فاطمه ذوالقدر
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس
توسعه صنعت گردشگری برای کشورهای در حال توسعه که با معضلاتی مانند بیکاری، اقتصاد تک محصولی و محدودیت منابع ارزی روبرو هستند از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به علت اهمیتی که این صنعت از نظر اقتصادی و اجتماعی دارد در دنیا روز به روز بیشتر موردتوجه قرار گرفته و امروزه یکی از پایه های اصلی و استوار اقتصاد جهان است، صنعت گردشگری از جمله صنایع مهم با رشد سریع در توسعه اقتصادی جهان است که با ایجاد بالاترین میزان ارزش افزوده به صورت مستقیم و غیرمستقیم می تواند سایر فعالیتهای اقتصادی و فرهنگی را تحت تأثیر قراردهد.
کاهش ارزش پول ملی در برابر دیگر ارزهای جهانی، سبب ارزان شدن هزینه های خدمات سفر برای گردشگران میشود که این امر باعث افزایش ورود گردشگر به کشور میشود و در حالی که کشور در اوضاع نامناسب اقتصادی و رکود به سر میبرد و در کنار آن شاهد کاهش چشمگیر ارزش پول ملی در برابر سایر ارزهای جهانی هستیم، یکی از راههای مؤثر برون رفت از این شرایط، توجه ویژه به صنعت گردشگری است. رابطه بین نرخ ارز و تراز گردشگری این گونه توجیه می شود که در بلندمدت با کاهش ارزش پول و افزایش نرخ ارز ، تراز پرداخت گردشگری بهبود می یابد و این سیاست به عنوان یکی از راهکارهای جبران کسری تجاری است.
در کنار افزایش نرخ ارز، با توجه به برخورداری کشورمان از وضعیت خوب جاذبه های گردشگری می بایست جهت معرفی این جاذبه ها سعی در افزایش ورود گردشگران و متعاقب آن افزایش درآمد صنعت گردشگری نمود. اما این افزایش نرخ ارز سبب تورم در داخل ، بی اعتمادی به پول رایج کشور و ایجاد درآمدهای رانتی برای افراد سودجو شده است. بنابراین سیاست گذاران می بایست با برنامه ریزی صحیح و همه جانبه ،پارامترهای مؤثر را در مواقع شوک های ارزی جهت ایجاد توازن درنظر گیرند.
پول داخل کشور تضعیف شده و نرخ ارز افزایش یافته است. در این میان جای آنکه از آن به عنوان فرصتی جهت رونق گردشگری استفاده شود، خبرهای افزایش 60 و 100 درصدی بهای بلیت سفرهای داخلی و خارجی و درنتیجه گران شدن بسته سفرهای داخلی و ورودی به کشور را می شنویم که سبب ورود زیان به کسب و کارهای فعال در عرصه صنعت گردشگری سفر شده است. افزایش قیمت بلیت پرواز و از طرفی آزادسازی نرخ بلیت بدون سقف و محدودیت و دفاتر خدمات مسافرتی برحسب میزان تقاضا و بالا بردن قیمتها را بیش از 100 درصد توسط دفاتر خدمات مسافرتی و درنهایت گرانی سفرها، باعث کاهش 80 تا 90 درصدی سفرهای خارجی می شود؛ چراکه هم ارز مسافرتی قطع شده و هم نرخ بلیط هواپیما 102 درصد افزایش یافته است.
صرف نظر از گرانی سفرها، بر اساس برآوردهای صورت گرفته از سوی ایرلاینهای مختلف داخلی، شرکتهای هواپیمایی حدود 60 درصد از هزینههای خود را با ارزهای خارجی پرداخت میکنند از این رو بخش قابل توجهی از منابع مالی مورد نیاز این شرکتها ارزهای خارجی است. بانک مرکزی پس از فعال کردن جدیدترین بسته ارزی خود به سازمان هواپیمایی کشوری و ایرلاینها اعلام کرد که از این پس باید ارز مورد نیاز خود را از سامانه سنا دریافت کنند. موضوعی که مبنای ارزی آنها را تغییر میدهد. در این چهارچوب به نظر می رسد هزینه خرید دلار برای شرکتها از 4200 تومان تا حدود 9000 تومان افزایش پیدا میکند.
آنچه در این بین بیشترین اهمیت را دارد، جولان شرکت هواپیمایی خارجی در بازار آشفته بلیت در ایران است. در شرایطی که هنوز بسیاری از ایرلاینهای داخلی نرخ بلیت پروازهای خود را با شیب نسبتا ملایمی افزایش دادهاند و هنوز در تمامی مسیرها ارزانترین بلیت را عرضه میکنند، اما شرکتهای هواپیمایی خارجی قیمتهای خود را به شکلی نجومی بالا بردهاند.
متأسفانه در شرایطی که کشور باید مانند سایر کشورهای توسعه یافته یا حتی کشورهایی چون ترکیه و گرجستان جایگزین مناسبی به جای نفت برای کسب درآمد بیابد و از ظرفیت بسیار مناسب گردشگری، استفاده ی هرچه بیشتر نماید برخی سیاستها باعث کاهش قدرت رقابتی ایران در جذب گردشگر شده است.
امیدواریم با ارائه راهکارهای عملیاتی از چالش گرانی بلیت های پرواز و بسته های سفر خارج شویم و با توسعه صنعت گردشگری و توسعه زیرساختهای آن از قبیل اماکن اقامتی، حمل و نقل به ویژه حمل و نقل هوایی، افزایش کیفیت خدمات گردشگری ، امنیت گردشگران و.. شاهد رشد و توسعه هرچه بیشتر اقتصاد و فرهنگ کشور باشیم.