گروه اقتصاد کلان: روند افزایشی نرخ ارز که از ابتدای سال ۱۴۰۱ با سرعت ادامه دارد،دست کم باعث شده تولیدکنندگان و صنعتگران در زمینه تامین‌مواد اولیه و قیمت‌گذاری دچار مشکلات اساسی شوند و اکنون بنظر میرسد ادامه تلاطم ارزی تولید و اقتصاد مولد را زمینگیر خواهد کرد.
به گزارش«تجارت آنلاین» البته باید به این مسئله اشاره کرد که از رهگذر افزایش نرخ ارز،برخی بنگاه‌های رانتی که از منابع تقریبا رایگان برخوردارند توانسته‌اند به ثروت نجومی برسند اما باید اذعان کرد که سایر بنگاه‌های تولیدی از ناحیه افزایش روزانه نرخ ارز دچار آسیب و ناتوانی در برنامه‌ریزی شده‌اند.
تولید در اقتصاد ایران به شدت به واردات کالاهای سرمایه ای، واسطه ای و مواد اولیه وابسته است. با درنظرگرفتن چنین شرایطی، تضعیف ارزش پول ملی، افزایش هزینه های تولید، رکود و تعطیلی صنایع را در پی خواهد داشت.
براساس این گزارش،بسیاری از مواد اولیه غذایی ناگزیر است که از دیگر کشورها تأمین شود . به عنوان مثال مهد ادویه جات کشور هندوستان است و تولیدکنندگان چاره ای جز واردات بسیاری از مواد اولیه تولیدات خود ندارند . ضمن اینکه علیرغم پیشرفتهای بسیاری که در صنعت و تکنولوژی کشور و رشد و خودکفایی تولیدات صورت گرفته ، هنوز ما ناچار به واردات بسیاری از ماشین آلات و دستگاهها از سایر کشورها هستیم . بسته بندی ما هنوز به خودکفایی کامل نرسیده و ما چاره ای جز واردات بسیاری از مواد اولیه بسته بندی خود نداریم . تمام این موارد قطعاً متأثر از نوسانات نرخ ارز خواهد بود و افزایش نرخ ارز به شدت تولیدکنندگان را تحت فشار قرار می دهد ، به ویژه اینکه تولید کننده مجبور است مواد اولیه و ملزومات خود را با نرخ بالای ارز وارد کند و این قطعاً هزینه تولید و قیمت تمام شده محصول را بالا می برد . تولید کننده با در نظر گرفتن توان مالی مردم و حفظ رقابت در بازار و حضور در بازار رقابتی نمی تواند قیمت محصول را چندان افزایش دهد . ضمن اینکه تولید کننده با وجدان برای حفظ منافع اقتصادی خود هرگز حاضر به کاستن از کیفیت محصول نخواهد بود .
در اثر تنزل ارزش پول داخلی (افزایش نرخ ارز)، خالص صادرات افزایش می یابد ولی بر شدت هزینه‌های تولید نیز افزوده می‌شود. از طرفی با بهبود ارزش پول داخلی (کاهش نرخ ارز) از خالص صادرات کاسته شده و هزینه‌های تولید کاهش می یابند.افزایش هزینه‌های تولید، کاهش حاشیه سود و کاهش توان رقابتی، کمبود سرمایه در گردش بنگاه‌ها، اختلال در سیستم خریدها و معاملات اقتصادی از مهمترین تاثیرات نوسانات نرخ ارز در اقتصاد کشور می باشد. در چنین شرایطی، تولیدکنندگان نیز ملزم به خرید نقدی مواد اولیه هستند که به دلیل حجم بالای نیاز آنها با مشکل مواجه میشوند.
تولید گرفتار نوسانات ارزی
مرتضی افقه اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه اهواز در خصوص تاثیرات شوک های ارزی بر روند تولید داخلی می‌گوید: با توجه به اینکه تولید کشور به شدت وابسته به مواد اولیه واسطه ای و سرمایه ای وارداتی است متغیر ارز هم به لحاظ قیمت کالاهای تولیدی و هم به لحاظ کیفیت بر تولید ما بسیار تاثیر گذار است.وی ادامه داد: متغیر ارز از دو طریق می تواند بر تولیدات داخلی کشور تاثیر بگذارد. با توجه به اینکه ۷۵ درصد واردات ما کالاهای سرمایه ای و واسطه ای است شوک های ارزی و تغییر قیمت ارز و افزایش آن هر دو می تواند بر تولید داخل که از قیمت مواد اولیه وارداتی تاثیر می بیند، تاثیرات منفی به جای بگذارد. حتی اگر قیمت ارز در یک نرخ بالا ثابت باقی بماند بهتر از کاهش یا افزایش مداوم نرخ ارز است. به عبارت دیگر بالا بودن یا تغییر قیمت و بی ثباتی قیمت ارز اثر منفی بیشتری بر روی تولید به جا می گذارد.عضو هیئت علمی دانشگاه اهواز خاطر نشان کرد: دولت به دلیل محدودیت ارزی، محدودیت عرضه ارز دارد، لذا خیلی نمی تواند در این موضوع فعال وارد شود، اما اگر بتواند تولید کنندگانی که به واردات مواد اولیه و سرمایه ای وابسته تر هستند را با نرخ ارز تضمینی ثابتی حمایت کند حرکت خوبی انجام داده هر چند طرفداران بازار آزاد به دولت فشار می آورند اما در شرایط حاد فعلی ثبات قیمت ارز برای تولید حیاتی است.
نوسانات نرخ ارز‌مانع رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری
امین مالکی- رئیس کانون کارآفرینی چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص تاثیر نوسانات نرخ ارز بر روی واحدهای تولیدی، اظهار کرد: بالا رفتن و پایین آمدن نرخ ارز، هر کدام به‌صورت جداگانه اثربخشی متفاوتی بر روی تولید دارد.وی افزود: زمانی‌که نرخ ارز روند کاهشی را طی کند، تاثیر آن با تاخیر بر روی قیمت محصول تولیدی خود را نشان می‌دهد، اما بلافاصله تاثیر آن بر روی مواداولیه مشخص می‌شود، زیرا واحدهای تولیدی در انبارهای خود مواداولیه دارند و با محصولی که با آن مواد تولید می‌شود، قیمت تمام شده به قیمت ارز سابق است، بنابراین تاثیر کاهش قیمت محصول در پی کاهش قیمت ارز با تاخیر رخ می‌دهد و تولیدکننده در این بین متضرر خواهد شد.مالکی در خصوص تاثیرات بالا رفتن قیمت ارز، گفت: در بالا رفتن نرخ ارز، تولیدکننده در کوتاه مدت سود می‌کند، اما به مرور زمان و بالا رفتن قیمت محصول تولیدی، تقاضا در بازار کم خواهد شد و به واسطه کاهش فروش، تولیدکننده متضرر خواهد شد.رئیس کانون کارآفرینی چهارمحال و بختیاری با تاکید بر اینکه نوسان نرخ ارز تاثیرات منفی در اقتصاد کشور دارد، گفت: نوسانات نرخ ارز، مانع رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری می‌شود، همواره در نوسانات نرخ ارز، اقتصاد به خواب فرد می‌رود و زمانی‌که اقتصاد دچار رکود شود، توسعه اقتصادی درست، شکل نمی‌گیرد.وی افزود: سرمایه‌گذار برای تولید، اشتغال و کارآفرینی نیازمند رشد اقتصادی است و اگر رشد سرمایه‌گذاری، اشتغال و سرمایه‌گذاری صورت نگیرد، اقتصاد به خواب فرو می‌رود و زنجیره‌های اقتصادی که برای کشور ارزش افزوده به‌همراه داشته و موجب رشد اقتصادی خواهند شد دچار رکود شده و تورم بر کشور حاکم می‌شود.مالکی با بیان اینکه نوسانات نرخ ارز و بالا رفتن تورم، هر چند اندک و در بازه زمانی زیاد نیز باعث از بین رفتن اعتماد سرمایه‌گذار می‌شود، گفت: سرمایه‌گذار باید برای وارد کردن سرمایه خود به تولید و اشتغال یک اطمینان خاطر داشته باشد، این نوسانات مکرر موجب می‌شود تا سرمایه‌گذاران سرمایه خود را بلوکه کنند و شاهد رشد سرمایه‌گذاری نباشیم و از تبعات آن رکود و تورم خواهد بود.محمدکاظم منزوی- سرپرست معاونت هماهنگی امور اقتصادی استانداری چهارمحال و بختیاری نیز در خصوص تاثیرات نوسانات نرخ ارز بر واحدهای تولیدی، اظهار کرد: نوسانات نرخ ارز در ایران علاوه بر جنبه‌های اقتصادی به سایر مسائل نیز مرتبط است و این نوسان بر روی سایر پارامترهای کشور در موضوعات مختلف نیز تاثیر می‌گذارد.وی افزود: اگر در کشور تنها نرخ ارز دچار نوسان شود، می‌توان برای پیامدهای آن برنامه‌ریزی کرد و اتفاقات قابل پیش‌بینی است، برای مثال اگر نرخ ارز در کشور افزایش پیدا کند و به‌دنبال آن نیز نرخ اجاره‌بها و مسکن نیز افزایش پیدا کند، سایر اتفاقات ناشی از افزایش نرخ ارز در مواد اولیه و ... قابل پیش‌بینی نخواهد بود و اقتصاد را با مشکل مواجه خواهد کرد.منزوی گفت: گاهی شاهد هستیم که قیمت طلا در بازارهای جهانی کاهشی است، اما در ایران قیمت طلا روند افزایشی پیدا می‌کند، قطعا نگرانی ما تنها بابت نوسان نرخ ارز نیست، بلکه تاثیرگذاری آن بر روی سایر بازارهای کشور است و جابجایی شاخص‌ها در بازار موجب تلاطم در نرخ ارز می‌شود.سرپرست معاونت هماهنگی امور اقتصادی استانداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه دولت درصدد است که وابستگی اقتصاد به ارز و تغییرات قیمت آن کم شود و امیدواریم به جایی برسیم که ارز تاثیری بر اقتصاد، صادرات و واردات نداشته باشد تا در صورت نوسان کمترین آسیب را ببینیم.
