روزنامه تجارت- مهديه سادات شاهمرادي؛ درست پس از پايان تعطيلات نوروز بود كه خبري مبني بر تجاوز به دو نوجوان ايراني در فرودگاه جده بهسرعت برق در رسانهها منتشر شد و در پي آن، كاربران فضاي مجازي نيز بازتابهای گوناگوني به موضوع دادند تا جايي كه موضوع مورد بحث، درگير حاشیههایی مانند شايعه، طنز، سياست، نژادپرستي و حتي زير سؤال بردن شعاير ديني مذهبي شد. گسترش خبر و نگراني و ناراحتي مردم تا آنجا پيش رفت كه مسئولان مختلف را وادار به پاسخگويي كرد و مراجع عظام نيز پاسخگوي استفتائات مقلدان خود شدند و در نهايت رييس جمهور حكم به تعليق موقت اعزام حج عمره را داد.
داستان از كجا شروع شد
در روزهاي اوليه انتشار خبر، روایتهای گوناگوني منتشر شد و برخي مسئولان نيز منكر اتفاق فرودگاه جده شدند اما در روزهاي بعدي جزييات بيشتري منتشر شد. رئیس سازمان حج و زیارت، روايت كاملي از ماجرا ارائه میدهد. اوحدي میگوید: ساعت 12:30 نیمهشب یکی از مدیران حراست سازمان حج و زیارت كه در این سفر همراه بود با مدیرکل حراست صحبت میکند و موضوع تعرض به دو نوجوان ايراني را در فرودگاه جده خبر میدهد. ظرف یک ساعت نماینده کنسولی ما در عربستان در محل حضور یافته و صورتجلسه قانونی تهيه میشود. در همین لحظه نماینده بعثه و سرکنسولی ما در عربستان پلیس فرودگاه را مجبور میکنند تا فرمانده پلیس امارت جده را به حضور بطلبند و سرتیپ الجوهری معاون فرمانده جده به فرودگاه میآید و آن دو مأمور توسط دو نوجوان ایرانی، شناسایی و دستگیر میشوند. "سرتیپ الجوهری" در همانجا از نماینده بعثه و سرکنسولی ما در عربستان عذرخواهی کرده و قول میدهد که این دو پلیس را به اشد مجازات برسانند.
اوحدي در ادامه میگوید: ساعت 7 صبح همان روز جزئیات حادثه را شخصاً جویا شدم و ساعت 8 صبح اولین نامه ما به معاون کنسولی وزارت خارجه ارسال شد. همچنین ساعت 9 صبح اولین مکاتبه رسمی ما با وزیر حج عربستان با لحنی تند صورت گرفت که مسئولیت شرعی و انسانی وزیر حج عربستان حکم میکند که این دو پلیس به اشد مجازات برسند، و عذرخواهی رسمی صورت بگیرد که در غیر این صورت تصمیم دیگری خواهد گرفت که در همان زمان وزیر حج عربستان در ساعت 10 صبح عذرخواهی کرده و قول پیگیری میدهد.
به گفته رئیس سازمان حج و زیارت حتي بالاترین فرد امنیتی عربستان که رئیس شورای حج عربستان و ولیعهد دوم عربستان نیز هست اعلام میکند كه مطمئن باشید این دو فرد به اشد مجازات خواهند رسید و حتی برای روز مجازات، خانواده این دو نوجوان دعوت خواهند شد تا شاهد این مجازات باشند.
ايرانيان در انتظار مجازات خاطيان
با وجود آنكه مردم ايران منتظر عذرخواهي رسمي كشور سعودي و مجازات دو مأمور خاطي فرودگاه بودند، شايعات ديگري مبني بر آزار زائران ايراني در عربستان و همچنين خودكشي يكي از دو نوجوان آسیبدیده منتشر شد. هرچند كه مسئولان همه اين اخبار را شايعه دانستند اما چند روز بعد كشور عربستان مانع از ورود هواپيماي حامل زايران ايراني به فرودگاه كشورش شد و پسازآن نيز خبرهايي در ارتباط با لغو صدور ويزاي عربستان براي ايرانيان منتشر شد.
قرارهايي در فضاي مجازي و رسانهها گذاشته میشود تا مردم در مقابل سفارت عربستان تجمع كرده و به بیتوجهی كشور سعودي در مجازات هرچه سریعتر عاملان اعتراض كنند. وزارت كشور نيز مانع از اين تجمعات نشده و مردم تجمع خود را ادامه میدهند اما تأثیری بر روالي كه عربستان پیشگرفته است نمیگذارد.
رئیس سازمان حج و زیارت میگوید: نامه دومی به وزیر حج عربستان نوشتیم و در آن قید کردیم که تعلل بیشتر بهمعنای اهتمام جدید وزارت حج عربستان نسبت به تأمین امنیت جانی و مالی زائران است و درخواست کردیم که دو مأموری که در زندان هستند بهسرعت به اشد مجازات برسند. همچنین با دبیرکل همکاری کشورهای اسلامی نیز مکاتبه و مراتب اعتراض خود را اعلام کردیم.
او تصريح میکند كه لغو یا تعلیق عمره که از ابزارهای اعتراضی ما محسوب میشود در عرصه حقوق بینالملل برای عربستان گران تمام میشود و این موضوع را میرساند که این کشور نتوانسته است امنیت جانی و مالی زائران را تأمین کند. این اتفاق در فضای عادی صورت نخواهد گرفت بلکه در یک فضای سیاسی و انتقاد به یک جرم صورت میگیرد. اگر به لغو عمره برسیم که اقدام بیسابقهای در تاریخ سازمان حج و زیارت است پیام جدی و سیاسی برای عربستان که عدم توانایی تأمین امنیت اخلاقی زائران را دارد خواهد داشت و این برای این دولت بسیار سنگین است.
اما با تمام اين صحبتها،او از اختلاف ميان مذاهب ابزار نگراني میکند و میگوید: خواسته وهابیت امروز دامن زدن به فضای شیعه و سنی است و باید مراقب باشیم که این افراد مغرض به خواسته خود نرسند، همچنین موضوع حساستر بحث عرب و عجم است که بسیار سنگین است و طبق آموزههای اسلام چنین مواردی مطرح نیست و باید مراقب بود تا دشمن به خواسته خود نرسد.
پاسخ مراجع به مشتاقان حج عمره
متقاضيان حج عمره دست به دامان مراجع میشوند تا از آنها حكم تحريم حج عمره در شرايط فعلي را بگيرند. آیتالله مكارم شيرازي و تني چند از مراجع ديگر چنين پاسخ میدهند كه در چنين مواردي حفظ شأن مسلمانان ارجح بر عمل مستحبي است. از سوي ديگر رييس سازمان حج و زیارت اعلام میکند از کسانی که انصراف میدهند فعلاً خسارتی گرفته نمیشود تا ببینیم طی روزهای آینده چه تصمیمی گرفته میشود.
و درنهایت بیتوجهی كشور عربستان به پيگيريهاي كشور ايران، منجر به ابلاغ دستور توقف اعزامها از سوي وزير ارشاد به سازمان حج در روز گذشته میشود .
تشكر مسئولان از تعليق حج
دقايقي پس از اعلام عمومي تعليق حج تعدادي از مسئولان كشور از اين اقدام حمايت میکنند. احمد توکلی نماینده مردم تهران، ری و اسلامشهر در مجلس شورای اسلامی اولين نمایندهای بود كه به خبر تعليق واكنش نشان داد وي با تشكر از رئیسجمهور و وزیر ارشاد گفت: گرچه سفر عمره اهمیت دارد و از میان مردم هر کس که میتواند باید به این سفر سازنده برود، ولی چون پیامبر فرمودند خداوند همه امور مؤمن را الا خوارکردنش را به خودش واگذار کرده، این امر مستحبی را باید کنار گذاشت. «العزت لله جمیعا» عزت مال خداست و کسی نمیتواند آن را در معرض آسیب قرار دهد. تا وقتیکه عربستان سعودی که خود را خادمالحرمین میداند و برخوردهای نامناسب و حرمت شکرانه دارد، باید این امر مستحب را کنار گذاشت. همچنين اين نماینده مجلس پیشنهاد داد تا همهکسانی که قصد سفر عمره داشتند، هزینه آن را صرف مدرسهسازی کنند.
از سوي ديگر، رئیس دبیرخانه مشارکتهای مردمی سازمان بهزیستی کشور با اشاره به احداث شیرخوارگاههای جدید در استانهای مختلف گفت: هموطنان میتوانند در صورت انصراف از عزیمت به سفر عمره، هزینه آن را در اختیار کودکان و نیازمندان قرار دهند. محمد نصیری با اشاره به آمادگی حوزه مشارکتهای بهزیستی بهمنظور دریافت کمکهای مردمی جهت ارائه خدمات به نیازمندان و مددجویان اظهار داشت: در روزهای گذشته تعدادی از هموطنان در اعتراض به اقدامات رژیم آلسعورد اقدام به انصراف و فروش فیش عمره خود و واریز هزینه برای کودکان و مددجویان بهزیستی شدهاند. حساب حوزه مشارکتهای مردمی سازمان بهزیستی کشور آمادگی دریافت کمکهای هموطنان را در این حوزه در سایر استانها دارد.
لغو توقف اعزام يا تحريم عمره منوط به راي مجلس است
هرچند كه با انتشار خبر تعليق حج عمره بار ديگر بازار شايعات داغ شده و عده اي موضوع تعليق را مرتبط با عدم ارائه ويزا از سوي عربستان ميدانند اما ناصر خدر نژاد معاون سازمان حج و زیارت میگوید: این سازمان درباره توقف اعزام ها به عمره مفرده تابع تصمیمات نظام است.وی با اشاره به تهیه طرح توقف سفر عمره در مجلس شورای اسلامی مي افزايد: نامه نگاریهایی در راستای پیگیری و برخورد با عاملان این جرم به وزارت امور خارجه، وزارت حج عربستان، شرکتهای سعودی و مبادی های ذی ربط انجام شده است تا با جدیت این موضوع را پیگیری کرده و مجرمان به اشد مجازات برسند. خدر خبر تعلیق و لغو تمامی پروازها و اعزام ها به سفر عمره مفرده را تایید کرده و میگوید: تمامی اعزام ها به این عمره تا زمانی که افراد مجرم در زمینه اتفاق رخ داده برای دو نوجوان ایرانی محاکمه شوند و مورد مجازات قرار گیرند لغو خواهد شد. او هر گونه تصمیم درباره از سر گیری اعزام ها را منوط به حاصل شدن نتیجه مورد نظر در قبال برخورد با این خاطیان مي داند.