اولين مرتبه در تابستان سال 93 بود كه اخبار مربوط به مهاجرت گروهي از خياطان ايراني به كشورهاي تركيه و چين در برخي گزارشها مطرح شد.
افزايش هزينههاي توليد در صنعت نساجي و پوشاك در ايران كار را براي بسياري از فعالان اين صنعت طي سالهاي گذشته غيرممکن کرده بود و اين اتفاق موجب شد تا برخي توليدكنندگان و حتي خياطان سرمايههاي توليدي خود را به سمت مرزهاي ترکيه و چين روانه کنند.
صنعت نساجي يکي از اشتغالزاترين صنايع با ارزش افزوده قابل ملاحظه براي اقتصاد است. درآمد حاصل از صنعت نساجي به نحوي است كه بنيان اقتصادي برخي کشورها را شکل ميدهد. اين صنعت با وجود پيشينه چند هزار ساله در ايران هنوز نتوانسته در جايگاه اصلي خود قرار گيرد. به اعتقاد كارشناسان مهمترين عامل وضعيت فعلي صنعت نساجي كشور، افزايش بيرويه واردات و قاچاق انواع منسوجات بخصوص پوشاک است.
براساس آمارهاي موجود، بخش بسيار کوچکي از منسوجات وارداتي در بازار ايران به صورت قانوني وارد کشور ميشود و بخش اعظم آن قاچاق است. رواج پوشاک قاچاق در بازار ايران در حالي است که صنعت پوشاک ميتواند نقش مهميدر اشتغالزايي ايفا کند. براساس فرمايشات مقام معظم رهبري در زمينه حمايت از توليد ملي لازم است مسئولان براي جلوگيري از افزايش روند قاچاق پوشاک اقداماتي اصولي انجام دهند چون بخصوص پس از اجرايي شدن برجام ميبينيم هر روز آمار تازهاي از واردات غيرقانوني پوشاک در کشور ارائه ميشود.
*استخدام دوزندگان ايراني توسط چين
حالا پس از گذشت نزديك سه سال از مطرح شدن موضوع مهاجرت برخي خياطان به كشورهاي ديگر، اين مرتبه مهرداد بائوج لاهوتي، عضو كميسيون برنامه و بودجه مجلس دهم بار ديگر اين موضوع را مطرح و اعلام كرده كه برخي توليديهاي چيني، دوزندگان و بافندگان ايراني را براي توليد البسه و صادرات به بازارهاي ايران، به چين ميبرند. لاهوتي با بيان اينکه نقاط قوت و ضعف قانون بهبود فضاي کسب و کار هم اينک در کارگروههاي تخصصي کميسيون ويژه حمايت از توليد در حال بررسي است، گفت: واردات آسيب شديدي به توليدکنندگاني که سرمايهگذاري کردهاند، زده است.
آنطور كه تسنيم گزارش داده عضو کميسيون برنامه و بودجه مجلس با اشاره بهامار 41 ميليارد دلاري واردات، با وجود مديريتهاي صورت گرفته در سال گذشته، بيان کرد: نسبت به قاچاق نيز آمارهاي مختلفي وجود دارد که اگر 20 ميليارد دلار را در نظر بگيريم، بازهم رقميبسيار بالا است و 50 درصد اين اقلام قاچاق، توان توليد در داخل را داراست. لاهوتي با بيان اينکه توليد کنندگان داخلي تنها با 20 درصد ظرفيت در حال کار هستند، ادامه داد: وقتي نگاه به واردات کاهش و نسبت به صادرات افزايش يابد، اين کالاهاي وارداتي يا قاچاق در داخل کشور توليد خواهد شد؛ اما کالاهايي که فاقد بستر لازم براي توليد است را نميتوان به اجبار در کشور توليد کرد!
اين نماينده مجلس دهم خاطرنشان کرد: چينيها بافندگان و دوزندگان ايراني را به کشور خود برده و متناسب با فرهنگ ما اقدام به توليد البسه براي بازارهاي ايراني کرده و به کشورمان صادر ميکنند. در حالي که ايران بايد از صادرکنندگان البسه باشد؛ همچنين در حوزه صادرات فرش بايد حرف اول را در دنيا بزنيم! لاهوتي همچنين در پايان گفت: ميزان ابريشم ايران به دليل نگاه قوي به واردات، دچار آسيبهاي جدي شده است. همچنين در حوزه گردشگري بايد نسبت به واردات توجه بيشتري داشته باشيم. ايران جز 10 کشور برتر در گردشگري دنياست و نبايد درآمد مان از اين بخش زير يک ميليارد دلار باشد.
*حقوق بهتر انگيزه مهاجرت دوزندگان ايراني
حقوق بهتر براي نيروهاي توليدي و سود بيشتر براي توليدکنندگان هرچند دليلي است که جامعه توليدکننده پوشاک از آن بهعنوان دليل استخدام برخي از خياطان و دوزندگان توسط كشورهايي مانند چين يا تركيه ياد ميکنند، اما برخي مسئولان اقتصادي ترجيح ميدهند اين گزارشها را تأييد نکنند. بررسي گزارشهاي رسمينشان ميدهد كه قاچاق گسترده پوشاک نو و دست دوم به کشور کمر بسياري از توليدکنندگان را شکسته و منجر به تعطيلي شمار زيادي از واحدهاي توليدي شده برخي از کشورهاي آسيايي مانند چين، هند و ترکيه سياستهاي خود را بر مبناي تقويت و گسترش صنعت پوشاک خود گذاشتهاند.
عليرضا عابد، يكي از توليدکنندگان پوشاک كشور در گفتگو با خبرنگار «تجارت» با اشاره به وضعيت بهتر توليد در كشورهايي مانند تركيه، هند و چين نسبت به ايران، گفت: در هند و چين دانشگاههاي بسياري براي تربيت علميتوليدکنندگان پوشاک و تقويت برندهاي پوشاک پايهگذاري شده و ترکيه صاحب برندهاي معتبري است که توليدات خود را به اروپا صادر ميکند. در چين شرايط توليد بهتر است و دولت با ارايه يارانههاي فراوان به توليدکنندگان باعث شده هزينه آنها بهطور چشمگيري کاهش پيدا ميکند. اين توليدكننده پوشاك ادامه داد: هزينه توليد پوشاک در چين نسبت به ايران بسيار پايينتر است، اما تفاوت توليد پوشاک در ترکيه و چين اين است که ترکها به کيفيت کار خود اهميت زيادي ميدهند بنابراين اگر توليدکنندهاي با هدف پيشرفت کار خود و حضور در بين برندهاي معتبر مهاجرت کرده باشد ترکيه را انتخاب ميکند، اما اگر صرفا نگاه بازاري و کسب سود کوتاهمدت داشته باشد چين را براي مهاجرت انتخاب ميکند.
به گفته عابد بيشتر توليدکنندگان ايراني كه مهاجرت كردهاند در حال حاضر پوشاک توليدي خود را به ايران صادر ميکنند. ضمن اينکه با استفاده از بازارهاي ديگر در كشورهاي همسايه مشتريان جديدي در كشورهاي عربي و آفريقايي نيز پيدا کردهاند. اين توليدكننده پوشاك در پايان گفت: بسياري از كشورها به توليدکنندگان پوشاک تسهيلات قابل توجهي ارايه ميدهند و فعاليتهاي زيادي در عرصه برندسازي و معرفي برندهاي مطرح انجام ميدهند، اما در ايران برندها تبديل به واردکننده پوشاک شدهاند و تنها فعاليت توليديشان دوخت مارکشان روي پوشاک وارداتي است! که توليدکنندگان کوچک نيز به دليل سيل قاچاق پوشاک يا فعاليت خود را تعطيل کردهاند يا با ظرفيتي كم به توليد خود ادامه ميدهند.