارای دکترای مدیریت از دانشگاه تهران، دانشیار و استاد دانشگاه با سابقه ۱۵سال مدیریت درصنعت هوانوردی کشور اعم از نظامی وسیویل است. ۵- درمدیریت آسمان، کمترین ریسک دیده نشده و علی‌رغم‌محدودیت ها، اصرار بر رعایت قانون، آیین نامه و دستورالعمل وجود دارد. ۶- صبح روزحادثه، ستادی درسازمان هواپیمایی کشوری تشکیل و از همه از جمله مدیرعامل آسمان خواسته شد از هرگونه اظهارنظرخودداری نمایند و تنها از یک کانال اطلاع رسانی شود. دلیل سکوت و عدم اظهارنظر، همین است. ۷- آقای دکتر علایی و گروهی ازمدیران آسمان از روز یکشنبه تا روز چهارشنبه دربخش بیده مستقر بوده و نهایتا با کمک فکری و اجرایی آقای علایی، محل هواپیما کشف می‌شود. ۸- مدیر عامل آسمان پس از ناامیدی ازگشت زنی هلی کوپترهای سپاه و هلال احمر، از اطلاعات چوپانی که سقوط هواپیما را مشاهده کرده بود و نیز کمک خلبانی که پروازهای متعدد با مرحوم فولاد به یاسوج داشت، مسیردقیق پرواز را برای خلبان هلی کوپتر سپاه مشخص کرد و او نیز با تبحر، به محل عزیمت و لاشه هواپیما را یافت. ۹- از نظر قانون، فقط بازرسان هواپیمایی کشوری حق دارند اولین گروهی باشند که درمحل سانحه حاضر می‌شوند، بنابراین تیم آسمان مسئولیتی در امر جستجو ندارد ولی از لحظات اولیه در کنار سایر عزیزان، در سطح مدیر عامل هواپیمایی، به موضوع جستجو کمک کرده است. ۱۰- اشکالات تکنیکال هواپیما وفق قانون بر عهده سازمان هواپیمایی کشوری است و آسمان باید به قانون عمل نماید که اینکار انجام شده است.۱۱- اشکالات مدیریتی بیشتر جنبه سیاسی و شخصی دارد. سردار علایی دست تعدادی از مدیران را از بیت‌المال کوتاه کرد و مواضع سیاسی ایشان مورد مخالفت گروهی ازمسئولین صنعت هوانوردی است. ۱۲- دلایل احتمالی سقوط که البته گمانه زنی بیش نیست و در روزهای آتی مشخص خواهد شد، وضعیت آب و هوایی ناپایدار ارتفاعات دنا، شرایط فرودگاه و عقب ماندن صنعت هوایی کشور از امکانات روز هوانوردی دنیاست.
* دلایل احتمالی سقوط هواپیمای آسمان
در توضیحات شرکت هواپیمایی آسمان درباره حادثه سقوط هواپیمای تهران_ یاسوج، چند نکته حائز اهمیت است. اول اینکه ستادی که در روز حادثه در سازمان هواپیمایی کشوری تشکیل شده از مدیرعامل آسمان خواسته درباره سقوط اظهارنظر نکند! همچنین نکته دوم این است که مدیرعامل آسمان پس از ناامیدی ازگشت زنی هلی کوپترهای سپاه و هلال احمر، از اطلاعات چوپانی که سقوط هواپیما را مشاهده کرده بود و نیز کمک خلبانی که پروازهای متعدد با مرحوم کاپیتان فولاد به یاسوج داشت، مسیر دقیق پرواز را برای خلبان هلی کوپتر سپاه مشخص کرد و او نیز با تبحر، به محل عزیمت و لاشه هواپیما را یافت. همچنین شرکت هواپیمایی آسمان مطرح کرده است؛ دلایل احتمالی سقوط که البته گمانه زنی بیش نیست و در روزهای آتی مشخص خواهد شد، وضعیت آب و هوایی ناپایدار ارتفاعات دنا، شرایط فرودگاه و عقب ماندن صنعت هوایی کشور از امکانات روز هوانوردی دنیاست که دو مورد آخر یعنی شرایط فرودگاه و عقب ماندن صنعت هوایی کشور از امکانات روز دنیا در تعارض با صحبت‌های مدیران شرکت فرودگاه‌ها و سازمان هواپیمایی کشور است.
* مسئولان تنها توپ تقصیر را در زمین یکدیگر پاسکاری می‌کنند
متاسفانه تا امروز این موضوع در تمام سوانح کشوری مشاهده شده است که بلافاصله پس از وقوع حادثه تلخ و ناگواری مسئولان تنها توپ تقصیر را در زمین یکدیگر پاسکاری می‌کنند و این پاسکاری تا حدی ادامه پیدا می‌کند که بررسی و واکاوی مشکلات به صورت ریشه‌ای پس از گذشت مدت زمانی به فراموشی سپرده می‌شود. اگر تنها برخی سوانح هوایی یک دهه گذشته کشور را بررسی کنیم، مشاهده می‌شود که سقوط هواپیما در ایران تاریخچه‌ای دیرینه دارد، به عنوان مثال آنتونوف از همان مدل هواپیماهایی بود که در ایران با نام آنتونوف ۱۴۰ (ایران ۱۴۰) فعالیت داشت که آخرین فروند آن سال ۹۳ برای سفر به مقصد طبس از فرودگاه مهرآباد برخاست، اما به دلیل عدم تطابق ساختار آن با آب و هوای ایران، موتورش آتش گرفت و در خیابان شیشه مینای تهران سقوط کرد که به کشته شدن ۳۸ تن و زخمی شدن ۱۰ نفر منجر شد. همچنین فروردین سال ۹۰ یک فروند جنگنده سوخو در استان فارس سقوط کرد و هر دو سرنشین آن (خلبان و کمک خلبان) به شهادت رسیدند. هواپیماهای توپولف روسی هم به قدری در ایران سانحه داشتند که وزیر راه و شهرسازی دولت دهم در آخرین سال فعالیت خود، دستور ممنوعیت پرواز هواپیماهای توپولف را صادر کرد و دولت متعهد شد این هواپیماها را از ایرلاین‌های دارای توپولف خریداری و زمین گیر کند. همچنین هواپیمای روسی ترابری ایلوشن متعلق به ارتش نیز در شهریور ۸۸ سقوط کرد که در اثر آن ۷ نفر از نیروهای نظامی به شهادت رسیدند!
صبح روز یکشنبه 29 بهمن‌ماه 96 هم یک فروند هواپیمای ATR متعلق به شرکت هواپیمایی آسمان به شماره پرواز 3704 که از فرودگاه مهرآباد تهران به مقصد یاسوج پرواز داشت در اثر برخورد با کوه دنا در منطقه سمیرم در جنوب اصفهان سقوط کرد، که متاسفانه پس از سقوط این هواپیما هم مسئولان همانند روال گذشته تنها به دنبال این بودند که تقصیر این حادثه ناگوار را برگردن شخص یا سازمانی بیاندازند و به این نکته توجه نکنند که چرا صنعت هوانوردی ایران تا این میزان حادثه آفرین است.
* فرودگاه یاسوج مجوز پرواز را صادر کرد
هنوز جعبه سیاه هواپیما پیدا نشده است، اما از روز یکشنبه تا امروز هر یک مسئولان عالی رتبه صنعت هوانوردی کشور اظهارات متفاوتی درخصوص علت وقوع این حادثه داشتند به‌طوری که برخی مسئولان اعلام کردند که هواپیمای ATR۷۲ به دلیل وضعیت بدجوی به کوه دنا برخورد کرده است و در این راستا برخی مسئولان اظهار کردند که چرا شرکت هواپیمایی آسمان علی رغم هشدارهای سازمان هواشناسی به لغو پرواز اقدام نکرده است؟ به‌طوری که یکی از اعضای کمیسیون عمران مجلس مطرح کرده است که سوء مدیریت در شرکت هواپیمایی آسمان یکی از علت‌های اصلی سقوط این هواپیما است به‌طوری که سازمان هواشناسی از وضعیت آب و هوای منطقه دنا اطلاع داده بود؛ بنابراین احتمال سانحه وجود داشت، اما متاسفانه شرکت هواپیمایی آسمان دستور لغو پرواز را صادر نکرد که سردار علایی مدیرعامل شرکت آسمان هم در پاسخ به این اظهار نظر اعلام کرد که قبل از انجام هر پروازی سه گزارش هواشناسی دریافت می‌شود. در مرحله اول اگر فرودگاه تشخیص بدهد هوا برای پرواز مناسب نیست اصلا منتظر نظر خلبان نمی‌ماند. در صورت تایید هوا برای پرواز توسط فرودگاه، نوبت به خلبان می‌رسد تا تشخیص دهد امکان پرواز وجود دارد یا نه. در صورتی که خلبان هوا را برای پرواز مناسب بداند، فرم تایید را امضا و سپس پرواز می‌کند. درباره پرواز تهران یاسوج هم همین رویه طی شده است و فرودگاه یاسوج مجوز پرواز را صادر کرده است.
* هواپیما از بدنه با کوه برخورد کرده است
همچنین برخی مسئولان اعلام کردند که هواپیما مشکل نقص فنی داشته است که در این‌باره یکی از کارشناسان صنعت هوانوردی در گفت و گو با «روزنامه تجارت» اعلام کرد: قبل از پرواز چک لیست‌های مورد نظر انجام شده و به تایید سازمان هواپیمایی کشوری رسیده است، همچنین اگر هواپیما نقص فنی داشته باشد با نوک به کوه برخرود می‌کند، اما تصاویر لاشه هواپیما و اجساد نشان می‌دهد که هواپیما از بدنه با کوه برخورد کرده است، لذا این ادعا که هواپیما به دلیل مشکل نقص فنی سقوط کرده است کاملا رد می‌شود.
* پرواز هواپيماهای ATR۷۲ شرکت آسمان تا اطلاع ثانوی متوقف شد
همچنین برخی نمایندگان مجلس به طرح استیضاح آخوندی اقدام کردند که به عقیده بسیاری از کارشناسان اقدامی غیرکارشناسی و غیر عقلایی است و علی رغم اینکه اعلام شده است که هواپیمای ATR که ازتهران به یاسوج پرواز کرد هیچ مشکلی به لحاظ فنی نداشت و این امر مورد تایید سازمان هواپیمایی کشوری است، صبح دیروز جمعه ( 4اسفندماه 96) روابط عمومی سازمان هواپیمایی کشوری در اطلاعیه‌ای اعلام کرد؛ با عنایت به بررسی همه جانبه علل وقوع سانحه هوایی اخیر و به منظور اطمینان از ارتقا ایمنی پروازهای این نوع هواپیما لازم است به طور موقت و تا اطلاع ثانوی پروازهای ATR مدل ۲۰۰ و ۵۰۰ شرکت هواپیمایی آسمان متوقف شود، تا سازمان هواپیمایی در فرصت مناسب بررسی‌های لازم را انجام و پس از حصول اطمینان از ابعاد ایمنی از سرگیری پروازهای مذکور اعلام شود، لذا پرواز هواپيماهای ATR۷۲ شرکت آسمان تا اطلاع ثانوی متوقف شد.
* فرودگاه یاسوج همانند کاسه است
همچنین برخی مسئولان اعلام کردند که فرودگاه یاسوج جای‌گیری مناسبی برای فرود هواپیما به دلیل ارتفاعات ندارد به طوری که به گفته امام جمعه موقت یاسوج؛ اینکه یک طرف فرودگاه یاسوج زندان، یک طرف شهرک صنعتی و سایر موانع وجود دارد همچنین احداث گلخانه در محوطه فرودگاه نشان می‌دهد که ساخت آن کارشناسی شده نبوده است که در این‌باره یکی از کارشناسان صنعت هوانوردی در گفت و گو با «روزنامه تجارت» اعلام کرد: فرودگاه یاسوج همانند کاسه‌ای است که هواپیما بخواهد در گودی کاسه فرود آید که انجام این کار بسیار مشکل، سخت و حادثه آفرین است، لذا دلیل اصلی برخورد هواپیمای تهران_ یاسوج شرایط بدجوی و جای‌گیری نامناسب فرودگاه یاسوج است.
* تخریب اشخاص در صنعت هوانوردی ایران بیداد می‌کند
تاکنون اظهارات مسئولان درخصوص سقوط هواپیمای آی. تی. آر بیانگر این امر است که متاسفانه سیاسی‌بازی و تخریب اشخاص در صنعت هوانوردی ایران بیداد می‌کند که این امر هم نشات گرفته از وجود مدیران فاقد صلاحیت در صنعت هوانوردی کشور است به‌طوری که این امر در توضیحات شرکت هواپیمایی آسمان به وضوح گفته شده است که اشکالات مدیریتی بیشتر جنبه سیاسی و شخصی دارد و سردار علایی دست تعدادی از مدیران را از بیت‌المال کوتاه کرد و مواضع سیاسی ایشان مورد مخالفت گروهی ازمسئولان صنعت هوانوردی است.
* سیستم رادار و امکانات در فرودگاه یاسوج برقرار بوده است
هم‌اکنون حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از سفرها از طریق هواپیما انجام می‌شود، که بدون شک تامین هواپیماهای ایمن و ارتقای صنعت هوانوردی کشور امری اجتناب ناپذیر است. در این راستا سیدحسن افضلی عضو کمیسیون عمران مجلس در گفت و گو با «روزنامه تجارت» با اشاره به سانحه رخ داده برای هواپیمای تهران- یاسوج، می‌گوید: نمی‌توان تا پیدا شدن جعبه سیاه درخصوص نقص فنی این هواپیما اظهارنظر کرد. البته خلبان فولاد ازخلبانان زبده هواپیمایی آسمان چهارصد مرتبه به شهر یاسوج پرواز کرده بود، لذا خلبان پرواز تهران_ یاسوج مجرب بوده است. همچنین سیستم رادار و امکانات در فرودگاه یاسوج برقرار بوده است.
* تماس تلفنی یکی از مسافران
همچنین در جلسه چند روز پیش وزیر راه و شهرسازی در کمیسیون عمران مجلس مطرح شد که در طول پرواز و 4 دقیقه قبل از وقوع این حادثه و محو شدن هواپیما از روی رادار، تماس تلفنی از سوی یکی از مسافران با خانواده وی صورت گرفته بود و این تماس از سوی مراجع ذی ربط تایید شده است و در این تماس هم هیچ مورد خاصی دال بر اینکه مشکلی ایجاد شده، نبوده است، لذا سقوط هواپیما جای تامل دارد و باید به صورت دقیق و جدی کارشناسی شود.
نماینده مردم اقلید در مجلس شورای اسلامی، تصریح می‌کند: در گزارش سازمان هواشناسی ابری بودن هوا لحاظ شده است، اما در طول پرواز آخرین گزارشی که به خالبان داده شده این بوده است که سیستم ابرها یه سیستم اسکتز است و در آن ارتفاع مشکلی برای پرواز ایجاد نمی‌کند.اما اینکه در هنگام پرواز و رسیدن به قله چه اتفاقی برای هواپیما افتاده است باید از سوی سازمان هواشناسی بررسی شود.
وی ادامه می‌دهد: ۲۵ سال پیش هواپیمای سانحه دیده ساخته شده است و قدیمی بودن تکنولوژی هواپیما و تعلق آن به ۷۵ سال پیش صحت ندارد، لذا اگر هواپیما افت ارتفاع داشته است، چرا از طریق سامانه کنترل پرواز فرودگاه یاسوج یا سایر فرودگاه‌های منطقه به خلبان اعلام نشده است؟ قاعدتا وقتی هواپیما از ارتفاع متعارف پایین‌تر رود باید به خلبان اعلام شود یا در خود هواپیما هم سیستمی که تراز هواپیما را از سطح دریا نشان دهد وجود دارد. بنابراین اگر کوتاهی و تخلفی از شخص یا سازمانی صورت گرفته باشد باید برخورد جدی و قانونی صورت گیرد.
* تسریع در نوسازی ناوگان هوایی برای کاهش هزینه ها و ریسک پروازی
افضلی اظهار می‌کند: بدون شک برای بهبود حمل و نقل هوایی و جلوگیری از حوادث احتمالی خرید هواپیما و نوسازی این ناوگان ضروری است.
عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، با تاکید بر اینکه حمل و نقل هوایی یکی از مهم ترین شقوق حمل و نقل در دنیا است، افزود: در صورتی که از این شق حمل و نقل به نحو مطلوب و توام با تکنولوژی های روز استفاده شود نه تنها به تسهیل جابه جایی مسافران کمک کرده بلکه منبع درآمد خوبی نیز برای کشور خواهد بود.چاره ای جز به روز آوری تجهیزات هوایی و همچنین تکنولوژی مورد استفاده در هواپیماهای کشور نداریم، اگر کشورهای غربی در تامین این ملزومات و همچنین تامین قطعات هواپیماها مشکلی ایجاد نکنند، به طورحتم باید این نوع مراودات انجام شود. کاهش عمر ناوگان هوایی کشور یکی از ضرورت‌ها در حوزه کاهش سوانحی همچون سقوط و یا اتفاقاتی از این دست است، متاسفانه تحریم‌ها امکان تسریع در نوسازی ناوگان هوایی را از ما سلب کرد، اما اکنون باید با هر ترفندی نوسازی ناوگان صورت بگیرد. اگر بنا به شرایطی و اعمال تحریم ها امکان خرید هواپیما از کشورهای غربی وجود نداشته باشد باید بر موضوع خرید هواپیما از سایر کشورها و همچنین اجاره آن اقدام کنیم.
