کد خبر: ۱۷۰۹۵۵
تاریخ انتشار: ۰۸ تير ۱۴۰۰ - ۱۴:۴۰

اقتصاد گرفتار چرخۀ معیوب تشدیدشونده

ارسلان ظاهری
کارشناس اقتصاد راهبردی

از منظر اقتصاد راهبُردی که تلفیقی از علم اقتصاد و علم استراتژی است، بررسی شاخص­های اقتصادی دهه 90 می­‌گوید؛ قطار اقتصاد ایران به‌دلیل قرار گرفتن در یک «چرخۀ معیوب تشدیدشونده» از ریل خود خارج شده و نشانه‌های آن را می‌توان در تورم بی‌سابقه 52درصدی، کوچک شدن بیش از 30درصدی سفره مردم و مضیقه معیشتی طبقات متوسط و محروم، متوسط رشد بیش از 25درصدی نقدینگی کنار متوسط رشد حدود صفردرصدی تولید در سال‌های اخیر و نظایر آن ملاحظه کرد، لذا دولت آینده باید تلاش خود را بر بازگرداندن اقتصاد به ریل اصلی متمرکز کند. این تغییر ریل ابتدا باید از مراکز تصمیم­‌ساز اقتصادی آغاز شود و ضروری است که تفکر اقتصادی حاکم بر مراکز تصمیم­‌ساز کشور تغییر کند، زیرا این تفکر به‌عنوان خالق وضع موجود، قطعاً نمی­‌تواند ناجی اقتصاد کشور از شرایط نامناسب فعلی باشد. از آنجاکه تقریباً در همه دولت­های پس از جنگ تحمیلی یک تفکر اقتصادی در مراکز تصمیم­‌ساز کشور حاکم و غالب بوده است، از این حیث باید به دولت آینده انذار داد تا مبادا گرفتار نسخه­‌های مخرّب این تفکر شود، تفکری که از اوایل دهه هفتاد شمسی شکل گرفت و علاوه بر تعمیق شکاف طبقاتی، ناهنجاری­های اقتصادی ـ اجتماعی را نیز به‌دنبال داشته است. این تفکر در دهه هفتاد «نسخۀ آزادسازی» را به دولت آقای هاشمی، در دهه هشتاد «نسخۀ بانک خصوصی» را به دولت آقای خاتمی و در دهه نود ضمن مخالفت با طرح مفید مسکن مهر، «نسخۀ حذف یارانه و آزادسازی قیمت­ها» را به دولت آقای احمدی‌­نژاد هم تحمیل کرد و چند ماه پس از اجرای شوک درونی حذف یارانه، آمریکایی­‌ها با شوک بیرونی، زانوی تحریم خود را بر گلوی اقتصاد ایران فشردند و ازآنجا بود که قطار اقتصاد ایران از ریل خارج شد. همین تفکر در دولت تدبیر با «نسخۀ مذاکره» بیش از 8 سال اقتصاد کشور را معطل مذاکرات و برجام و سرمایه خارجی گذاشت که نتیجۀ آن شرطی شدن اقتصاد و رفتن سرمایه­‌ها به‌سمت فعالیت­های غیرمولد بود و پس از خروج آمریکا از برجام، نسخه­‌های این تفکر منجر به بروز بحران بنزین در سال 1398، بحران بورس در سال 1399 و بحران تورم 52درصدی در سال 1400 شد. این تفکر اکنون با فرار از پاسخگویی نسبت به دو دهه عملکرد خسارت­بار بانک­های خصوصی و همچنین تبعات شوک بنزینی آبان 1398، برای دولت آینده نیز «نسخه حذف یارانه پنهان» و «گسترش دامنه خصوصی­‌سازی به سطح کلان سیاست­‌گذاری در بانک مرکزی» را به‌عنوان اولویت تجویز می­‌کند، آن‌هم با بهانه عدالت­خواهی، حال‌آنکه تجربه دهه نود به ما می­‌گوید: «عدالت از دل نسخه­‌های لیبرالی بیرون نمی ‌آید»، افزایش شاخص ضریب جینی به 42صدم مؤید این موضوع است، یعنی نه‌تنها مشکل عدالت حل نشده است، بلکه بیش از نیمی از طبقه متوسط جامعه نیز به زیر خط فقر کشیده شده­‌اند و این یعنی این ریل باید تغییر کند!

نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار