دکتر حامد قادرزاده
کارشناس اقتصاد
بحث بازار ارز در ایران به شدت بدون مدیریت صحیح پیش رفته و از همان ابتدای انقلاب تا امروز بدون سیاست گذاری، مستقیما در بازار ارز ورود کرده و شاید بدترین نوع دخالت تاکنون اعلام قیمت قاطع ارز بوده است. این در حالی است که هر روز شکاف طبقاتی در کشور گسترده تر می شود و مسئله این است که با چند نرخی کردن قیمت ارز نتوانسته ایم شکاف طبقاتی را در جامعه که هدف اصلی توسعه است حل کنیم.
چند نرخی شدن ارز همواره برای تعدادی که بازار را می شناسند و بیشتر به زمان حال توجه می کنند رانت ساز بوده و این افراد نسبت به اثرات مخرب ساختار اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جامعه دانشی ندارند.
البته کمتر از یک صدم درصد از جمعیت کشور فرصت رانت خواری را در سیاست چند نرخی ارز داشته اند و این موجب افزایش شکاف های طبقاتی شده است.
همیشه وقتی بازار، قیمت ها را بالا برده دولت هم تسلیم شده است. در واقع دولت نباید در قیمت گذاری دخالت کند، بلکه باید با افزایش زمینه چانه زنی در اقتصاد و شناسایی قشر آسیب پذیر جامعه بر اساس اطلاعات درست، به جامعه هدف خدمات درست ارائه دهد، اما متاسفانه این اتفاق نیفتاده است، کشور ما در مدیریت ارز موفق عمل نکرده چرا که عدم تقارن اطلاعاتی در جامعه به حدی بالا است که سیل عظیم مردم همواره در جهتی که نباید بروند حرکت می کنند.
دو سال قبل اعلام کردیم که نرخ واقعی ارز ۷ هزار تومان است اما ارز هرگز نتوانست به این قیمت برگردد، چون وقتی که گروهی محدود در بازار هستند که منافعشان به صورت صریح و روشن در هم تنیده است، با ایجاد همگرایی، انحصاری را از نظر فکری در جامعه در دست می گیرند. لذا در این صورت به هیچ عنوان نمی توان با هیچ قدرتی، به جز با سیاست گذاری درست بر اساس بهینه سازی نظام اقتصادی در داخل، در بحث ارز مقابله کرد.
مردم می خواهند ارزش پول و داراییشان حفظ شود، بنابر این در مقطعی به سمت بورس، طلا و ارز روی می آورند و جالب اینجاست که اکنون به صورت جمعی مورد استقبال قرار گرفته است.
شاخص بورس از آبان ماه سال گذشته به بالای یک میلیون و ۷۰۰ هزار رسیده و این میزان افزایش شاخص سهام و ارز، نشان می دهد که آنچه در بازار حاکم است شاخص های اقتصادی نبوده، بلکه بحث های روانی است که مدیریت نمی شود، چون دولت معمولا تسلیم افزایش قیمت شده و بر همین اساس اتهاماتی به آن وارد می شود که به معنای مجرم بودن نیست، بلکه باید با سیاست گذاری درست رفع اتهام کند.
در شرایط کنونی در بازار به هم ریختگی زیادی وجود دارد و همه می دانند که گروه بسیار معدودی به شدت برنده منفعت و سود بوده و در نهایت بیشتر مردم زیان خواهند دید؛ به هم ریختگی بازار یک اوریب بزرگ اقتصادی در جامعه ایجاد کرده و دارایی های ثابت را افرادی با پول بادآورده می خرند و قدرت های بزرگی در سیستم اقتصادی به وجود می آورند که مدیریت آن بسیار سخت تر است.
