درسال‌های گذشته هرگاه از مصرف بالای آب در بخش کشاورزی خبری منتشر می‌شد، مدیران وزارت جهاد کشاورزی واکنش نشان می‌دادند و آن را محکوم می‌کردند، اما این بار معاون پژوهشی مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی از مصرف بالای آب در بخش کشاورزی خبر داده و تأکید کرد: باید مصرف آب در بخش کشاورزی را ۳۰ میلیارد مترمکعب کاهش داد.
به گزارش فارس، عباس کشاورز اولین کنفرانس ملی دیپلماسی اقتصادی با عنوان دیپلماسی آب، با تأکید بر تجارت آب مجازی گفت: آب مجازی یک سیاست چند بعدی اقتصادی، سیاسی، تجاری است و همین چند بعدی بودن آن تضاد‌های درونی ایجاد می‌کند.
معاون پژوهشی مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب با اشاره به تأمین معیشت برخی خانوار‌های روستایی از طریق کشت برخی محصولات کشاورزی آب بر مانند برنج اظهار داشت: به همین دلیل به سیاسیون فشار می‌آوردند که جلوی واردات برنج گرفته شود، بنابراین وزارت و دولت از این مسئله تمکین می‌کنند و با این شرایط نه مصرف‌کننده می‌تواند برنج بخورد و نه آب مجازی برنج در کشور جاری می‌شود و نه می‌توان سیاست حذف برنج را در کشور جاری کرد، بنابراین این وضعیت یک مجموعه‌ای است که از معیشت آغاز و تبدیل به یک پروسه سیاسی و در نهایت نیز تبدیل به یک نهاد قانونمند می‌شود.
کشاورز با اشاره به لزوم تغییر در برنامه‌های غذایی گفت: در کشور‌های کم‌آب باید نوع مصرف تغییر کند و به جای مصرف غلات به سمت مصرف محصولاتی مثل سیب‌زمینی حرکت کرد.
وی با بیان اینکه از یک و نیم سال قبل وارد مقوله تجدیدنظر اندازه کشاورزی پایدار شده‌ایم، گفت: برای حفظ سرزمین باید ۳۰ میلیارد مترمکعب مصرف آب را کاهش داد.
کشاورز با تأکید بر اینکه در کشور کم آب ایران باید تغییر در الگوی مصرف غذایی ایجاد شود، گفت: برای تولید هر کیلو گوشت قرمز ۱۴ تن آب مصرف می‌شود، بنابراین در یک کشور کم آب ما نباید اقدام به تولید گوشت قرمز کنیم.
وی افزود: این در حالی است که وزارت بهداشت تأکید بر مصرف ۱۲ کیلوگرم گوشت قرمز دارد و وقتی که مسئله کم‌شدن تولید یا کم شدن مصرف چنین محصولاتی مطرح می‌شود، وزارت بهداشت کاهش مصرف را نمی‌پذیرد.
ضرورت واردات گوشت قرمز
کشاورز اظهار داشت: اگر قرار است در کشور کم آبی مثل ایران محصولات آب بر مانند گوشت قرمز مصرف شود باید به سراغ وزارت خارجه و فعالان اقتصادی و تعاملات تجاری رفت تا گوشت قرمز را در خارج از کشور تولید کنیم و با انعقاد قرارداد این کالای مصرفی در خارج کشور برای مصارف ما تولید و تأمین شود.
وی با بیان اینکه مشکل آب مشکل جهانی است، اظهار داشت: در دنیا به رغم صرفه جهانی آب روی آب مجازی تعامل نمی‌کنند، در حالی که در بخش سیاست برای تفاهم سازمان ملل وجود دارد و در بخش اقتصاد نیز سازمان تجارت جهانی، اما در مورد آب مجازی سازمانی وجود ندارد.
معاون پژوهشی مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب گفت: آب و اشتغال دو بحران بزرگ کشور است و با هیچ چیز دیگری قابل مقایسه نیست.
وی افزود: تا دهه ۷۰ بین بارندگی و آبی که حاصل می‌شد، رابطه نزدیک و تنگاتنگی وجود داشت، اما از دهه ۷۰ این فاصله مرتباً افزایش پیدا کرد و به عبارت دیگر حتی در سال‌های پرباران هم مثل گذشته آب نخواهیم داشت.
کشاورز اظهار داشت: در دهه ۵۰ میزان آب موجود در رودخانه‌ها حدود ۹۰ میلیارد مترمکعب بوده است، اما در شرایط فعلی حتی اگر میزان بارندگی نیز نرمال باشد، بیش از ۴۵ میلیارد مترمکعب آب در رودخانه‌های کشور وجود نخواهد داشت و این واقعیتی است که باید آن را پذیرفت.
وی اظهار داشت: باید جامعه را آگاه کرد که کم‌آبی بر اثر تغییر اقلیم نیست، بلکه علت اصلی افزایش مصرف است و باید بدانیم که منابع طبیعی نامحدود نیست و همه آنچه که خداوند خلق کرده است برای ما نیست و فقط اجاره مصرف ۴۰ درصد آن را داریم، بنابراین اگر از حد مجاز مصرف عبور کنیم طبیعت با ما درگیر می‌شود که این درگیری نیز پرهزینه است.
وی با تأکید بر اینکه در افق ۱۰ ساله کشاورزی ظرفیت توسعه افقی ندارد، گفت: لذا باید تولید کم شود و همچنین باید در بخش کشاورزی تکیه بر بهره‌وری یا ردپای آب باشد و باید الگوی مصرف را اصلاح کرد.
کشاورز افزود: برای اینکه ۳۰ میلیارد مترمکعب مصرف آب از بخش کشاورزی کم شود، گفت: باید کشت برخی محصولات کشاورزی مثل ذرت، چغندر و یونجه در کشور کاهش یابد، بنابراین با در نظر گرفتن این موضوع در الگو کشت‌های تابستان را به حداقل ممکن رساندیم و بعد هم ظرفیت‌های جایگزین برای آن تعریف شود.
وی اظهار داشت: با این رویکرد برآوردی از واردات محصولات کشاورزی را به دست آوردیم.
کشاورز با بیان اینکه ۱۰ سال پیش رو ۱۰ سال ریاضت آب کشاورزی کشور است، افزود: همه سیاستمداران، مدیران و کارشناسان باید رویکرد‌های گذشته را فراموش کنند و بدانند که با نسخه‌های قبلی مشکلات ما قابل حل نخواهد بود، لذا نسخه جدیدی برای تولید و واردات محصولات کشاورزی و ظرفیت‌های جایگزین ارائه شده است.
