تعريف: گمرك به زبان ساده عبارت است از سازمان، اداره، انباري يا هرجاييكه توازن تجارت را كنترل ميكند تا آمار صادرات از حجم معيني بيشتر نشده و ميزان واردات از مقدار مشخصي كمتر نشود. شاخص بهرهوري گمرك، "تراز منفي تجارت" است.
تاريخچه: براساس مطالعات ديرينهشناسي، ايرانيان اگر نخستين كشور داراي گمرك نباشند، قطعا اولين آنها در تاريخ هستند. گمرك ايران از دوران"اشكانيان" وظيفه نظارت بر واردات كالا از چين، هندوستان و روم (اتحاديه اروپاي دوران كهن) را برعهده داشته كه با پيشرفت تكنولوژي، نظارتبر واردات از كشورهاي كنگو، ترينيداد وتوباگو، گينهبيسائو و... نيز به اين وظايف اضافه شده!
انواع گمركگمرك عادي: محليكه واردات و صادرات انواع و اقسام كالا در مقابل پرداخت حقگمرك انجام شود.
گمرك مرامي: جاييكه واردات و صادرات برخي كالاها حتي در مقابل پرداخت حقگمرك ممنوعيت دارد، اما پس مرام چه ميشود؟ و در ادامه "مامور با مرام"اجازه ورود و خروج كالاي ضبط شده را داده و در مقابل حق گمركي نيز نميگيرد چون با مرام است و فقط كمكهزينه چاي و شيريني بچهها دريافت ميشود.
گمرك داخلي: جاييكه كالاهاي داخلي صادر و پس از چندهفته، روز، ساعت و حتي در مواردي دقيقه مجددا وارد كشور شده و با قيمت بيشتري به فروش ميرسد.
گمرك خوب: دروازه بزرگ واردات انواع و اقسام كالا به غير از مواد ضروري و سوراخ تنگ صادرات به غير از مواد خام.
گمرك در ساير كشورهاچين: گمرك اين كشور از دوران پارينهسنگي فقط به صادرات اختصاص داشته و هنوز به همان شيوه عمل ميكند.
آمريكا: گمرك اين كشور برخي كالاهاي خوب را وارد كرده و اجازه صادرات به كالاهاي خوبتر توليد داخل نميدهد. بقيه كشورها را هم تحريم ميكند كه ربطي به گمرك ندارد.
هند: از سالهاي قديم چاي، برنج، ادويه را صادر كرده و جديدا يكبسته 63تايي فيلم هندي سَر ميدهد و در مقابل فقط گاو حسن كه نه شير دارد و نه ابزارآلات مرتبط با حوزه شيرخيز را وارد ميكند.
تركيه: بررسي ميكند كه همسايهها چه محصولي را خوب توليد ميكنند بعد گمرك كشور دوست و برادر را از همان محصول پُر ميكند و در مقابل مقداري گردشگر براي آنتاليا و استانبول وارد ميكند.
گينهبيسائو: توليد خاصي ندارد و فقط نياز چند تاجر ايراني را برطرف ميكند.
ايران: همه كالاهاي اساسي، غيراساسي، ضروري و غيرضروري را وارد ميكند، برخي محصولات را صادر كرده و مجددا همانها را با قيمت بيشتري وارد ميكند. خيلي صادرات و واردات ميكند و هدف، تراز منفي تجارت است كه در هر صورت حفظ ميشود.