ورود تجملات به مجالس ختم معضلی است که اخیرا نسبت به گذشته بیشتر دامن‌گیر مردم شده است و کسی که عزیز خود را از دست می دهد در وهله اول باید به فکر تدارکات و پذیرایی آن هم به بهترین شکل از میهمانان باشد.
به گزارش تجارت آنلاين به نقل از فارس، در حالی که آفتاب غروب کرده است، صدای اذان از مسجد به گوش می‌رسد، در تاکسی نشسته‌ام، چند متری از مسجد فاصله دارم که نور زیادی چشمم را می‌زند، پروژکتور‌هایی که معمولا برای مجالس و مراسم‌های شادی خودنمایی می کنند هم اکنون وظیفه رونق بخشیدن به مجلس عزا را دارند.
با دیدن حدود 10 حجله شوکه می‌شوم اول فکر می‌کنم همزمان برای چند نفر ختم گرفته‌اند خوب که نگاه می‌کنم، می‌بینم روی تمام حجله‌ها عکس یک جوان زده شده است و پس زمینه حجله‌ها باغی از تاج‌ها گل و انبوهی پلاکارد خودنمایی می‌کنند.
از جلوی مسجد که عبور می‌کنم بغل دستیم به خانمی که کنارش نشسته با پچ پچ می‌گوید: این پسر یه کارخونه داره که فقط یه پسر داشته عجب مراسمی گرفته ... .
***
برگزاری مراسم ختم جز رسوماتی است که پس از فوت عزیزان صورت می‌گیرد و بازماندگان موظف هستند تا مراسمی را ترتیب دهند که مردم برای عرض تسلیت و تسلی دادن به آنها بیایند.
هر شهری طبق رسم و رسومات خود به برگزاری چنین مراسمی می‌پردازد و هر کسی به نحوی این مجلس را به پایان می‌رساند.
در برخی شهرها علاوه خانواده متوفی تمام اقوام تا چهلم یک روز را برای برگزاری ختم به خود اختصاص می‌دهند و برای چشم و هم چشمی هم که شده هر یک سعی دارند از دیگری در تجملات پیشی بگیرند.
در قم البته در گذشته تجملات کمتر بود ولی گویا تجمل به مراسم‌های عزا نیز کم کم رخنه کرده و مرسوم شده است که تا هفتم چندین مراسم برگزار می‌شود و میزان تجملات آن به منطقه، شهرت و موارد دیگر مربوط می‌شود.
نکته قابل توجه این است که علاوه بر مجالسی که در مسجد و یا در تالار برگزار می‌شود در بعضی از گورستان‌ها دیده می‌شود که برخی صندلی چیده‌اند و میزی با تزئینات فراوان که زرق و برقش چشم را می‌زند و دو نفر را هم به عنوان نگهبان می‌گذارند که تا آخر مراسم دکورشان به هم نخورد.
ورود تجملات به مجالس ختم معضلی است که اخیرا نسبت به گذشته بیشتر دامن‌گیر مردم شده است و کسی که عزیز خود را از دست می دهد در وهله اول باید به فکر تدارکات و پذیرایی آن هم به بهترین شکل از میهمانان باشد.
همه این‌ها به دلیل آن است که ما انسان‌ها مرگ را جدی نگرفته‌ایم و هرگز باور نمی‌کنیم یک روز هم نوبت ما می‌شود.
رئیس مرکز فرهنگ و معارف قرآن اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان قم در گفت‌وگو با فارس مرگ را یکی از موضوعات قابل توجه زندگی انسان می‌داند و معتقد است، زندگی دنیوی همه انسان‌ها روزی پایان می‌گیرد و وارد زندگی اخروی می‌شوند.
حجت‌الاسلام محمد صادق یوسفی مقدم درباره روز حساب می‌گوید: در قرآن کریم و روایات ما آمده است که به مسئله مرگ توجه کنیم و بدانیم خداوند متعال مرگ را مقدر کرده و اعمال ما نیز روزی محاسبه می‌شود بنابراین دلیلی برای رفتار و اعمال نسنجیده وجود ندارد.
وی به اهمیت تفکر در مرگ تاکید کرده و خاطرنشان می‌کند: این تفکر و تامل آثار ارزشمندی دارد و یکی از آثار تفکر در مرگ این است که انسان سعی در اطاعت خدا می‌کند و از آنچه غیر خداست فاصله می‌گیرد و در حقیقت مرگ دیگران نیز فرصتی برای عبرت گرفتن است.
رئیس مرکز فرهنگ و معارف قرآن اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان قم به یکی دیگر از آثار تفکر در مرگ اشاره کرده و بیان می‌کند: انسان وقتی بداند و بر این باور برسد که می‌خواهد بمیرد با ورود به مجلس ختم به فکر فرو می‌رود و این فکر به او می‌آموزد تا برای آخرت خود توشه جمع کند و اگر مالی دارد به فکر انفاق باشد که در قرآن بر این مهم تاکید بسیاری شده است.
* مجالس ترحیم باید موجب تفکر شود
حجت‌الاسلام یوسفی مقدم درباره مجالس ختم می‌گوید: مجالس ترحیم برای تقویت ایمان برگزار می‌شود و برای این است که انسان از گناه فاصله بگیرد و روحیه خفت گذاری به مردم در او کم شود.
وی با اشاره به اینکه اگر مجلس ترحیم تشریفاتی شود و تجملات در آن جلوه کند انسان از آثار آن فاصله می‌گیرد، می‌افزاید: تشریفات و تجملات در مراسم ختم برای میت هیچ ثمره‌ای ندارد و خدمات تجملاتی و اسراف گرایانه نه تنها هیچ سودی برای میت ندارد بلکه عذابی برای روح او می شود.
رئیس مرکز فرهنگ و معارف قرآن اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان قم، فرهنگسازی در این زمینه را امری ضروری می‌داند و اظهار می‌کند: باید در این زمینه کار شود و صاحبان عزا به واقعیت‌ها برسند و این را بدانند که اگر هدفشان آرامش متوفی است به جای تجملات زمینه قرآن خوانی و خیرات را برای او فراهم کنند.
البته تنها مقصران این ماجرا صاحبان عزا نیستند بلکه مداحان و سخنرانان هم می توانند با فاصله گرفتن از مسائل دنیوی در سخنرانی‌هایشان برنامه‌های آموزنده پرمحتوایی ارائه بدهند.
حجت‌الاسلام یوسفی مقدم در این‌باره عقیده دارد: واعظان در منبر ها باید مردم را متوجه کنند و نگذارند آنها وارد بیراهه تجملات و اسراف شوند.
وی می‌افزاید: روشی که در مجالس ترحیم است مناسب نیست و علاوه بر تجملات رفتارهای چاپلوس گرایانه توسط برخی مداح‌ها اتفاق می‌افتد و به ارزش‌های واقعی مجالس لطمه می زند.
رئیس مرکز فرهنگ و معارف قرآن اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان قم با بیان اینکه اخیرا در مجالس ارزش‌های اصلی تبدیل به غیر ارزش‌ها شده بیان می‌کند: مداحانی که دلشان برای اسلام و مکتب می‌سوزد باید سعی کنند با مشاهده تجملات برخورد جدی کنند.
اگر سری به گورستان‌های شهر بزنیم خواهیم دید که پنجشنبه‌های هر هفته گاهی در روز‌های دیگر چندین تاج گل بر سر مزار‌ها ریخته و با یک حساب سرانگشتی می‌توان حساب کرد که چه هزینه هنگفتی برای تهیه آنها شده است.
در برخی از مراسم‌های ختم آنقدر تعداد این تاج‌های گل زیاد است که با وانت آنها را حمل می‌کنند و بر سر مزار می‌برند که پس از چند روز هم خشک شده و زحمت جمع‌آوری گل ها بر گردن نظافت چی گورستان می‌افتد.
حاج علی قره‌داغی که هر روز ساعت چهار صبح وارد گورستان بقیع می‌شود و به جز خواندن قرآن گل‌های خشک شده را هم جمع می‌کند درباره این موضوع می‌گوید: همه مثل هم نیستند، بعضی‌ها خیلی ساده و بی سر و صدا مراسم برگزار می‌کنند و بعضی دیگر با تجمل و آب و تاب زیادی ختم می‌گیرند.
او که به گفته خودش چندین سال در این گورستان رفت و آمد دارد، ادامه می‌دهد: بعضی از مردم مانند عروسی برای مراسم تدفین تدارک می‌بینند از فیلمبردار گرفته تا چیدن صندلی و هزار کار دیگر که ما انواع آنها را هر روز می‌بینیم.
افرادی که در گورستان این همه خود را به زحمت می‌اندازند و سنگ تمام می‌گذارند بدون شک برای پذیرایی از میهمان‌هایشان برای صرف ناهار یا شام سالن‌های مجللی را هم در نظر می‌گیرند.
همه این‌ها موجب می‌شود تا اسراف و تجملات به عنوان اصل در زندگی مردم قرار بگیرد و به بدنه جامعه و خود مردم نیز ضربه مهلکی بزند.
ناصر یقینی از کارشناسان مسائل اجتماعی در خصوص ورود تجمل‌گرایی به مراسم‌های عزاداری معتقد است: با توجه به حرکت جامعه به سمت زندگی ماشینی که به نوعی می‌توان آن را سوغات نوعی سبک زندگی غربی دانست تجمل و مصرف‌گرایی در لایه‌های مختلف اجتماع در حال شکل‌گیری است و در سال‌های اخیر نیز شاهد هستیم که این رویه به مجالس عزاداری هم رسوخ کرده است.
وی بیان می‌کند: البته در شهر قم با توجه به بافت بومی و سنتی هنوز رویه برگزاری مراسم‌های عزاداری نسبت به دیگر شهرها با تجملات کمتری روبه‌رو است و اگر در عرصه فرهنگی اقدامی انجام نشود قم نیز در مسیری که شهرهای دیگر گام گذاشته‌اند طی طریق می‌کند.
این کارشناس مسائل اجتماعی در گفت‌وگو با فارس ادامه می‌دهد: باید تا دیر نشده برای حل این مشکل از سوی مسئولان فرهنگی چاره اندیشی کرد و نگذاشت که فرهنگ تجمل گرایی در مراسم‌های عزا در این شهر نهادینه شود و البته زمان برای اقدام اندک است.
وی الگوهای موفق در شهرهای دیگر در برگزاری مراسم‌های عزا را مورد توجه قرار داده و اضافه می‌کند: پرداخت هزینه‌های برگزاری مراسم عزا به امور خیریه از جمله این الگوهای موفق است که اثری چند جانبه دارد. در یکی از شهرها دیدم که در کنار هر مسجدی دفاتر موسسات خیریه فعال بود و به جای خرید گل مردم با تهیه تابلوهای آماده شده که هزینه چندانی به دنبال ندارد و فقط با تغییر یک اسم مورد استفاده مجدد قرار می‌گیرد هزینه خرید گل را به امور خیریه اختصاص می‌دادند و هم به صاحب عزا تسلیت و ادای احترام می‌کردند و هم در کار خیر شریک شده بودند. باید با ترویج این الگوها فرهنگ صحیح را نهادینه کرد و اگر این الگوها به شکل صحیح معرفی شده و به فرهنگ تبدیل شود، از هزینه‌های گزاف در مراسم‌های عزا و بزرگداشت جلوگیری می‌شود.
با دیدن حدود 10 حجله شوکه می‌شوم اول فکر می‌کنم همزمان برای چند نفر ختم گرفته‌اند خوب که نگاه می‌کنم، می‌بینم روی تمام حجله‌ها عکس یک جوان زده شده است و پس زمینه حجله‌ها باغی از تاج‌ها گل و انبوهی پلاکارد خودنمایی می‌کنند.
از جلوی مسجد که عبور می‌کنم بغل دستیم به خانمی که کنارش نشسته با پچ پچ می‌گوید: این پسر یه کارخونه داره که فقط یه پسر داشته عجب مراسمی گرفته ... .
***
برگزاری مراسم ختم جز رسوماتی است که پس از فوت عزیزان صورت می‌گیرد و بازماندگان موظف هستند تا مراسمی را ترتیب دهند که مردم برای عرض تسلیت و تسلی دادن به آنها بیایند.
هر شهری طبق رسم و رسومات خود به برگزاری چنین مراسمی می‌پردازد و هر کسی به نحوی این مجلس را به پایان می‌رساند.
در برخی شهرها علاوه خانواده متوفی تمام اقوام تا چهلم یک روز را برای برگزاری ختم به خود اختصاص می‌دهند و برای چشم و هم چشمی هم که شده هر یک سعی دارند از دیگری در تجملات پیشی بگیرند.
در قم البته در گذشته تجملات کمتر بود ولی گویا تجمل به مراسم‌های عزا نیز کم کم رخنه کرده و مرسوم شده است که تا هفتم چندین مراسم برگزار می‌شود و میزان تجملات آن به منطقه، شهرت و موارد دیگر مربوط می‌شود.
نکته قابل توجه این است که علاوه بر مجالسی که در مسجد و یا در تالار برگزار می‌شود در بعضی از گورستان‌ها دیده می‌شود که برخی صندلی چیده‌اند و میزی با تزئینات فراوان که زرق و برقش چشم را می‌زند و دو نفر را هم به عنوان نگهبان می‌گذارند که تا آخر مراسم دکورشان به هم نخورد.
ورود تجملات به مجالس ختم معضلی است که اخیرا نسبت به گذشته بیشتر دامن‌گیر مردم شده است و کسی که عزیز خود را از دست می دهد در وهله اول باید به فکر تدارکات و پذیرایی آن هم به بهترین شکل از میهمانان باشد.
همه این‌ها به دلیل آن است که ما انسان‌ها مرگ را جدی نگرفته‌ایم و هرگز باور نمی‌کنیم یک روز هم نوبت ما می‌شود.
رئیس مرکز فرهنگ و معارف قرآن اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان قم در گفت‌وگو با فارس مرگ را یکی از موضوعات قابل توجه زندگی انسان می‌داند و معتقد است، زندگی دنیوی همه انسان‌ها روزی پایان می‌گیرد و وارد زندگی اخروی می‌شوند.
حجت‌الاسلام محمد صادق یوسفی مقدم درباره روز حساب می‌گوید: در قرآن کریم و روایات ما آمده است که به مسئله مرگ توجه کنیم و بدانیم خداوند متعال مرگ را مقدر کرده و اعمال ما نیز روزی محاسبه می‌شود بنابراین دلیلی برای رفتار و اعمال نسنجیده وجود ندارد.
وی به اهمیت تفکر در مرگ تاکید کرده و خاطرنشان می‌کند: این تفکر و تامل آثار ارزشمندی دارد و یکی از آثار تفکر در مرگ این است که انسان سعی در اطاعت خدا می‌کند و از آنچه غیر خداست فاصله می‌گیرد و در حقیقت مرگ دیگران نیز فرصتی برای عبرت گرفتن است.
رئیس مرکز فرهنگ و معارف قرآن اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان قم به یکی دیگر از آثار تفکر در مرگ اشاره کرده و بیان می‌کند: انسان وقتی بداند و بر این باور برسد که می‌خواهد بمیرد با ورود به مجلس ختم به فکر فرو می‌رود و این فکر به او می‌آموزد تا برای آخرت خود توشه جمع کند و اگر مالی دارد به فکر انفاق باشد که در قرآن بر این مهم تاکید بسیاری شده است.
* مجالس ترحیم باید موجب تفکر شود
حجت‌الاسلام یوسفی مقدم درباره مجالس ختم می‌گوید: مجالس ترحیم برای تقویت ایمان برگزار می‌شود و برای این است که انسان از گناه فاصله بگیرد و روحیه خفت گذاری به مردم در او کم شود.
وی با اشاره به اینکه اگر مجلس ترحیم تشریفاتی شود و تجملات در آن جلوه کند انسان از آثار آن فاصله می‌گیرد، می‌افزاید: تشریفات و تجملات در مراسم ختم برای میت هیچ ثمره‌ای ندارد و خدمات تجملاتی و اسراف گرایانه نه تنها هیچ سودی برای میت ندارد بلکه عذابی برای روح او می شود.
رئیس مرکز فرهنگ و معارف قرآن اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان قم، فرهنگسازی در این زمینه را امری ضروری می‌داند و اظهار می‌کند: باید در این زمینه کار شود و صاحبان عزا به واقعیت‌ها برسند و این را بدانند که اگر هدفشان آرامش متوفی است به جای تجملات زمینه قرآن خوانی و خیرات را برای او فراهم کنند.
البته تنها مقصران این ماجرا صاحبان عزا نیستند بلکه مداحان و سخنرانان هم می توانند با فاصله گرفتن از مسائل دنیوی در سخنرانی‌هایشان برنامه‌های آموزنده پرمحتوایی ارائه بدهند.
حجت‌الاسلام یوسفی مقدم در این‌باره عقیده دارد: واعظان در منبر ها باید مردم را متوجه کنند و نگذارند آنها وارد بیراهه تجملات و اسراف شوند.
وی می‌افزاید: روشی که در مجالس ترحیم است مناسب نیست و علاوه بر تجملات رفتارهای چاپلوس گرایانه توسط برخی مداح‌ها اتفاق می‌افتد و به ارزش‌های واقعی مجالس لطمه می زند.
رئیس مرکز فرهنگ و معارف قرآن اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان قم با بیان اینکه اخیرا در مجالس ارزش‌های اصلی تبدیل به غیر ارزش‌ها شده بیان می‌کند: مداحانی که دلشان برای اسلام و مکتب می‌سوزد باید سعی کنند با مشاهده تجملات برخورد جدی کنند.
اگر سری به گورستان‌های شهر بزنیم خواهیم دید که پنجشنبه‌های هر هفته گاهی در روز‌های دیگر چندین تاج گل بر سر مزار‌ها ریخته و با یک حساب سرانگشتی می‌توان حساب کرد که چه هزینه هنگفتی برای تهیه آنها شده است.
در برخی از مراسم‌های ختم آنقدر تعداد این تاج‌های گل زیاد است که با وانت آنها را حمل می‌کنند و بر سر مزار می‌برند که پس از چند روز هم خشک شده و زحمت جمع‌آوری گل ها بر گردن نظافت چی گورستان می‌افتد.
حاج علی قره‌داغی که هر روز ساعت چهار صبح وارد گورستان بقیع می‌شود و به جز خواندن قرآن گل‌های خشک شده را هم جمع می‌کند درباره این موضوع می‌گوید: همه مثل هم نیستند، بعضی‌ها خیلی ساده و بی سر و صدا مراسم برگزار می‌کنند و بعضی دیگر با تجمل و آب و تاب زیادی ختم می‌گیرند.
او که به گفته خودش چندین سال در این گورستان رفت و آمد دارد، ادامه می‌دهد: بعضی از مردم مانند عروسی برای مراسم تدفین تدارک می‌بینند از فیلمبردار گرفته تا چیدن صندلی و هزار کار دیگر که ما انواع آنها را هر روز می‌بینیم.
افرادی که در گورستان این همه خود را به زحمت می‌اندازند و سنگ تمام می‌گذارند بدون شک برای پذیرایی از میهمان‌هایشان برای صرف ناهار یا شام سالن‌های مجللی را هم در نظر می‌گیرند.
همه این‌ها موجب می‌شود تا اسراف و تجملات به عنوان اصل در زندگی مردم قرار بگیرد و به بدنه جامعه و خود مردم نیز ضربه مهلکی بزند.
ناصر یقینی از کارشناسان مسائل اجتماعی در خصوص ورود تجمل‌گرایی به مراسم‌های عزاداری معتقد است: با توجه به حرکت جامعه به سمت زندگی ماشینی که به نوعی می‌توان آن را سوغات نوعی سبک زندگی غربی دانست تجمل و مصرف‌گرایی در لایه‌های مختلف اجتماع در حال شکل‌گیری است و در سال‌های اخیر نیز شاهد هستیم که این رویه به مجالس عزاداری هم رسوخ کرده است.
وی بیان می‌کند: البته در شهر قم با توجه به بافت بومی و سنتی هنوز رویه برگزاری مراسم‌های عزاداری نسبت به دیگر شهرها با تجملات کمتری روبه‌رو است و اگر در عرصه فرهنگی اقدامی انجام نشود قم نیز در مسیری که شهرهای دیگر گام گذاشته‌اند طی طریق می‌کند.
این کارشناس مسائل اجتماعی در گفت‌وگو با فارس ادامه می‌دهد: باید تا دیر نشده برای حل این مشکل از سوی مسئولان فرهنگی چاره اندیشی کرد و نگذاشت که فرهنگ تجمل گرایی در مراسم‌های عزا در این شهر نهادینه شود و البته زمان برای اقدام اندک است.
وی الگوهای موفق در شهرهای دیگر در برگزاری مراسم‌های عزا را مورد توجه قرار داده و اضافه می‌کند: پرداخت هزینه‌های برگزاری مراسم عزا به امور خیریه از جمله این الگوهای موفق است که اثری چند جانبه دارد. در یکی از شهرها دیدم که در کنار هر مسجدی دفاتر موسسات خیریه فعال بود و به جای خرید گل مردم با تهیه تابلوهای آماده شده که هزینه چندانی به دنبال ندارد و فقط با تغییر یک اسم مورد استفاده مجدد قرار می‌گیرد هزینه خرید گل را به امور خیریه اختصاص می‌دادند و هم به صاحب عزا تسلیت و ادای احترام می‌کردند و هم در کار خیر شریک شده بودند. باید با ترویج این الگوها فرهنگ صحیح را نهادینه کرد و اگر این الگوها به شکل صحیح معرفی شده و به فرهنگ تبدیل شود، از هزینه‌های گزاف در مراسم‌های عزا و بزرگداشت جلوگیری می‌شود.
آخرین اخبار